در دهه های گذشته، استفاده از فضای مجازی در بین افراد با سنین مختلف رونق بسیاری داشته است. تعداد کاربرانی که به شبکه اینترنت متصل می‌شوند، روزبه‌روز در حال افزایش چشمگیری است. درصد بسیار زیادی از کاربران اینترنتی را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند. برخی از والدین از همان سنین کم برای کودکانشان اقدام به خرید تبلت می‌کنند. با وجود اینکه استفاده از تبلت مناسب کودکان به منظور تقویت خلاقیت، هوش و آموزش آن‌ها در زمینه‌های مختلف مزایای زیادی دارد؛ اما افزایش تعداد کودکانی که به فضای مجازی دسترسی دارند، می‌تواند با آسیب‌های جدی برای آنان همراه باشد.
همانطورکه اشاره کردیم کودکان و نوجوانان درصد زیادی از کاربران اینترنتی را در کشورمان تشکیل می‌دهند. امروزه حتی تحصیل و آموزش آن‌ها هم وابستگی بسیار زیادی به فضای مجازی پیدا کرده است. بنابراین برای جلوگیری از ایجاد آسیب‌های مختلف برای کودکان، باید فرهنگ مدیریت کودک در اینترنت بین والدین به درستی جا بیفتد و تبلت مناسب کودکان خریداری شود. فضای مجازی به هیچ وجه فضایی مطمئن و امن برای کودکان محسوب نمی‌شود و والدین نباید امکان دسترسی به اینترنت را ،بدون مدیریت و کنترل، به فرزندانشان بدهند. متاسفانه آسیب‌های جدی مانند بی‌تحرکی و اضافه‌وزن، گوشه‌گیری و افسردگی و دسترسی به محتواهای غیراخلاقی و بلوغ زودرس در بین کودکان کشورمان بسیار رایج است. از طرفی هیچ قاعده و برنامه‌ریزی مناسبی به منظور کنترل کودکان در فضای مجازی از طرف ارگان‌های مربوطه تدوین نشده است و والدین اصلی‌ترین نقش را در این زمینه ایفا می‌کنند.
کودکان به استفاده از تبلت‌ها به دلیل بزرگ بودن صفحه نمایش و امکان دسترسی به بازی‌های سرگرم‌کننده، علاقه زیادی دارند. والدین می‌توانند با خرید تبلت مناسب و مدیریت تبلت کودک، قدم بسیار بزرگی در راستای مدیریت کودک در اینترنت و فراهم کردن محتوای سالم برای آن‌ها بردارند.
آسیب فضای مجازی برای کودکان
تهدیدهای مختلفی در فضای سایبری برای کودکان وجود دارد، از جمله پورنوگرافی کودکان، ارضا جنسی، آزار و اذیت جنسی و آزار و اذیت سایبری. بیشتر کودکان از این مشکلات بی خبرند و تنها زمانی متوجه می شوند که قربانی یک مجرم سایبری شده اند. از سوی دیگر، والدین یا اطلاعات کافی در مورد نیازها و وسایلی که از طریق آن می توانند از فرزندان خود در اینترنت محافظت کنند ندارند یا ممکن است زمان، منابع یا آموزش کافی برای اطمینان از اتخاذ اقدامات لازم برای محافظت از فرزندان خود در اینترنت نداشته باشند نظرسنجی جهانی رفتار آنلاین جوانان که توسط مایکروسافت انجام شده است اعلام می کند که ۵۳ درصد از کودکان ۸ تا ۱۷ ساله در هند قربانی آزار و اذیت سایبری شده اند.
قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب یا ناراحت کننده، مانند نظرات یا تصاویر بد، تهاجمی، خشونت آمیز یا جنسی آپلود محتوای نامناسب، مانند عکس‌ها یا ویدیوهای شرم‌آور یا تحریک‌آمیز از خود یا دیگران و به اشتراک گذاری اطلاعات شخصی کودک با افراد غریبه به عنوان مثال، شماره تلفن، تاریخ تولد یا مکان سکونت او از این جمله اند.
1. محتوای نامناسب
یکی از خطرات کلیدی استفاده از اینترنت، دریافت ایمیل یا حضور در اتاق های گفتگو است که کودکان ممکن است با حضور در آن ها در معرض مطالب نامناسب قرار بگیرند که ماهیت پورنوگرافی، ترویج نفرت یا خشونت آمیز دارد و فعالیت های خطرناک یا غیرقانونی را تشویق می کند. عدم تناسب محتوا برای سن کودکان، آن ها را در معرض آسیب قرار می دهد.
بسیاری از سایت‌های شبکه‌های اجتماعی از مکانیسم تأیید سن استفاده نمی‌کنند و در نتیجه کودکان پروفایل‌های جعلی ایجاد می‌کنند و می‌توانند به محتوای بزرگسالان دسترسی پیدا کنند.
