اغلب، زردی زبان نشانه اولیه اختلالی است که به عنوان زبان مودار سیاه شناخته می شود. به ندرت، زبان زرد ممکن است نشانه ای از زردی، زردی چشم و پوست باشد که گاهی اوقات نشان دهنده مشکلات کبد یا کیسه صفرا است.
به طور معمول، زبان زرد یک بیماری بی ضرر است که باعث ایجاد یک پوشش ضخیم و زرد رنگ روی زبان می شود. زبان زرد زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های مرده پوست، باکتری‌ها یا ذرات تغییر رنگ‌دهنده روی سطح زبان به دام افتاده یا جمع شوند.
بیشتر اوقات، زبان زرد با مراقبت های اولیه خانگی از بین می رود. اما در موارد نادر، این بیماری نشانه یک بیماری جدی تری است که به مراقبت پزشکی نیاز دارد، معمولاً زردی.
علائم زردی زبان بسته به علت آن متفاوت است. در اکثر موارد، مراقبت های اولیه در منزل، به ویژه بهداشت دهان و دندان، موارد زردی زبان را در عرض چند روز تا چند هفته برطرف می کند.
علت زبان زرد
چند عادت، شرایط و داروی خاص برای افزایش احتمال ابتلای فرد به این بیماری شناخته شده است. دلایل زردی زبان عبارتند از:
محصولات بهداشتی دهان با مواد اکسید کننده
برخی از محصولات بهداشتی دهان مانند دهانشویه ها، آبکش ها و خمیردندان ها حاوی مواد شیمیایی یا ذراتی هستند که باعث خشکی دهان، تحریک سلول های پوست روی زبان یا تغییر رنگ آنها می شود.
ترکیبات رایجی که باعث تغییر رنگ زبان زرد می شوند عبارتند از:
- پراکسیدها
- فندق جادوگر
- منتول
- الکل
- تیمول
- اکالیپتوس
بهداشت ضعیف دهان
تمیز کردن دندان و زبان به کاهش باکتری های سطح زبان کمک می کند و خطر ابتلا به زردی زبان را کاهش می دهد.
مصرف تنباکو
محصولات تنباکو حاوی ترکیبات و سمومی هستند که می توانند سلول های پوست را تغییر رنگ دهند یا آنها را تحریک کنند. تنباکو همچنین می تواند باعث بزرگ شدن سلول ها شود و احتمال به دام انداختن ذرات و باکتری ها را افزایش دهد.
تنفس دهانی یا خشکی دهان
بزاق به طور طبیعی به پاکسازی باکتری ها و ذرات اضافی از سطح زبان کمک می کند. کم آبی تولید بزاق را کاهش می دهد، بنابراین باکتری ها و ذرات غذا در نزدیکی سلول ها باقی می مانند و خطر رشد بیش از حد باکتری ها را افزایش می دهد. تنفس دهانی، به خصوص در شب، خطر خشکی دهان را افزایش می دهد.
زبان مودار سیاه
زبان مودار سیاه یک بیماری نسبتاً رایج و غیر سرطانی است که در آن باکتری‌ها یا قارچ‌ها باعث می‌شوند فرشی بزرگ، کشیده و مو مانند روی سطح زبان ظاهر شود. اگرچه زبان اغلب سیاه به نظر می رسد، اما ممکن است زرد، آبی یا سبز نیز شود.
اکثر مردم فقط به دلیل ظاهر آن به دنبال درمان این بیماری هستند، اگرچه برخی دیگر حالت تهوع، تنگی نفس، بوی بد دهان و احساس سوزش در دهان را تجربه می کنند.
غذاهای دارای رنگ های رنگی یا آنهایی که به زبان می چسبند
بسیاری از غذاها حاوی رنگ‌ها یا رنگ‌هایی هستند که می‌توانند رنگ زبان را زرد کنند یا چسبنده باشند و به زبان چسبیده و سطح آن را تغییر دهند.
