یبوست دوران بارداری
در این بخش از مجموعه مجله سلامت حقوق نیوز به بررسی یبوست دوران بارداری پرداخته می شود.
افزایش هورمون پروژسترون در دوران بارداری سبب شل شدن عضلات بدن و به‌ویژه عضلات روده می‌شود. حرکت کُند روده سبب می‌شود تا فرایند هضم آهسته صورت بگیرد؛ این اتفاق می‌تواند سبب یبوست شود.
براساس پژوهشی که در یکی از مجلات اسکاندیناوی منتشر شده است، یبوست در بارداری بسیار متداول است و تقریبا سه‌چهارم زنان باردار، یبوست یا سایر مسائل مربوط به روده را تجربه می‌کنند.
علت یبوست در دوران بارداری
علت اصلی یبوست در بارداری؛ مختل شدن حرکات روده ای در مادران و اختلالات گوارشی ناشی از آن، می باشد. در حالت عادی علل موثر در یبوست عبارتند از:
• سبد غذایی مصرفی
• مسمومیت ناشی از فلزات سنگین
• عوارض ناشی از مصرف دارو
• اختلالات هورمونی
• مشکلات غده تیروئید (کم کاری تیروئید)
• کم خونی یا آنمی در دوران بارداری
• رشد جنین و حجیم شدن رحم (فشار رحم می تواند حرکات روده را مختل نماید و باعث ایجاد اختلالات گوارشی ای مانند: نفخ، سختی در دفع مدفوع، ناراحتی معده و… شود.)
از عوامل بالا که بگذریم؛ علت یبوست در دوران بارداری کمی متفاوت تر می باشد. نوسانات هورمونی در طول بارداری تاثیرات زیادی در سیستم گوارشی مادر ایجاد می کنند.
این تغییرات می تواند اختلالات گوارشی زیادی را به مادر تحمیل کند. یکی از این اختلالات یبوست در بارداری و مشکل در اجابت مزاج مادر، است.
تنبل شدن دستگاه گوارش و کاهش دفع مدفوع، بستر مناسبی برای ایجاد یبوست در زنان حامله را ایجاد می کنند.
همچنین مکمل های آهن مصرفی در برخی از زنان حامله (که توسط پزشک متخصص تجویز شده اند)؛ نیز می تواند علت موثری در ابتلا به یبوست در این دوران باشند.
علت کند شدن حرکات روده ای در بارداری، ترشح هورمون پروژسترون در زنان حامله می باشد. برخی از زنان باردار به دلیل اضافه ی وزنی که در طول حاملگی پیدا می کنند، فعالیت های جسمانی خود را کاهش می دهند.
این کاهش فعالیت جسمانی نیز می تواند به نوبه ی خود، در ابتلا به یبوست بارداری موثر واقع شود.
علائم و نشانه های یبوست بارداری
همه مادران باردار باید با مشکلات دوران بارداری آشنا و اگاه باشند تا بتوانند به موقع با انتخاب و مراجعه به بهترین متخصص زنان و زایمان جهت رفع یبوست بارداری اقدام کنند. این علایم عبارتند از:
• درد در هنگام دفع مدفوع
• ایجاد نفخ پس از اجابت مزاج
• کاهش دفعات دفع مدفوع ( هر 3-2 روز یکبار )
• مدفوع سفت
• زور و فشار جهت اجابت مزاج
• گاهی خونریزی از مقعد
راه های درمان یبوست بارداری
1. رژیم پُرفیبر
رژیم غذایی پُرفیبر به درمان یبوست در بارداری کمک می‌کند. همچنین فیبر، آنتی اکسیدان ها و ویتامین های مورد نیاز زنان باردار را تأمین می‌کند. زنان باردار باید روزانه ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر مصرف کنند تا سلامتی آنها حفظ شود.
برای تأمین این میزان فیبر، می‌توانید با مقداری تمشک، سیب، موز، انجیر و توت‌فرنگی، سالاد میوه‌ی تازه درست کنید یا مقداری ذرت شیرین، کلم بروکلی و هویج را کباب کنید و یک غذای لذیذ برای خود تهیه کنید.
