امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 288369
۱۷۳
۱
۰
نسخه چاپی

هاری چیست؟: نشانه ها و درمان بیماری هاری

 هاری چیست؟: نشانه ها و درمان بیماری هاری

هاری نوعی بیماری خطرناک ویروسی مشترک بین انسان و حیوان (زئونوز) است که موجب التهاب مغزی حاد می‌شود. انتقال بیماری از طریق گازگرفتن حیوانات مبتلا به انسان و حیوان انجام می‌گیرد. همچنین بزاق مبتلایان به بیماری هاری منبع سرشاری از ویروس هاری است.

تاریخچه بیماری هاری

ویروس هاری حدود 2300 سال قبل از میلاد شناخته شده است و به نظر می‌رسد سگ، ناقل اصلی این بیماری باشد. دانشمندانی مانند ابوعلی‌سینا، محمّدابن زکریای رازی و سید اسماعیل جرجانی بیماری هاری را توصیف و آن‌را شرح داده‌اند. لوئی پاستور درمان ضد هاری و واکسیناسیون را در سال 1885 میلادی ارائه داد. در سال 1299 شمسی انستیتو پاستور ایران بنا نهاده شد و امروزه بیش از 300 مرکز درمان ضد هاری در کشور به امر درمان هاری مشغول فعالیت می‌باشند. در ایران سالانه بیش از 100 هزار نفر به علت گزش حیوانات مشکوک به هاری به ویژه سگ، تحت درمان ضد هاری قرار می‌گیرند.

علائم و نشانه های هاری

در بیماری هاری به دوره بین گاز گرفتگی و شروع علائم، دوره کمون یا نهفتگی گفته می شود. معمولاً ۴ تا ۱۲ هفته طول می کشد تا پس از آلوده شدن فرد، علائم هاری در او ظاهر شود. با این حال، دوره کمون می تواند از چند روز تا شش سال هم باشد.

شروع اولیه هاری با علائم شبیه آنفلوانزا شروع می شود، از جمله:

• تب

• ضعف عضلانی

• مور مور شدن

• همچنین ممکن است در محل گاز گرفتگی احساس سوزش کنید.

با ادامه حمله ویروس به سیستم عصبی مرکزی، دو نوع بیماری مختلف ایجاد می شود.

هاری خشمگین

افراد آلوده‌ای که به هاری خشمگین مبتلا می شوند بیش فعال و تحریک پذیر خواهند بود و ممکن است رفتارهای نامنظمی از خود بروز دهند. علائم دیگر عبارتند از:

• بی‌خوابی

• اضطراب

• گیجی

• تحریک پذیری

• توهم

• ترشح زیاد بزاق

• مشکلات بلع

• ترس از آب

هاری ساکت (فلجی)

این نوع هاری مدت زمان بیشتری طول می کشد، اما اثرات آن به همان شدت است. افراد آلوده به آرامی فلج می شوند، سرانجام به کما می روند و جان خود را از دس می‌دهند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، 30 درصد موارد هاری از نوع ساکت است.

 هاری چیست؟: نشانه ها و درمان بیماری هاری

راه های انتقال بیماری هاری

اصلی ترین راه انتقال ویروس هاری، حضور ویروس بیماری زا (در بیشتر موارد در بزاق حیوان‌های گزنده) و نفوذ آن به داخل زخم یا غشای مخاطی است. مواجهه به دو طریق صورت می گیرد:

انتقال هاری از راه گزش

این راه انتقال در بین حیوانات اتفاق می‌افتد و ویروس می‌تواند سبب ایجاد بیماری شود. بزاق حاوی ویروس حیوان مبتلا به هاری از طریق سوراخ‌هایی که هنگام گزش در پوست و عضلات ایجاد می‌شود سبب تزریق ویروس به بدن قربانی می‌شود. عامل بیماری هاری قادر به عبور از پوست سالم نیست. اما ریختن ترشحات بزاقی دام آلوده بر روی خراش‌های دست سبب هاری می‌شود. در گربه سانان نیز از طریق کشیدن پنجول ممکن است این بیماری منتقل شود. درصدی آلودگی برای ترشحات حیوان هار در غدد اشکی، بزاق، خلط و ترشحات بینی بوده است. تاکنون وجود ویروس هاری در خون و مدفوع حیوان هار گزارش نشده است.

