زخم دهانه رحم (سرویسیت)
زخم دهانه رحم به انگلیسی Cervicitis نامیده می‌شود. دهانه رحم قسمت پایینی رحم است که به واژن می‌رسد. بافت این ناحیه مانند هر بافت دیگری در بدن ممکن است دچار التهاب شود. سرویسیت یکی از بیماری های دهانه رحم است. گاهی همراه با علائم بوده و در برخی افراد هم علائمی ایجاد نمی‌کند.
زخم دهانه رحم می‌تواند حاد یا مزمن باشد. نوع حاد آن معمولا به علت عفونت ایجاد شده و علائم آن ناگهانی ظاهر می‌شود. نوع مزمن در اثر تحریک به وجود می‌آید و دوره آن چند ماه یا بیشتر طول می‌کشد.
زخم دهانه رحم بسیار شایع است. تخمین زده شده است که بیش از نیمی از زنان بالغ در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار سرویسیت شده‌اند.
علائم زخم دهانه رحم
در بسیاری از مواقع زخم دهانه رحم هیچ علامتی ندارد. زمانی که شخص برای مشکل دیگری به پزشک مراجعه کرده و معاینه لگنی انجام می‌دهد، این التهاب تشخیص داده می‌شود. اگر التهاب علائم و نشانه‌ای داشته باشد، شامل موارد زیر است.
• ترشحات واژن به مقدار زیاد و غیر طبیعی که ممکن است سفید، زرد یا خاکستری باشد و بوی بدی دارد.
• تکرر ادرار دردناک
• درد هنگام رابطه جنسی
• خونریزی بین دوره‌های پریود و لکه بینی
• خونریزی واژن بعد از رابطه جنسی
• درد شکم یا لگن در موارد نادر.
اگر دچار چنین علائمی هستید، باید برای تشخیص علت آن به متخصص زنان مراجعه کنید.
علت زخم دهانه رحم
زخم دهانه رحم می‌تواند بر اثر عفونت یا تحریک ایجاد شود. علت آن باید توسط دکتر زنان تشخیص داده شود. از مهم‌ترین علل سرویسیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1. علل عفونی سرویسیت
دلیل اصلی ابتلا به سرویسیت حاد عفونت است. زمانی که باکتری یا ویروس به این ناحیه می‌رسد، باعث التهاب شده و علائمی ایجاد می‌کند. معمولا این عفونت‌ها از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. این بیماری‌های عفونی عبارتند از:
• کلامیدیا (حدود ۴۰٪ از موارد سرویسیت به دلیل ابتلا به کلامیدیا یا عفونت قارچی واژن ایجاد می‌شوند.)
• سوزاک
• تبخال تناسلی
• تریکومونیازیس
• مایکوپلاسما تناسلی.
2. علل غیرعفونی سرویسیت
قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی یا تحریک فیزیکی می‌تواند باعث التهاب دهانه رحم شود. تحریک معمولا باعث سرویسیت مزمن شده و دوره آن چندین ماه طول می‌کشد.
• تحریک شیمیایی به دلیل استفاده از اسپرم کش‌ها یا حساسیت به لاتکس موجود در کاندوم
• واکنش به وسیله‌هایی مانند کلاهک دهانه رحم، دیافراگم یا تامپون
• پرتودرمانی یا بیماری‌های التهابی سیستمیک
• عدم تعادل هورمونی (سطح استروژن پایین یا پروژسترون بالا در توانایی برای حفظ بافت سالم دهانه رحم اختلال ایجاد می‌کند.)
برخی باکتری‌ها به طور معمول در واژن وجود دارند. اما رشد بیش از حد آنها نیز می‌تواند باعث التهاب دهانه رحم شود. به این عارضه واژینوز باکتریایی می‌گویند.
عوامل خطر زخم دهانه رحم
برخی افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم دهانه رحم قرار دارند. این افراد باید به علائم التهاب توجه داشته و هر چند وقت یک‌بار معاینه لگنی داشته باشند. این عوامل خطر عبارتند از:
• رفتارهای جنسی پرخطر مانند رابطه جنسی محافظت نشده، سکس با چندین شریک جنسی یا رابطه با فردی که رفتارهای جنسی پرخطر دارد.
• آمیزش جنسی از سنین پایین
• سابقه بیماری یا عفونت‌های مقاربتی
عوارض زخم دهانه رحم
زخم دهانه رحم در صورت پیشرفت و عدم درمان می‌تواند باعث بروز عوارضی شود. از جمله:
• زمانی که دهانه رحم عفونی می‌شود، احتمال انتقال عفونت به رحم افزایش پیدا می‌کند.
• انتقال عفونت به پوشش رحم و لوله‌های فالوپ که منجر به بیماری التهابی لگن می‌شود.
• عفونت در دستگاه تناسلی باعث مشکلات در باروری می‌شود.
• خطر ابتلا به HIV از طریق شریک آلوده افزایش پیدا می‌کند.
• ناباروری
• بیماری پریوتونیت (عفونت تهدیدکننده زندگی).
عوارض زخم دهانه رحم و بارداری
زخم دهانه رحم در صورت انتقال به رحم و لوله‌های فالوپ روی اندام‌های تولیدمثلی تاثیر گذاشته و می‌تواند در باروری مشکلاتی را ایجاد کند و باعث ناباروری شود. همچنین ابتلا به این عارضه در طول بارداری باعث بروز عوارض جدی می‌شود. از مهم‌ترین عوارض سرویسیت در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
• زایمان زودرس
• سقط جنین
• عفونت چشم و ریه جنین
• لکه بینی و خونریزی در طول بارداری.
تشخیص زخم دهانه رحم
برای تشخیص زخم دهانه رحم پزشک ابتدا سوالاتی در مورد سوابق پزشکی و روابط جنسی شما می‌پرسد. پس از بررسی بیماری‌های مقاربتی روش‌های تشخیصی زیر انجام می‌شود.
• معاینه لگن: متخصص زنان اسپکولوم را در واژن قرار می‌دهد. هر نوع علامت تورم و حساسیت را بررسی می‌کند. دیواره‌های فوقانی، تحتانی و جانبی واژن و دهانه رحم هم باید بررسی شوند.
• نمونه برداری از زخم دهانه رحم: مشابه تست پاپ‌اسمیر پزشک یک سواب یا برس را وارد واژن کرده و نمونه‌ای از مایع دهانه رحم و واژن را برمی‌دارد. نمونه در آزمایشگاه برای تشخیص عفونت بررسی می‌شود.
اگر دچار علائم التهاب دهانه رحم هستید، حتما برای تشخیص آن به دکتر زنان مراجعه کنید تا معاینه لگن انجام شود.
درمان زخم دهانه رحم (سرویسیت)
روش‌های مختلفی برای درمان زخم دهانه رحم وجود دارد. متخصص باتوجه‌به سن، سابقه پزشکی، شدت بیماری، شدت علائم و ترجیحات بیمار بهترین روش را انتخاب می‌کند. اگر التهاب دهانه رحم ناشی از واکنش آلرژیک به محصولاتی مانند اسپرم کش یا محصولات بهداشتی باشد، نیازی به درمان نیست و فقط باید از این مواد حساسیت‌زا دوری کنید. اما اگر التهاب ناشی از عفونت باشد، اقدامات درمانی انجام می‌شود.
هدف از درمان ازبین‌بردن علائم و جلوگیری از گسترش عفونت است. درمان شامل موارد زیر می‌شود.
1. درمان دارویی زخم دهانه رحم
معمولا برای درمان سرویسیت ناشی از عفونت مقاربتی داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شوند. با مصرف آنتی‌بیوتیک می‌توان بیماری‌هایی مانند کلامیدیا، سوزاک و بیماری‌های باکتریایی مانند واژینوز باکتریایی را درمان کرد. برای جلوگیری از انتقال عفونت به همسرتان و کاهش مدت‌زمان درمان بهتر است تا تکمیل دوره درمان رابطه جنسی نداشته باشید.
