آکنه کیستیک یا جوش کیستی چیست و چگونه درمان می شود؟!

آکنه کیستیک چیست؟

پوست بزرگ‌ترین اندام بدن انسان است که به‌عنوان نوعی پوشش خارجی برای محافظت از اندام‌های درونی در برابر عوامل بیرونی، ایجاد شده است. روی پوست ما منافذ زیادی وجود دارد که اگر به‌وسیله چربی، باکتری یا سلول‌های مرده مسدود شود، جوش یا آکنه به وجود می‌آید.

آکنه‌ها انواعی مختلفی دارند که متناسب با ظاهر، مدت‌زمان بهبودی و شدتی که دارند طبقه‌بندی می‌شوند. جوش‌های سرسیاه، سرسفید و آکنه کیستیک از مهم‌ترین و شایع‌ترین انواع جوش به شمار می‌روند.

آکنه کیستیک نوعی جوش است که به‌صورت برآمدگی‌های قرمز، بزرگ، دردناک و به شکل کیستی نرم و آبکی زیر پوست دیده می‌شود. زمانی که باکتری‌‌ها منافذ پوست را مسدود کنند و باعث ایجاد عفونت شوند، این نوع از جوش‌های کیستی به وجود می‌آیند.

مدت‌زمان بهبود آن‌ها در مقایسه با دیگر انواع آکنه، طولانی‌تر است. علاوه بر این، ممکن است موجب درد و خارش پوست نیز شوند. جوش کیستی معمولا روی صورت، بازوها، پشت گوش، گردن، قفسه سینه، شانه‌ها و کمر ایجاد می‌شود. زنان، مردان و کودکان می‌توانند به آن مبتلا شوند؛ اما این جوش‌ها بیشتر در نوجوانان و جوانان مشاهده می‌شود.

علت ایجاد جوش کیستی روی پوست

همان‌طور که گفته شد، دلیل اصلی ایجاد آکنه و جوش، مسدود شدن منافذ پوست و ایجاد عفونت است. می‌توان گفت علت ایجاد جوش کیستی، تغییرات هورمونی، مسائل ژنتیکی و سبک زندگی است. آکنه کیستیک در بین زنان جوان و نوجوان شایع‌تر است. زیرا تغییرات هورمونی به‌دلیل عادت ماهانه، بارداری و تنبلی تخمدان و یائسگی در سنین بالاتر، در زنان بیشتر از مردان است.

همچنین تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، نوعی اختلال هورمونی در زنان است که می‌تواند موجب قاعدگی‌های نامنظم، جوش کیستی و رویش مو زائد شود. عامل وراثت نیز دومین دلیل ابتلا به این نوع آکنه است. علاوه بر این، سیگار کشیدن و مصرف غذاهای ناسالم مثل انواع فست‌فود و غذاهای چرب در ایجاد آکنه‌های کیستی نقش مهمی دارند.

علائم آکنه کیستیک

تفاوت آکنه کیستیک با جوش‌های ساده در این است که جوش‌های معمولی عمق کمتری زیر پوست دارند و معمولا بعد از چند روز بهبود می‌یابند. اما جوش‌های کیستی تا چند ماه روی پوست وجود دارند و تا بهبودی کامل نیز لک صورتی یا قهوه‌ای رنگی از آن‌ها باقی می‌ماند. معمولا از بهترین روشهای تشخیص جوش کیستی، توجه به علائم و شکل ظاهری آن‌ها است.

آکنه‌های کیستیک به‌صورت برجستگی‌هایی قرمز و ملتهب همراه با درد یا خارش، روی پوست ایجاد می‌شوند. این جوش‌ها معمولا نرم و آبکی هستند که نشان‌دهنده وجود کیستی چرکی زیر پوست است. لمس آن‌ها دردناک است و تنها روی صورت دیده نمی‌شوند، بلکه روی کمر، گردن و بازوها نیز می‌توانند وجود داشته باشند. برای تشخیص قطعی و درمان آن‌ها باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. در ادامه درمورد روش‌های درمانی این نوع از جوش‌ها، بیشتر توضیح خواهیم داد.