برخی داروها
چندین دارو نیز حاوی ذرات رنگ‌کننده هستند، باعث تغییر رنگ رنگدانه‌ها یا تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند.
مواد و داروهای رایجی که ممکن است احتمال ابتلا به زردی زبان را افزایش دهند عبارتند از:
- دیابت و بسیاری از داروهای کنترل دیابت
- داروهای رقیق کننده خون
- آنتی بیوتیک ها
- لانزوپرازول
- کلرهگزیدین (در برخی دهانشویه های ضدعفونی کننده موجود است)
- نمک های آهن
- مینوسیکلین
- بیسموت ساب سالیسیلات
- داروهای سرطان و اشعه
- داروهای ضد روان پریشی
برخی از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین نیز می توانند باعث تغییر رنگ زبان شوند.
برفک دهان
رشد بیش از حد باکتری کاندیدا می تواند باعث ایجاد لکه های سفید روی زبان شود که در نهایت رنگ زرد ایجاد می کند.
زبان جغرافیایی
زبان جغرافیایی یک بیماری غیر سرطانی است که باعث ایجاد لکه‌های قرمز یا سفید در بالا و کناره‌های زبان می‌شود که اغلب با حاشیه زرد رنگ احاطه شده‌اند. این عارضه هیچ علت شناخته شده ای ندارد، اما عمدتاً کودکان 4 تا 5 ساله را تحت تاثیر قرار می دهد. لکه ها معمولاً در جایی ایجاد می شوند که سلول های پوست از بین رفته اند و گاهی اوقات دردناک هستند.
زردی
در افراد مبتلا به زردی، بیلی روبین، یک ماده شیمیایی که در اثر تجزیه گلبول های قرمز خون ایجاد می شود، به طور غیر طبیعی در بافت ها تجمع می یابد. گاهی اوقات فقط قسمت های خاصی از بدن مانند سفیدی چشم زرد می شود.
در موارد دیگر، کل پوست ممکن است درخشش یا رنگ زرد به خود بگیرد. برخلاف بسیاری از دلایل زردی زبان، زردی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد و اغلب درمان می‌شود، زیرا ممکن است نشانه‌ای از شرایط تهدیدکننده زندگی مانند نارسایی کبد باشد.
اگزما و شرایط خودایمنی
برخی از بیماری‌های خودایمنی مانند اگزما، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند و به باکتری‌های بی‌ضرر اجازه می‌دهد تا بیش از حد روی زبان رشد کنند. در مطالعه‌ای در سال 2017، از 35 فرد با پوشش زبان زرد، 32 نفر اگزمای حاد یا شدید داشتند.
شرایط و عفونت های معده
شرایطی که باعث التهاب پوشش معده می شود، باعث ایجاد پوشش زرد زبان می شود. چندین مطالعه تایید کرده اند که پوشش زبان ضخیم و زرد رنگ با موارد مزمن گاستریت یا التهاب مخاط معده مرتبط است، به خصوص زمانی که توسط باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد شود.
چه کسانی در معرض خطر زردی زبان هستند؟
اگرچه هر فردی در هر سنی ممکن است به زردی زبان مبتلا شود، چند عامل برای افزایش احتمال ابتلا به این بیماری شناخته شده است. عوامل خطر برای زردی زبان عبارتند از:
- بهداشت ضعیف دهان
- استفاده از تنباکو
- مصرف زیاد قهوه یا چای سیاه
- استفاده از آجیل فوفل
- مصرف الکل
- کم آبی بدن
- سرطان
- شرایط خود ایمنی
- شرایط عصبی
- شرایط غیرفعال کردن
علائم زبان زرد
علائم رایج مرتبط با زبان زرد عبارتند از:
- بوی بد دهان
- لکه های سفید اضافی، فیلم یا پوشش روی زبان یا غشاهای مخاطی
- طعم بد
- گلو درد
- احساس سوزش
- برآمدگی های کوچک و برجسته روی زبان
- رفلاکس اسید یا سوء هاضمه
- دهان خشک
- تب
- ظاهر شدن مو یا خز روی زبان
- درد
گزینه های درمان و پیشگیری
بهداشت دهان یک عامل ضروری است. همان عادات و داروهایی که به درمان زردی زبان کمک می کند، به پیشگیری از آن نیز کمک می کند. راه های رایج برای درمان و پیشگیری از زردی زبان عبارتند از:
- افزایش دفعات و دقت مسواک زدن.
