بیماری لوکوپلاکیا در واقع نوعی بیماری دهانی است که باعث ایجاد لکه های سفید رنگی بر روی مخاط دهان می شود.
بیماری لوکوپلاکیا
بیماری لوکوپلاکیا شامل شرایطی است که باعث ایجاد تکه های سفید و پلاك مانند روی زبان، لثه ها و پوشش دهان می شود، که عامل آن می تواند برخی فعالیت های تحریک کننده مانند سیگار کشیدن سیگار باشد و در حالت کلی وجود این لکه‌های سفید بی‌ضرر هستند و خود به خود درمان می شوند اما اگر لوکوپلاکی ( Leukoplakia) وجود داشته باشد ممکن است به سرطان دهان ربط داشته باشد.
این بیماری باعث ایجاد تکه‌های سفید برجسته و ضخیم (مانند پلاک) بر روی لایه‌های مخاطی در دهان و زبان می‌شود گاهی ترک خوردن نیز از علائم آن است عموما دردی ندارند و مناطقی مانند زبان، لثه، قسمت داخلی گونه و پایین دهان در قسمت زیرین زبان را درگیر می کند در برخی نمونه‌های وجود این بیماری، لکه‌ها ممکن است در کنار اندام تناسلی به وجود آیند.
این بیماری ممکن است با برفک دهان نیز اشتباه گرفته شود.
نشانه های بیماری لوکوپلاکیا
بیماری لوکوپلاکیا باعث ایجاد تکه‌های سفید برجسته و ضخیم (مانند پلاک) بر روی لایه‌های مخاطی در دهان می‌شود. در برخی موارد این تکه‌ها خاکستری یا حتی شفاف هستند و یا قسمتی از آن ها دارای حاشیه‌ی روشن است. در برخی موارد ممکن است ترک خوردن هم نیز رخ دهد. این نوع لکه‌ها بسته به نوع خود می توانند شدید یا خفیف باشند و معمولا بدون درد هستند.
به طور کلی علائم بیماری شامل موارد زیر است:
- تکه‌های ایجاد شده سفید و قرمز
- مشکل داشتن در بلعیدن، خوردن و جا به جا شدن فک
- گوش درد و یا درد به هنگام بلعیدن
- داشتن زخمهایی که وجود آن‌ها بیش از 2 هفته طول می‌کشد
- به وجود آمدن تغییر در اطراف دهان فرد
مناطقی که در دهان بیشتر در معرض خطر هستند:
- زبان
- لثه
- قسمت داخلی گونه
- پایین دهان در قسمت زیرین زبان
در برخی نمونه‌های وجود این بیماری، لکه‌ها ممکن است در کنار اندام تناسلی به وجود آیند.
دلایل ایجاد بیماری لوکوپلاکیا
پزشکان هنوز به طور دقیق نمی دانند که چه عللی موجب ایجاد این بیماری می شود. اما به نظر می رسد که تحریک مزمن نقش عمده ای در بسیاری از موارد بازی می کند. آسیب مداوم به بافت های دهان علت بزرگ و ضخیم شدن آن ها است. در این فرایند ماده ای به نام کراتین شکل می گیرد.
کراتین یک پروتئین مفید است که برای سلامت لایه بیرونی پوست بسیار مهم است. کراتین ساختار سلول های پوست را تشکیل داده و آن ها را از آسیب و استرس محافظت می کند. این ماده، پروتئین کلیدی برای ترمیم زخم است.
ایجاد تکه های کوچک و سفید رنگ در دهان در پاسخ به آسیب جزئی بسیار شایع هستند و معمولا نشانه ای از لکوپلاکیا نیستند. مانند بسیاری از بیماری های دیگر، عامل منحصر به فرد یا قطعی برای لکوپلاکیا وجود ندارد. استفاده از تنباکو، بزرگترین عامل موثر در توسعه این بیماری است.
به طور کلی، هر چیزی که باعث آسیب یا استرس به بافت های دهان شود ممکن است یک عامل خطر برای لکوپلاکیا باشد.
عواملی که ریسک خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند شامل موارد زیر هستند:
- مصرف دخانیات به مدت طولانی و یا بیش از حد
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، همان ویروسی است که منجر به سرطان دهانه رحم می شود
- شرایطی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند مانند اچ آی وی، شیمی درمانی و جراحی ارگان ها
- شرایطی که باعث زخم می شوند
- سوزش شدید یا مکرر دهان بر اثر مصرف مایعات داغ و یا غذاهای تند
- استفاده بیش از حد و یا طولانی مدت از محصولات ساینده مانند بلیچینگ دندان ها (سفید کردن دندان ها)
- نصب نادرست دندان مصنوعی
- دندانه دار و یا زبر بودن سطح دندان
- استفاده بیش از حد و یا طولانی مدت از اسپری های استروئیدی بدون شستشوی دهان پس از استفاده از آن
- بهداشت نامناسب دهان
- گاز گرفتن گونه یا زبان
- استفاده بیش از حد از الکل
- جویدن آجیل و برگهای خاص، مانند برگ فوفل و دانه آرکا
- لکوپلاکیا اغلب با عفونت قارچی ظاهری مشابه داشته بنابراین معمولا با این بیماری اشتباه گرفته می شود.
یک نوع از لکوپلاکیا وجود دارد که به لکوپلاکیا مویی معروف است. این بیماری در میان افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند شایع است. این وضعیت باعث ایجاد تکه لکوپلاکیا می شود که ظاهر کرکی دارند. ضایعات لکوپلاکیا مویی بدون درد است.
این بیماری یک علامت هشدار دهنده از این است که سیستم ایمنی بدن بیش از حد تضعیف شده است. این عارضه می تواند اولین علامت فیزیکی HIV و ایدز باشد. لکوپلاکیا مویی با مونونوکلئوز و یا ویروس Epstein Barr نیز مرتبط است.
نحوه تشخیص و درمان بیماری لوکوپلاکیا
برای تشخیص، معمولا پزشک به یک معاینه فیزیکی و بررسی سابقه بیمار نیاز دارد. اگر به لکوپلاکیا مشکوک شود، برای رد کردن احتمال سرطان، به احتمال زیاد از بیوپسی استفاده می کند. انواع بیوپسی عبارتند از:
بیوپسی برس دهان: برای این آزمایش با یک برس که روی بافت دهان چرخانده می شود، نمونه ای از سلول های لکه دهان برای معاینه برداشته می شود.
بیوپسی حاصله: تکه ای از بافت در طول جراحی یا معاینه برداشته می شود. این کار توسط متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) انجام می شود.
اگر سرطان در پوشش دیده نشد، خط اول درمان، برای بیشتر موارد، حذف عوامل موثر، مانند مصرف دخانیات است. رعایت بهداشت دهان و دندان نیز دومین درمانی است که معمولا توصیه می شود. اگر تکه ها بعد از مدتی به خودی خود از بین نرفت، پزشک می تواند آن را در طی جراحی بردارد. بعد از درمان، برای جلوگیری از عود مجدد تکه ها، پیگیری منظم سالانه لازم است. عود تکه های ایجاد شده توسط لکوپلاکیا رایج است.
هنگامی که با بیماری مثل HIV همراه باشد از داروهای ضد ویروس استفاده می شود.
اگر سلول های پیش سرطانی یا سرطانی کشف شوند، تست های اضافی به منظور تعیین میزان بیماری انجام می شود. درمان بر اساس نوع سلول های درگیر در سرطان متفاوت می باشد. حدود ۵ درصد از موارد لکوپلاکیای دهانی، منجر به سرطان دهان می شود.
دیدگاه