یکی از مزایای کلیدی وب این است که برای عموم باز است، اما متأسفانه در همین حال این در دسترس بودن بدان معناست که مثلاً کسانی که دارای دیدگاه‌های افراطی سیاسی، نژادپرستانه یا جنسی هستند، می‌توانند نسخه تحریف شده از این مسائل را از جهان فکری خود منتشر کنند. در مورد تصاویر مستهجن و کودک آزاری جنسی، شکی نیست که اینترنت میزبان حجم زیادی از مطالب غیرقانونی است.
2. مخاطرات جنسی
تهدید خطر فیزیکی شاید نگران‌کننده‌ترین و شدیدترین خطر مرتبط با استفاده از اینترنت و سایر فناوری‌ها باشد و احتمالاً خطری است که بیش از همه توسط رسانه‌ها گزارش می‌شود. اغلب ازارگران از اینترنت و اتاق‌های گفتگو برای برقراری ارتباط با کودکان و نوجوانان استفاده می‌کنند و با هدف ایجاد روابطی که بتوانند آن را به سمت فعالیت جنسی پیش ببرند وارد این گفتگوها می شوند.
پدوفیل ها اغلب یک کودک را هدف قرار می دهند و به عنوان یک فرد جوان با علایق و سرگرمی های مشابه کودک ظاهر می شوند تا یک "دوستی" آنلاین برقرار کنند. روابط گاهی به حدی عمیق شود که پدوفیل برای ملاقات حضوری اعتماد کودک را جلب می کند. این تکنیک ها اغلب به عناوینی مانند «تطمیع آنلاین» شناخته می شوند.
3. زورگویی سایبری
قلدری سایبری، چه از طریق اینترنت، تلفن همراه یا هر روش دیگری، جنبه دیگری از سو استفاده از فناوری‌های جدید است که فرد ناشناس ارائه می‌کند تا با قلدری بتوانند قربانیان خود را عذاب دهند. در این شیوه در حالی که یک کودک لزوما در معرض خطر فیزیکی نیست، اما ایمیل، چت یا پیام های متنی دریافت می کند که باعث می شود احساس خجالت، ناراحتی، افسردگی یا ترس شدید در او ایجاد شود. قلدری ها می تواند به عزت نفس کودک آسیب برساند و سلامت روانی آن ها را تهدید کند. شامل قرار گرفتن در معرض تبلیغات و بازاریابی بسیار هدفمند با سواستفاده از کودکان و نقض داده ها، مانند فروش داده های شخصی آن ها به سازمان های دیگر می شود.
بیشتر موارد قلدری سایبری از رسانه های اجتماعی ناشی می شود و ۶۰ درصد از این موارد برخورد در فیس بوک است. تلفن‌های همراه و اتاق‌های گفتگوی آنلاین در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند که ۴۰ درصد موارد باقی‌مانده را تشکیل می‌دهند.
4. رفتار غیر قانونی
برخی از کودکان در هنگام استفاده از فناوری های دیجیتال درگیر رفتارهای نامناسب، ضد اجتماعی یا غیرقانونی می شوند. درست مانند دنیای واقعی، گروه‌ها یا دسته‌ها می‌توانند به صورت آنلاین تشکیل شوند و فعالیت‌هایی که در ابتدا به عنوان سرگرمی بی‌ضرر معرفی می‌شوند، مانند ابراز عقیده مخالف به یکی دیگر از اعضای اتاق گفتگو، به سرعت به چیزی بسیار جدی‌تر که تبعات قانونی دارد، تبدیل شوند.
برخی از کودکان و نوجوانان درگیر سایر فعالیت های به همان اندازه جدی می شوند. خطرات احتمالی شامل دزدی هویت یا مشارکت در وب‌سایت‌های نفرت پراکنی یا فرقه افکن، یا خرید و فروش کالاهای دزدیده شده است. سهولت دسترسی به قمار آنلاین، سایت‌های خودکشی، سایت‌های فروش سلاح، سایت‌های هک و سایت‌هایی که دستور تهیه مواد مخدر را ارائه می‌دهند نیز نگران‌کننده هستند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد کودکان خواسته یا ناخواسته در مشاهده، ساخت و توزیع تصاویر ناشایست و یا کودک آزاری و تصاویر مستهجن مشارکت داشته اند.
5. افشای اطلاعات شخصی
اکثر والدین به فرزندان خود اجازه نمی دهند اطلاعات شخصی خود را به صورت آنلاین ارائه دهند و حدود ۵۰ درصد از کودکان این موضوع را تأیید می کنند.اما کمتر از نیمی از کودکان ۹ تا ۱۹ ساله ای که هفته ای یک بار آنلاین می شوند، می گویند که اطلاعات شخصی خود مانند نام کامل، سن، آدرس، آدرس ایمیل، شماره تلفن، سرگرمی ها، نام مدرسه و غیره را به کسی که در اینترنت با آن ها آشنا شده اند داده اند.