انتقال هاری از راه های غیر گزش

گفته شد که اصلی‌ترین راه انتقال هاری از طریق گزش توسط حیوان آلوده است، اما سایر مواردی که می‌تواند منجر به انتقال هاری شود نیز شامل:

1. انتقال از راه پوست

بیماری هاری از راه پوست سالم قابل سرایت نیست ولی اگر کوچکترین خراش یا زخمی در پوست وجود داشته باشد قابل انتقال خواهد بود.

2. انتقال از راه مخاطات

انتقال بیماری از راه مخاطات امکان پذیر است. بنابراین سگ‌ها و گربه‌های به ظاهر سالم در اواخر دوره کمون بیماری می‌توانند از طریق لیسیدن لب، چشم و بینی کودکانی که با آنها بازی می‌کنند صاحبان خود را به بیماری هاری مبتلا نمایند.

3. انتقال از راه تنفس

راه دیگر انتقال از طریق استنشاق ذرات آلوده یا آئروسل‌ها می باشد. ابتلا به هاری از طریق استنشاق، در شرایطی عارض می‌شود که غلظت ویروس در هوا به حد بسیار بالایی برسد تا شرایط برای سرایت بیماری مهیا شود وگرنه آلودگی از این راه در شرایط عادی آزمایشگاه‌های هاری بسیار ضعیف بوده و توسط عده ای از دانشمندان تایید نشده است.

4. انتقال از راه پیوند اعضاء

ویروس هاری در سلول های طحال، کلیه، پانکراس و مایعات بدن شخص هار نیز پخش شده است. همچنین انتقال ویروس هاری در اثر پیوند قرنیه چشم گزارش شده است که موجب مرگ گردیده است.

5. انتقال از راه دستگاه گوارش

انتقال از این راه بعید است، ولی حیوان گوشت خوار ممکن است به ندرت از طریق خوردن لاشه حیوان‌های مرده در اثر ابتلا به هاری، به این بیماری مبتلا شود. به هر حال باید از خوردن گوشت و فرآورده های دام‌های مبتلا به هاری خودداری کرد.

حیواناتی که می توانند منجر به هاری شوند

حیوانات وحشی و اهلی می توانند ویروس هاری را گسترش دهند. حیوانات زیر منابع اصلی عفونت هاری در انسان هستند:

• سگ

• خفاش

• راسوی اهلی

• گربه

• گاو

• بز

• اسب

• خرگوش

• سگ آبی

• کایوت (گرگ صحرایی)

• روباه

• میمون

• راکون

• راسو

• موش خرمای کوهی امریکا

 هاری چیست؟: نشانه ها و درمان بیماری هاری

چه کسانی در معرض ابتلا به هاری هستند؟

برای اکثر افراد خطر ابتلا به هاری بسیار کم است. با این حال، شرایط خاصی وجود دارد که ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری قرار دهد. این شرایط عبارتند از:

• زندگی در منطقه پر از خفاش

• سفر به کشورهای در حال توسعه

• زندگی در یک منطقه روستایی که بیشتر در معرض تماس با حیوانات وحشی قرار داشته باشید.

• زندگی در مناطقی که دسترسی به واکسن و درمان پیشگیرانه با ایمونوگلوبولین کم است یا وجود ندارد.

• کمپ زدن مکرر و قرار گرفتن در معرض حیوانات وحشی

• سن زیر 15 سال (هاری بیشتر در این گروه سنی دیده می شود)

اگرچه سگ مسئول بیشتر موارد هاری در سراسر جهان است، اما علت بیشتر مرگ های ناشی از هاری در قاره آمریکا، خفاش ها هستند.

تشخیص بیماری هاری

برای شخصی که علائمی از خود بروز داده اما بیماری‌اش تشخیص داده نشده است، هیچ آزمایشی برای تشخیص هاری کافی تلقی نمی‌شود، اما آزمایشات زیر ممکن است در انسان قبل از مرگ با استفاده از نمونه‌های زیر در برخی شرایط انجام شود:

1. آزمایش قرنیه

از قرنیه بیمار گسترشی تهیه کرده و با استفاده از روش ایمونوفلورسنت رنگ آمیزی می‌شود. مشاهده اجسام نگری در زیر میکروسکوپ نشانه مثبت بودن نتیجه آزمایش است.

2. تصویربرداری

برخی از آزمایشات تصویربرداری می‌توانند به تشخیص آنسفالیت هاری (یعنی التهاب حاد مغز ناشی از عفونت هاری) کمک کنند. این تست‌های تصویربرداری شامل CT-Scan و MRI سر و سی تی اسکن سر است.