تفاوت آکنه کیستیک با آکنه ندولار

در آکنه‌های کیستیک به‌دلیل وجود چرک و عفونت در لایه‌های عمیق‌تر پوست، روی سطح پوست برجستگی‌هایی قرمز، ملتهب و بزرگ ایجاد می‌شود. لمس این جوش‌ها عموما دردناک است، چراکه کیست‌هایی چرکی زیر پوست تشکیل می‌شود. در صورت بزرگ شدن و انباشت چرک، این جوش‌ها می‌ترکند. اگر ناحیه به‌خوبی تمیز نشود، در اثر تماس عفونت و چرک با پوست، احتمال بروز آکنه‌های کیستیک دیگر نیز افزایش می‌یابد.

نوع دیگری از آکنه‌های شدید پوستی، آکنه ندولار است. این جوش‌ها هم در لایه‌های عمیق پوست ایجاد می‌شوند. اما برخلاف جوش کیستی، برجستگی‌های بزرگ‌تری روی پوست ایجاد می‌کنند که ممکن است کاملا هم‌رنگ پوست باشند و هیچ قرمزی یا تورمی نداشته باشند. معمولا بعد از گذشت چند ماه، محتویات درون این جوش‌ها به‌صورت کیست‌هایی عمیق و سفت شده در لایه‌های زیرین پوست باقی می‌مانند. برای درمان این جوش‌ها فقط باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

بهترین روش های درمان آکنه کیستیک یا جوش کیستی

درمان به‌موقع آکنه‌های کیستیک مهم و ضروری است؛ چراکه می‌تواند باعث ایجاد زخم‌هایی دائمی روی پوست شود. بهترین روش‌های درمان آکنه کیستیک عبارت است از:

• با مراجعه به متخصص پوست و مو، ممکن است برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز شود. زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها در کنترل فعالیت باکتری‌ها نقش مهمی دارند. همین موضوع می‌تواند میزان التهاب و تعداد جوش‌ها را کاهش دهد.

• استفاده از لوسیون‌ها‌، ژل یا کرم‌های موضعی که حاوی ویتامین A (رتینوئید) هستند. این محصولات می‌توانند منافذ باز پوست شما را ببندند تا از ایجاد جوش‌های بیشتر جلوگیری شود.

• دارودرمانی گزینه دیگری برای درمان آکنه‌های کیستیک است. معمولا استفاده از قرص‌های بارداری یا داروهای دیگری که در کنترل آکنه موثر باشد، توسط پزشک تجویز می‌شود. از این داروها برای تنظیم تغییرات هورمونی در بدن استفاده می‌شود.

توجه کنید که در صورت باردار بودن یا تصمیم به بارداری، قبل از استفاده از داروها، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

چگونه از بروز آکنه و جوش کیستی جلوگیری کنیم؟

برای کاهش احتمال ابتلا به جوش کیستی به موارد زیر توجه کنید:

• اگر پوست صورت شما چرب است، باید از لوازم آرایشی مخصوص پوست چرب استفاده کنید. زیرا کنترل سبوم با چربی طبیعی پوست در ایجاد جوش‌های کیستی نقش مهمی دارد.

• قبل از خواب صورت خود را با ژل یا فوم صورت بشویید.

• کشیدن سیگار یکی از دلایل مهم بروز آکنه‌های کیستیک است؛ پس از آن پرهیز کنید.

• استرس در ایجاد و تشدید جوش‌های پوستی موثر است؛ پس از آن پرهیز کنید.

• هنگام اصلاح صورت، مراقب باشید که صورت خود را زخم نکنید تا باعث التهاب پوست و ایجاد آکنه نشود.

• در رژیم غذایی خود از سبزیجات و میوه استفاده کنید و مصرف غذاهای چرب را به حداقل برسانید.

• ورزش کنید و بعد از ورزش پوست خود را بشویید.