کاهش خطرات رسانه های اجتماعی
صحبت در مورد استفاده از رسانه های اجتماعی، بهترین راه برای محافظت از کودکان در برابر خطرات رسانه های اجتماعی و اطمینان از امنیت اینترنت در دسترس او است. صحبت کردن به شما این فرصت را می دهد که با کمک فرزند بررسی کنید که آن ها با دیگران چگونه رفتار می کنند و همچنین در فضای مجازی با آن ها چگونه رفتار می شود.
برای مثال، می توانید فرزند را تشویق کنید که فقط نظرات مثبت بدهد و به نظرات دریافتی منفی بی تفاوت باشد یا سریعا آن ها را با والدین درمیان بگذارد.
1. شناسایی خطرات احتمالی
خطرات ناشی از استفاده از رسانه های اجتماعی را با اگاهی از شیوه های آزار مجازی بهتر می توانید شناسایی کنید. برای مثال، ممکن است فرزند شما در یک عکس غیراخلاقی که در یک مهمانی گرفته شده است برچسب زده شود. یاد بگیرید که چگونه خطرات را کنترل کنید. اگر فرزند شما یک سلفی قابل شناسایی در پیج خود پست می کند، می تواند با درج نکردن اطلاعات شخصی، خطرات بالقوه موجود را کاهش دهد. با دادن این اطلاعات کودک را از آسیب محفوظ نگه می دارید.
2. اگاهی از نحوه برخورد با مزاحمان
بیاموزید که اگر افراد اطلاعات شخصی را می‌پرسند، یا لحنی بداخلاق یا توهین‌آمیز دارند، عکس‌های شرم‌آوری از فرزند شما می سازند و پست می‌کنند یا اطلاعاتی را که به آن ها پیوند می‌دهد به اشتراک می‌گذارند، به لحاظ پیگردهای قانونی چه امکاناتی در دسترس شماست. پس از آگاهی از این شیوه ها آن ها را با کودکان نیز در میان بگذارید.
3. کسب اگاهی در مورد رسانه های اجتماعی
پلتفرم‌ها و عملکرد رسانه‌های اجتماعی همیشه در حال تغییر هستند، بنابراین ایده مهم این است که از تغییرات و بروزرسانی رسانه‌های اجتماعی که کودک استفاده می‌کند اطلاع داشته باشید. می‌توانید از فرزند بپرسید که کدام پلتفرم‌ها محبوب هستند و خود او کدام‌ها را دوست دارد و بیشتر از کدامیک استفاده می کند. همچنین از کودک بخواهید که به شما نشان دهد این پلتقرم مورد بحث چگونه کار می کند.
4. توجه به محدودیت های سنی
بسیاری از پلتفرم های رسانه های اجتماعی دارای محدودیت های سنی هستند که اغلب اجرا نمی شوند. اگر دوستان کودک شما قبل از اینکه به سن مناسب برسند از شبکه های اجتماعی استفاده کنند، فرزند شما هم علاقمند می شود همین کار را انجام دهد و این آغاز مشکلات حضور در فضای مجازی خواهد بود. اگر می خواهید فرزند شما تا رسیدن زمان مناسب عضویت در فضای مجازی صبر کند، می توانید از چند گزینه برای ترغیب او استفاده کنید.
اگر کودک تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ نشده است که یک حساب شخصی در رسانه اجتماعی داشته باشد با مصالحه کردن بر سر این موضوع که اگر به یک سن مشخص که شما تعیین‌می کنید برسد می تواند فعالیت در فضای اجتماعی را آغاز کند، به صبوری او کمک می کنید یا راه دیگر این است که بتواند از حساب کاربری شما برای ارتباط با دوستان خود استفاده کند.
5. عدم تحریم شبکه های اجتماعی
رسانه‌های اجتماعی به طور فزاینده‌ای در برنامه‌ها، بازی‌ها، وب‌سایت‌ها و حتی محیط‌های آموزشی جاسازی می‌شوند و به نحوی فعالیت بیشتر محیط های آموزشی به این فضاها وابسته شده است. بنابراین ممنوع کردن آن، حتی برای کودکان کوچک‌تر دشوار است؛ ضمن اینکه اگر رسانه های اجتماعی را ممنوع کنید، ممکن است کودک بیشتر وسوسه شود که وقتی از خانه دور است، آن را بررسی کند. این بدان معناست که شما بهترین فرصت را از دست می دهید تا به فرزند خود بیاموزید که چگونه خطرات رسانه های اجتماعی را از خود دور کند و در رسانه های اجتماعی محترمانه رفتار کند.
دیدگاه