«ای‌نماد» در طول بیش از یک دهه عمر خود، همیشه قرار بود یک نماد اعتماد الکترونیکی برای وب‌سایت‌ها باشد. یک نماد اجباری برای وب‌سایت‌ها که جهت دریافت درگاه پرداخت به آن نیاز دارند. اما آیا این نماد کارکرد اصلی خود، یعنی «ایجاد اعتماد» را دارد؟ تجربه‌های مختلف، از «سکه ثامن» گرفته تا «کوروش کمپانی»، نشان می‌دهند که این‌طور نیست.
تاکنون انتقادهای بسیاری درباره اجباری و بی‌کاربرد بودن ای‌نماد توسط افراد مختلف فعال در حوزه کسب‌وکارهای اینترنتی مطرح شده است. نظر همه این افراد درباره موضوع نماد اعتماد الکترونیکی این بود که ای‌نماد اجباری سدی در مسیر رشد و توسعه تجارت الکترونیک کشور است و نوآوری را از بین می‌برد. ماجرای کلاهبرداری کوروش کمپانی نیز (با وجود اینکه وب‌سایت آن نماد اعتماد الکترونیکی داشت) مهر تأییدی بر این ماجراست؛ وب‌سایتی که اتفاقاً با استفاده از این نماد، اعتماد کاربران را جلب کرد. درواقع ای‌نماد اینجا کارکردی علیه خود پیدا کرده است.
«دیبا موسوی»، شخصی که خود را نماینده مال‌باختگان اعلام می‌کند، در گفت‌وگو با دیجیاتو گفت دو عامل باعث اعتماد به کوروش کمپانی شده است: تبلیغ سلبریتی‌ها و همچنین نماد اعتماد الکترونیکی.
این اولین‌بار نیست که یک فروشگاه اینترنتی با وجود داشتن نماد اعتماد الکترونیکی، مرتکب تخلف شده و مسدود می‌شود. یکی از این اتفاقات مربوط به ماجرای سکه ثامن است که با وجود داشتن ای‌نماد، خسارت‌های فراوانی به خریداران وارد کرد. در آن زمان ای‌نماد اعلام کرد که اتحادیه طلا و جواهر باید درباره فعالیت این مؤسسه پاسخگو باشد.
چندی پیش، «حمیدرضا ذوالفقار»، مدیرعامل پی‌زیتو نیز درباره عدم الزام ای‌نماد به دیجیاتو گفت که این نماد قرار بود احتمال تخلف و کارهای خلاف قانون را کمتر کند، اما عملاً یک دوباره‌کاری است که خدمت جدیدی ارائه نمی‌دهد. او همچنین تأکید کرد که این شاخص دولتی به‌جز سنگ‌اندازی، کارایی دیگری ندارد و این آغاز مشکل کسب‌وکارها با ای‌نماد است.
ای‌نماد، همان‌طور که از نامش پیداست، قرار بود معیاری برای ایجاد اعتماد و اطمینان در میان کاربران خدمات الکترونیکی باشد. در مطالب مندرج در سایت ای‌نماد نیز روی این موضوع تأکید زیادی شده است. آن‌طور که در سایت ای‌نماد درج شده، وجود ای‌نماد باعث می‌شود تا خریدار از محفوظ ماندن اطلاعات خود احساس امنیت کند و درصورت سوءاستفاده از اطلاعات شخصی، کاربر بتواند برای شکایت از کسب‌وکار اینترنتی متخلف به مراجع قانونی مراجعه نماید.
این معیار همچنین توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به وب‌سایت‌های تجاری اعطا می‌شود تا فعالیت این کسب‌وکارها را قانونمند کند. بااین‌حال، اتفاقاتی که تاکنون طی فعالیت‌های ای‌نماد برای کسب‌وکارهای اینترنتی و کاربران آن‌ها رخ داده است، نشان می‌دهد که ای‌نماد نه‌تنها نمی‌تواند شاخصی برای سنجش اعتماد کاربران باشد، بلکه ظاهراً تبدیل به راهی برای کسب درآمد از کسب‌وکارهاست. شاید وقت آن رسیده که «نماد اعتماد الکترونیکی» نام تازه‌ای برای خود انتخاب کند؛ چرا که کارکرد این نماد هرچه که باشد، مشخصاً «ایجاد اعتماد» برای کاربر نیست.
دیدگاه