3. بیوپسی از پوست گردن

بیوپسی پوست یکی از سریع‌ترین تست‌های آزمایشگاهی است که گاهی برای تشخیص ویروس هاری استفاده می‌شود. ویروس می‌تواند از طریق اعصاب به فولیکول‌های مو که مملو از رشته‌های عصبی هستند وارد شود. پس از بی‌حس کردن ناحیه با یک بی‌حس کننده موضعی، متخصصان بهداشتی نمونه کوچکی از پوست پشت گردن شما را می‌گیرد. در نهایت در آزمایشگاه به روش فلورسنت رنگ آمیزی می‌گردد. مشاهده اجسام نگری نشانه مثبت بودن آزمایش است.

4. پونکسیون کمری یا پونکسیون نخاعی

در برخی موارد، پزشک مایع نخاعی فرد را بررسی می کنند. این شامل استفاده از پونکسیون کمری است که به عنوان ضربه ستون فقرات نیز شناخته می شود. متخصصان بهداشتی با کمک یک سوزن خاص، بهداشتی می‌توانند مقدار کمی مایع مغزی نخاعی (CSF) را از کانال نخاعی استخراج کنند و سپس آن نمونه را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه بفرستند.

5. جدا کردن ویروس هاری از بزاق

متخصصان آزمایشگاه ممکن است چند روز قبل از ظهور علائم بیماری یا در دوران بیماری نمونه‌های بزاق و سرم بیمار (قسمت مایع خونی که پس از انعقاد باقی می ماند) را جدا کنند و به دنبال آنتی بادی علیه ویروس هاری باشند. وجود آنتی بادی‌ها نشان دهنده عفونت است.

آیا بیماری هاری قابل درمان است؟

بعد از قرار گرفتن در معرض ویروس هاری، برای جلوگیری از ایجاد عفونت یک سری تزریق توصیه می شود. ایمونوگلوبولین هاری، حاوی دوز فوری آنتی بادی هاری برای مقابله با عفونت، به جلوگیری از تثبیت ویروس کمک می کند. واکسن هاری نیز کلید پیشگیری از بیماری است. برای واکسن هاری در یک دوره 5 تزریق در طول 14 روز تجویز می شود.

سازمان کنترل حیوانات سعی در یافتن حیوانی دارد که شما را گاز گرفته است تا  از نظر هاری آزمایش شود. اگر حیوان هار نیست، نیازی به واکسن با دوز بالا نیست. با این حال، اگر حیوان پیدا نشود، مطمئن ترین اقدام دریافت واکسن های پیشگیرانه است.

انجام واکسیناسیون هاری در اسرع وقت پس از گزش حیوان بهترین راه پیشگیری از عفونت است. پزشکان زخم را با شستشو به مدت حداقل 15 دقیقه با آب و صابون، مواد شوینده یا ید معالجه می کنند. سپس، ایمونوگلوبین هاری را به شما می دهند و دوره تزریق واکسن هاری را شروع خواهید کرد. این پروتکل به عنوان “پروفیلاکسی پس از مواجهه” شناخته می شود.

عوارض جانبی درمان هاری

واکسن هاری و ایمونوگلوبولین به ندرت عوارض جانبی دارند. این عوارض عبارتند از:

• درد، تورم، یا خارش در محل تزریق

• سر درد

• حالت تهوع

• دل درد

• دردهای عضلانی

• سرگیجه

 هاری چیست؟: نشانه ها و درمان بیماری هاری

راه های پیشگیری از بیماری هاری

هاری یک بیماری قابل پیشگیری است. اقدامات ساده ای وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از ابتلا به هاری انجام دهید:

• قبل از سفر به کشورهای در حال توسعه، کار نزدیک با حیوانات یا فعالیت در آزمایشگاهی که روی ویروس هاری کار می کنند، واکسن هاری را دریافت کنید.

• حیوانات خانگی خود را واکسینه کنید.

• اجازه ندهید حیوانات خانگی تان در بیرون از خانه پرسه بزنند.

• حیوانات ولگرد را به سازمان کنترل حیوانات گزارش دهید.

• از تماس با حیوانات وحشی خودداری کنید.

• از ورود خفاش ها به محل زندگی خود جلوگیری کنید.

  • منبع
  • حقوق نیوز

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید