خانه ی طباطبایی ها شاهکار اصالت و زیبایی از سرزمین کاشان

خانه ی طباطبایی ها

نمی‌شود که اسم کاشان را شنیده باشید اما اسم خانه طباطبایی‌ ها به گوشتان نخورده باشد. نمی‌شود که زیبایی خانه‌های اصیل ایرانی را بشناسید اما هنوز در سرسرای چشم‌نواز خانه طباطبایی‌ ها گام برنداشته باشید. خانه‌ای که از آن به عنوان بهشت خانه‌های ایران نام برده می‌شود و آن‌قدر ذوق و ظرافت هنری دارد که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. بنایی که هنر و معماری در آن ترکیب شگفت‌انگیزی ایجاد کرده و به عنوان نگینی ارزشمند در میان آثار تاریخی ایران‌زمین می‌درخشد.

تاریخچه ی خانه ی طباطبایی ها

بنای بی‌نظیر طباطبایی‌ها یکی از معروف‌ترین بناهای دوره قاجار است و در سال ۱۲۵۰ هجری قمری به دست یکی از تاجران مشهور و ثروتمند آن دوره به نام سید جعفر طباطبایی در شهر کاشان ساخته شد. این خانه 4730 مترمربع مساحت دارد و ساخت آن تقریبا 10 سال به طول انجامیده است.

معماری بی نظیر خانه ی طباطبایی ها

معمار سازندهٔ آن استاد علی مریم کاشانی و گچ بری ها و نقاشی های آن به وسیلهٔ شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی، و زیر نظر وی انجام شده است. این خانه ی زیبا به عروس خانه های ایران مشهور است.

خانه طباطبایی در کاشان، مساحتی برابر ۴۷۳۰ متر مربع دارد. سبک معماري خاص آن و استفاده از طاق ها، ستون ها، تزئینات زیبا و دلنشین، در کنار گچبری های چشم نواز باعث مشهور شدن آن بعنوان یکی از بهترین مکان های کاشان که ارزش دیدن دارد، شده است.

 به دلیل آنکه صاحب خانه در کار تجارت فرش بود کلیه نقوش گچ بری از نقش های فرش ایرانی و گل و مرغ اسلیمی الهام گرفته شد و در نهایت شکوه اجرا گردید.

در ابتدای هشتی منزل، ۲۰ پله وجود داد رکه باید از انها پائین بروید تا به حیاط منزل برسید، پس از گذر از این ۲۰ پله وارد حیاط عظیم و دلنشین خانه که با استخر بزرگ و زيبايی تزیین شده است، میرسید. در ۲ طرف این حوض بزرگ هم شش باغچه ی هشت ضلعی سرسبز به چشم می خورد که سبب زیباتر شدن حیاط شده است.

قسمت بیرونی منزل شامل اتاق شاه نشین در مرکز بهمراه نورگیر های زیبا و پنجره هایی مشبک و رنگارنگ میباشد، پنجره های کناری در این بخش بصورت دوجداره بوده و عمودی باز و بسته میشوند. در این اتاق تزئینات بسیار جالبی به چشم می خورد، تزئینات نقاشی و آیینه کاری و گچ بری های جالب از جمله پنجره های مشبک گچی که مانند پارچه توری ظریفی بنظر میرسد . در طرفین اتاق شاه نشین خانه طباطبایی ها اتاق های گوشواره ای قرار گرفته، و در جلوی این اتاق هم ایوان با آیینه کاری و گچ بری های بی نظيری به چشم می خورد.

خانه طباطبایی‌ها دارای سه بخش اصلی است که شامل بخش اندرونی، بخش بیرونی و همچنین بخشی مختص خدمه است. این بنا در محله سلطان امیراحمد کاشان واقع شده که یکی از محله‌های قدیمی و سنتی شهر کاشان به شمار می‌رود.