- مسواک زدن یا شستشو با دهانشویه ضد باکتری بعد از غذا
- زبان را به آرامی با یک مسواک نرم مسواک بزنید.
- استفاده از شستشوی فلوراید
- هر روز زبان را به آرامی خراش دهید.
- دهان را یک بار در روز به مدت 60 ثانیه با مخلوطی از 1 قسمت پراکسید هیدروژن به 5 قسمت آب شستشو دهید و بعد از آن چندین بار دهان را با آب بشویید.
- قبل از شستشو، جوش شیرین را مستقیماً به مدت 60 ثانیه روی زبان بمالید.
- ترک سیگار یا استفاده از محصولات تنباکو.
- درمان عفونت سینوسی
- به دنبال درمان برای شرایط فک.
- تغییر وضعیت خواب، بالش یا تشک.
- استفاده از مرطوب کننده برای کاهش احتمال خشکی دهان. اینها برای خرید در فروشگاه های بهداشتی، داروخانه ها و آنلاین در دسترس هستند.
- استفاده از اسپری های رفع احتقان بینی
- کاهش مصرف شیرینی های قندی و چسبناک.
- افزایش مصرف فیبر.
- محدود کردن مصرف نشاسته یا غذاهای غنی از کربوهیدرات ساده.
- اجتناب از نوشیدنی های شیرین، الکل و کافئین.
- هیدراته ماندن
- استفاده از دهان شویه و شستشوی بدون الکل و بدون اکسیدان.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم با فیبر کافی
- اجتناب از نوشیدنی های رنگی یا رنگی.
- پرهیز از نوشیدنی ها و غذاهای گرم یا اسیدی.
- درمان عفونت در اسرع وقت
- پرهیز از مصرف مواد مخدر تفریحی یا غیرمجاز.
- هرگز از سوزن ها یا وسایل غیربهداشتی که در معرض خون هستند استفاده نکنید.
- مصرف پروبیوتیک های خوراکی، محصولات تخمیر شده یا ماست.
برای مواردی که زبان زرد باعث درد، سوزش یا ناراحتی می شود، پزشک ممکن است دارو یا دهانشویه تجویز کند.
پزشکان فقط برای علائم شدید یا زمانی که این بیماری علت خاصی داشته باشد، مانند بیماری زبان جغرافیایی، داروها را تجویز می کنند.
داروهایی که ممکن است برای درمان زردی زبان استفاده شوند عبارتند از:
- استروئیدهای موضعی یا شستشو
- دهانشویه اسید سالیسیلیک
- داروهای رتینوئید (ویتامین A).
- آنتی هیستامین ها
- داروهای ضد قارچ موضعی برای برفک دهان
- داروهای بی حس کننده موضعی
- کرم های موضعی با 30 درصد اوره
- آنتی بیوتیک ها یا ضد ویروس ها برای درمان عفونت های زمینه ای
- داروهای ضد درد
عوارض زردی زبان
تنها عوارض مرتبط با زردی زبان، عوارضی است که با بیماری های زمینه ای جدی تری مانند زردی مرتبط است.
عوارض احتمالی زردی عبارتند از:
- زخم کبد، نارسایی و سرطان
- التهاب، آسیب و تورم دستگاه گوارش
- احتباس مایعات و تورم در قسمت پایین بدن
- التهاب و بزرگ شدن طحال
- فلج مغزی و ناشنوایی از عوارض شدید نوزادان است
دیدگاه