2. تأمین رطوبت بدن
تأمین رطوبت بدن در دوران بارداری بسیار مهم است و تقریبا در زمان بارداری باید دوبرابر آب دریافت کنید. زنان باردار باید روزانه ۱۲ لیوان آب بنوشند. این کار کمک می‌کند تا روده نرم بماند و غذا به‌راحتی درون دستگاه گوارش حرکت کند.
3. وعده‌های غذایی کوچک
سعی کنید وعده‌های غذایی روزانه خود را به ۵ یا ۶ وعده‌ی کوچک در طول روز تقسیم کنید. این کار به کاهش یبوست کمک می‌کند و سبب می‌شود تا معده بدون کارِ زیاد، بتواند غذا را هضم کند و غذا به‌راحتی از روده و کلون عبور کند. وعده‌های غذایی پُرحجم معده را پُر می‌کند و دستگاه گوارش به‌سختی می‌تواند روند هضم غذای مصرفی را انجام دهد.
4. ورزش کردن
فواید ورزش را دست‌کم نگیرید. انجام حرکات منظم ورزشی می‌تواند به کاهش یبوست کمک کند. ورزش، روده‌ی شما را تحریک می‌کند. زنان باردار باید هفته‌ای سه بار و هر بار به‌مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنند.
گزینه‌های ورزشی نامحدود است. به‌عنوان مثال می‌توانید در مسیرهای موردعلاقه‌ی خود پیاده روی کنید، شنا کردن را در برنامه خود بگنجانید یا در یک بعدازظهرِ آرام حرکات یوگا مخصوص بارداری را انجام دهید.
درباره‌ی اینکه چه ورزشی برای شما و فرزندتان مناسب است، با پزشک خود مشورت کنید.
5. مُسهِل (نرم‌کننده‌ی مدفوع)
درصورتی‌که روش‌های طبیعی مؤثر نباشد، در بعضی مواقع پزشک برای کمک به رفع یبوست در خانم‌های باردار، برای مدت زمان کوتاهی مسهل (نرم‌کننده) مدفوع مانند کولاک (Colace) تجویز می‌کند (مصرف طولانی‌مدت این داروها می‌تواند سبب کمبود آب و تغییر تعادل الکترولیت بدن شود).
نرم‌کننده‌ی مدفوع به نرم شدن روده کمک می‌کند، بنابراین دفع راحت‌تر می‌شود. مصرف این مواد به‌خصوص در خانم‌هایی که به‌دلیل مصرف مکمل های غذایی آهن دچار یبوست می‌شوند، بسیار مفید است؛ معمولا پزشک این مُسهِل‌ها را به همراه قرص آهن تجویز می‌کند.
نرم‌کننده‌ی مدفوع نوعی دارو است. بنابراین بهتر است قبل از مصرف، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
روش‌های پیشگیری از یبوست بارداری
رعایت موارد زیر می‌تواند کمک زیادی به پیشگیری از یبوست کند:
• غذاهای دارای فیبر زیاد مانند غلات کامل و نان، برنج قهوه‌ای، جو دوسر، سبزیجات و میوه‌های تازه مصرف کنید. افزودن چند قاشق چای‌خوری سبوس گندم فرآوری‌نشده در صبح و نوشیدن یک لیوان آب با آن می‌تواند اثر خوبی داشته باشد.
• مقدار زیادی آب بنوشید؛ در طول روز آن‌قدر آب بخورید تا ادرارتان شفاف شود. هر روز آب میوه بنوشید، به خصوص آب میوۀ کامل و طبیعی می‌تواند به شما در رفع این مشکل کمک کند.
• به صورت منظم ورزش کنید. پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌تواند به کاهش یبوست و گردش خون بهتر کمک کند.
• شکم شما معمولاً پس از وعده‌های غذایی فعال‌تر است، بنابراین پس از خوردن غذا به دستشویی بروید. رفتن به دستشویی را تا زمان احساس ضرورت و فشار عقب نیندازید.
• اگر مولتی‌ویتامین شما حاوی دُز زیادی آهن است و شما کم‌خونی ندارید، از پزشک خود دربارۀ استفاده از مکملی با آهن کمتر سؤال کنید.
• اگر موارد بالا کمکی نکرد، از پزشک خود دربارۀ مکمل‌های فیبر یا نرم‌کنندۀ مدفوع سؤال کنید.
دیدگاه