معماری این خانه همانند دیگر خانه‌های متعلق به دوره قاجار به صورت کاملا درون‌گرا و اسلامی ساخته شده، به این شکل که به هیچ‌وجه در فضای بیرونی نمی‌توان محیط داخلی خانه و یا اتاق‌ها را مشاهده کرد. خانه طباطبایی‌ ها شامل 40 اتاق، چهار حیاط، چهار سرداب یا زیرزمین، سه عدد بادگیر و دو رشته قنات است.

ورودی خانه ی طباطبایی ها

از میان کوچه‌ای باریک می‌گذریم و وارد خانه می‌شویم. در ورودی خانه نسبتا کوچک است و در نگاه اول به هیچ وجه انتظار نمی‌رود که با بنایی به این زیبایی و بزرگی برخورد کنید. در ابتدای ورود به خانه 20 پله قرار گرفته که بعد از طی کردن آن به حیاط وسیع و پرنوری می‌رسیم که به عنوان حیاط بیرونی شناخته می‌شود، اتاق شاه‌نشین در این قسمت از خانه قرار گرفته و زیبایی ویژه‌ای به آن بخشیده است. همچنین ایوان آینه، چندین اتاق و حیاط خلوت هم در این بخش هستند.

شاه‌نشین بی‌ نظیر خانه ی طباطبایی ها

زیباترین قسمت خانه، شاه‌نشین است. این اتاق هفت‌دری، زیبایی و عظمت به خصوصی دارد و می‌توان در جای‌جای آن ظرافت‌ها و تزئینات بی‌نظیری مشاهده کرد. آیینه‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها، مقرنس‌بندی‌ها همه و همه به زیباترین شکل ممکن در کنار هم قرار گرفته‌اند. در بخش جلویی شاه‌نشین، ایوان آینه قرارگرفته است. در طراحی سقف ایوان آیینه از الگوها و قالب‌های اصیل فرش ایرانی الهام گرفته شده و با وجود فانوس‌های آویز، زیبایی آن دوچندان شده است.

حیاط های خانه ی طباطبایی ها

علاوه بر حیاط بیرونی، دو حیاط دیگر که به نسبت کوچک‌تر هستند در بخش درونی و همچنین یک حیاط هم برای خدمه خانه تعبیه شده است. در وسط حیاط بیرونی حوضی بزرگ قرار گرفته و در دو طرف آن باغچه‌هایی به شکل هندسی هشت ضلعی واقع شده که به صورت کاملا قرینه نسبت به هم هستند و زیبایی ویژه‌ای به فضا می‌بخشند.

نکته قابل توجه خانه‌های دوره قاجار، کارکردهای متفاوت هر بخش از خانه است و هر قسمت از خانه به شیوه‌ای خاص و برای هدفی مشخص طراحی شده که زیبایی مختص به خود را دارد.

سراسر خانه طباطبایی‌ ها پر است از گچ‌کاری‌ها و آیینه‌کاری‌های منحصربه‌فرد. استفاده از شیشه‌های رنگی به ساختمان، زیبایی بصری فوق‌العاده‌ای بخشیده است و در هر بخش خانه که گام برمی‌دارید ذوق و هنر ویژه معمار آن را با تمام وجود احساس می‌کنید. در هر نقطه از این خانه تاریخی، تصویری جدید خلق می‌شود که هیچ‌گاه از یاد نخواهید برد.

خانه طباطبایی‌ های کاشان به عنوان یکی از خانه‌های اصیل ایرانی اسلامی شناخته می‌شود و شاهکاری بی‌بدیل در معماری ایران است. این بنا تاکنون چندین بار مرمت و بازسازی شده و در حال حاضر با شماره ثبت 1504 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه ی طباطبایی ها در کاشان اصالتی دارد که در کمتر خانه ای دیده شده و یکی از جاذبه های گردشگری جذاب و دیدنی ی شهر کاشان است که هر گردشگر و توریستی را به سمت خود جذب می کند.