بیماری حصبه یا تب تیفویید | بیماری عفونی و واگیر دار حصبه

بیماری حصبه یا تب تیفویید، یک بیماری حاد باکتریال می باشد که عامل آن باکتری به نام سالمونلاتیفی (Salmonella typhi) می باشد. این میکروب در اثر خوردن آب آلوده به مدفوع یا ادرار انسان عفونی وارد بدن می شود.

بیماری حصبه یا تب تیفویید

بیماری حصبه یا تب تیفویید یک بیماری عفونیست که باعث تب شده و در مرحله دوم بیماری باعث بروز علائم شدیدی در سیستم گوارش می شود.

در زبان فرانسه به این بیماری "جوشیدن روده" گفته می شود که این جوشیدن می تواند پشت سر هم بوده و در نهایت منجر به مرگ بیمار شود.

تب حصبه یک بیماری جدیست که می تواند زندگی فرد بیمار را تهدید کند. البته آنتی بیوتیک ها درمانی موثر برای درمان این بیماری هستند.

این بیماری چند هفته طول می کشد و دوره نقاهت نیز بعد از بهبود طول خواهد کشید.

این بیماری از انسان به انسان و از طریق غذا و آشامیدنی منتقل می شود. به همین دلیل به طور کلی می تواند عدم رعایت بهداشت عمومی و سایر نکات بهداشتی را عامل اصلی در گسترش این بیماری دانست.

تب حصبه به ندرت در اروپا دیده می شود و 94 درصد از موارد ابتلا نیز به صورت وارداتی از شبیه قاره هند وارد اروپا می شود.

در کشور انگلستان، منابع اصلی ورود عفونت، کشور های هند، اسپانیا، مصر، ترکیه، تونس، پرتقال و مراکش هستند.

معمولاً این بیماری در سن کودکی و نوجوانی دیده می ‌شود. در جوامعی که آلودگی محیطی بالایی داشته باشند، معمولاً کودکان در اوایل عمربه این بیماری مبتلا می ‌شوند. اگر فردی در بچگی آلوده نشده باشد، به ندرت ممکن است در سنین بالا دچار این بیماری شود.

افراد با HIV مثبت ( مبتلا به ایدز ) خیلی مستعد ابتلا به عفونت‌های سالمونلایی هستند و اگر موردی دیده ‌شود که عفونت سالمونلایی تکرار می ‌شود، باید به ایدز مشکوک شویم.

این بیماری جنبه ی ژنتیکی ندارد و میزان ابتلا در دختران و پسران تقریبا یکسان است.

علایم بیماری حصبه یا تب تیفویید

دوره کومون این بیماری 7 تا 21 روز است و به میزان باکتری های وارد شده به بدن بستگی دارد.

در موارد خفیف، ممکن است باکتری ها سریع از بین بروند و علائم خفیفی را ایجاد کنند. در این حالت اینگونه افراد می توانند ناقل بیماری باشند در حالی که خود تنها علائم خفیفی از بیماری را از خود بروز داده اند.

تب حصبه دو فاز دارد:

فاز اول: درجه حرارت بدن بیمار به تدریج افزایش یافته و به 40 درجه سانتی گراد می رسد. شرایط عمومی فرد بیمار بسیار ضعیف شده و فرد با بی اشتهایی، سرفه، سردرد و تعریق شدید مواجه می شود. واضح ترین علائم در این مرحله ممکن است یبوست و مشکلات پوستی باشد. کودکان معمولا دچار اسهال و استفراغ می شوند. فاز اول این بیماری تقریبا یک هفته طول می کشد و پس از پایان این یک هفته بی حالی و عدم هوشیاری ذهنی فرد بیشتر می شود.

فاز دوم: در هفته دوم و سوم بیماری، علائم عفونت روده آشکار شده، تب بسیار بالا باقی می ماند و نبض فرد ضعیف و سریع می شود. در هفته سوم یبوست جای خود را به اسهال شدید می دهد. ممکن است مدفوع همراه با خون دفع شود. در هفته چهارم یا پنجم به تدریج تب پایین آمده و شرایط کلی فرد به آرامی بهبود می یابد.

اگر تب حصبه درمان نشود ممکن است فرد بیمار با سوراخ شدن روده و یا خونریزی شدید از مخاط روده مواجه شود.

عوارض‌ احتمالی:

• کم‌آبی‌ بدن‌
• سوراخ‌ شدن‌ روده‌ها
• خونریزی‌ یا آبسه‌ گوارشی‌
• پنومونی‌
• عفونت‌ استخوان‌
• نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌
• هپاتیت‌

روش انتقال:

سرایت از طریق آب و غذای آلوده به مدفوع یا ادرار فرد آلوده امکان پذیر است همچنین میوه و سبزیجات خام که کاملاً تمیز و ضد عفونی نشود نیز از راههای سرایت بیماری می باشد. مهمترین عامل انتقال ناقلین سالم هستند.

ناقلین سالم کسانی هستند که عامل بیماری در قسمتی از بدن باقی می ماند و از راه دستگاه گوارش دفع می شود اما خود شخص را مبتلا نمی کند معمو لاً این افراد خانم های چاق بالای 50 سال که مبتلا به سنگ کیسه صفرا هستند می باشند چون عامل بیماری در کیسه صفرا میتواند به حیات خود ادامه دهد.

نحوه تشخیص بیماری حصبه یا تب تیفویید

بهترین راه تشخیص، کشت خون است. البته کشت مغز استخوان دقیق ‌ترمی‌ باشد، ولی هم مشکل و هم دردناک است.

هم‌چنین از کشت مدفوع و ادرار هم برای تشخیص استفاده می‌شود.

برای تشخیص می‌توان از گاواژ ترشحات دئودنوم (دوازدهه) نیز استفاده کرد، ولی متداول ‌ترین روش کشت خون است.

تست ویدال در تشخیص بیماری حصبه در شرایط کنونی ارزش کم ‌تری دارد و جایگاه خوبی برای تشخیص ندارد.

راه‌های درمان بیماری حصبه یا تب تیفویید

این بیماری در اکثر موارد با مصرف آنتی‌بیوتیک خوب می ‌شود. آنتی ‌بیوتیک‌ های مصرف شده در سال‌های اخیر معمولا کلرامفنیکل، کوتریموکسازول و آمپی‌سیلین بوده و متأسفانه در سال‌های اخیر گروهی از میکروارگانیسم‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ ها مقاومت پیدا کرده‌اند، ‌طوری که دیگر با تجویز این آنتی‌بیوتیک‌ ها بیمار بهبودی کامل پیدا نمی‌کند، لذا از داروی جدیدی به نام سفتریاکسون و سیپروفلوکسازین و... استفاده می ‌شود.

با توجه به اینکه مصرف داروی کلرامفنیکل می‌تواند با ایجاد عارضه کم ‌خونی آپلاستیک همراه باشد، امروزه برای درمان حصبه، کمتر از کلرامفنیکل استفاده می ‌شود.