اگر دچار تبخال تناسلی باشید، داروی ضدویروس تجویز می‌شود. این دارو به کاهش علائم کمک می‌کند. تبخال تناسلی نوعی بیماری مزمن است و دارویی برای درمان آن وجود ندارد. اما تجویز دارو به مدیریت این بیماری کمک می‌کند.
در خانم‌هایی که به سن یائسگی رسیده‌اند، ممکن است از داروهای هورمونی استفاده شود. زیرا در این افراد تغییر سطح استروژن و پروژسترون اصلی‌ترین دلیل التهاب دهانه رحم است.
2. پماد برای زخم دهانه رحم
برای درمان زخم دهانه رحم می‌توان از پماد‌ها مختلف استفاده کرد. برخی آنتی‌بیوتیک‌ها به‌صورت پماد هم تولید می‌شوند. به عنوان مثال پزشک می‌تواند از پماد اریترومایسین برای ازبین‌بردن باکتری‌ها استفاده کند.
3. فریز زخم دهانه رحم
فریز زخم دهانه رحم در موارد نادر پیشنهاد می‌شود. اگر علت التهاب سرطان دهانه رحم یا وجود سلول‌های پیش سرطانی باشد، پزشک فریز را توصیه می‌کند. در این روش سلول‌های غیرطبیعی منجمد شده و از بین می‌رود. برای این کار می‌توان از روش کرایوتراپی استفاده کرد.
عوارض فریز کردن یا سوزاندن زخم دهانه رحم
اگر پزشک سلول‌های غیرطبیعی در دهانه رحم مشاهده کند یا احتمال سرطان دهانه رحم بدهد، از روش کرایوتراپی یا سوزاندن استفاده می‌کند. این روش ممکن است عوارض زیر را در پی داشته باشد.
• خونریزی
• گرفتگی و درد
• تورم و قرمزی برای مدت کوتاه.
4. درمان خانگی زخم دهانه رحم (سرویسیت)
اگر علت ابتلا به سرویسیت عفونت مقاربتی باشد، نمی‌توان از درمان‌های خانگی استفاده کرد. در این شرایط باید عفونت به‌وسیله داروهای مختلف درمان شود. اما اگر دچار التهاب مزمن هستید، برخی روش‌های خانگی می‌توانند موثر باشند.
• مصرف ماست یا مکمل‌های پروبیوتیک: ماست باکتری‌های سالمی به نام پروبیوتیک دارد. پروبیوتیک را می‌توانید به‌صورت مکمل هم خریداری کنید. ماست در درمان واژینوز باکتریایی تاثیر خوبی دارد.
• سیر: سیر دارای خواص ضدباکتریایی قوی است.
• چای سبز: به سلامت واژن و دهانه رحم کمک کرده در کاهش خطر سرطان آندومتر و تخمدان موثر است.
• دوری از محرک‌ها: باید از تامپون، دیافراگم یا صابون‌های معطر دوری کنید.
• استفاده از لباس زیر نخی: لباس زیر نخی و گشاد تجمع باکتری‌ها و رطوبت را کاهش می‌دهد.
پیشگیری از زخم دهانه رحم
برخی اقدامات می‌توانند احتمال ابتلا به زخم دهانه رحم را کاهش دهند. از جمله:
• برای جلوگیری از انتقال عفونت در رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. کاندوم از ابتلا به بیماری‌هایی مانند کلامیدیا و سوزاک جلوگیری می‌کند.
• اگر همسر شما زخم تناسلی یا ترشحات غیرطبیعی از آلت تناسلی دارد، از رابطه جنسی خودداری کنید.
• اگر دیابت دارید، قند خون را کنترل کنید.
دیدگاه