ارزیابی مقررات مربوط به اعاده حیثیت در قانون مجازات اسلامی 1392
بعد از تحمل کیفر یکی از دغدغه‌های اصلی بزهکار، توانایی بازگشت به جامعه و برخورداری از حقوق اجتماعی است. با تصویب قانون مجازات اسلامی در سال 1392 انتظار این بود که بعد از کارشناسی‌های تخصصی و ایرادهای گرفته شده به قوانین قبل، مواد آن در نهایت دقت و فارغ از هرگونه ایراد، تدوین و تصویب شوند تا حقوق جامعه و بزهکار بعد از تحمل مجازات به بهترین نحو تأمین گردد.
اما با نگاهی به مواد 25 و 26 قانون مجازات اسلامی در رابطه با اعاده حیثیت و مقررات مرتبط، ایرادها و ابهامات متعددی می‌توان برشمرد که تکلیف آن در فرایند کیفری و پساکیفری مشخص نیست و در بسیاری از موارد با تفسیری نادرست می‌تواند به زیان بزهکار بیانجامد.
مقاله به دو قسمتِ «ابهامات ناظر به شمول اعاده حیثیت» و «مشکلات ناظر به وضعیت بزهکار در دوران پساکیفری» تقسیم شده است و با نگاهی تحلیلی و انتقادی به دنبال این هدف است تا با برجسته و مشخص کردن این ایرادات، نکاتی را که لازم است قانونگذار در تجدیدنظرهای بعدی به آنها توجه کند، برجسته نماید.
در نهایت مشخص شد که مقررات اعاده حیثیت در قانون مجازات اسلامی رأساً و همچنین در رابطه با سایر مقررات از جمله تکرار جرم، توبه، مرور زمان و استخدامی، دارای ایرادات و ابهاماتی است که در پایان بر این مبنا پیشنهاداتی ارائه گردیده است.
مفهوم اعاده حیثیت از نظر قانون مجازات اسلامی با مفهومی که در عرف مردم رایج است، تفاوت دارد. در عرف مردم وقتی از اعاده حیثیت صحبت می شود، بیشتر به برگشتن آبرو و اعتبار شخص توجه دارند.
در این مفهوم، وقتی شخصی بزه دیده جرمی واقع می شود، بعد از طرح شکایت یکی از مطالبات وی، اعاده حیثیت است و معمولاً نزد مقام های قضائی می دارد؛ تقاضای اعاده حیثیت دارم.
همچنین وقتی شخصی از شکایت واهی تبرئه می شود، مشتکی عنه با طرح شکایت افترا، درصدد اعاده حیثیت بر می آید.
در حالی که منظور از اعاده حیثیت در این مقاله، لغو محرومیت از حقوق اجتماعی مدتی پس از تحمل مجازات است و ناظر به بزهکارانی است که مجازات خود را تحمل کرده اند و باید در برخی جرائم مدتی صبر کنند تا محرومیت اجتماعی آنان پایان یابد.
دیدگاه