امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 275836
۱۱۴۵
۲
۰
نسخه چاپی

سفره هفت سین | نمادهای سفره هفت سین

هفت‌سین سفره‌ای است که ایرانیان هنگام نوروز می‌آرایند که در بر گیرنده هفت جور از روزی های زمینی است که با حرفِ «سین» آغاز می‌شوند.

هفت سین

هفت‌سین سفره‌ای است که ایرانیان هنگام نوروز می‌آرایند که در بر گیرنده هفت جور از روزی های زمینی است که با حرفِ «سین» آغاز می‌شوند.

هفت‌سین

سفره هفت سین در زمرۀ مشهورترین رسم‌های نوروزی است.

هفت سین نوروز یک سنت کهن پارسی است. این سنت از زمان باستان تا امروز همچنان جایگاه ویژه خود را نزد پارسیان حفظ کرده است. این سنت کهن دارای معانی ویژه و نیز نشانی از رمز و رازهای هوشمندانه زندگی نیاکان ماست.

در دوران ساسانیان و پیش از اسلام ایرانیان سفره ای به نام «هفت شین» می گستراندند که شامل شمع، شراب، شهد، شمشاد، شربت، شقایق بوده است. پس از آمدن اسلام به ایران و حرام اعلام شدن «شراب» آنها، خواهر و همزاد شراب را که سرکه می شد، بر سر سفره قرار می دادند و اینگونه شین به سین تغییر پیدا کرد.

در زبان باستانی عدد هفت به نام "امرداد" است که معنای زندگی و جاودانگی را می دهد بنابراین ایرانیان باستان هفت واژه را به نشانه آن گزینه کرده و بر خوان نوروزی می چینند.

هفت برای ایرانیان باستان مقدس بوده و برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک استفاده از عدد هفت استفاده می کردند مثلا هفت رنگ رنگین کمان، هفت خان رستم در شاهنامه، هفت آسمان، هفت اقلیم، هفت روز هفته، هفت فرشته، هفت شهر عشق در عرفان، هفت پیکر و ... .

عدد هفت در قرآن کریم و نزد مسلمانان نیز اهمیت دارد و از عدد هفت در برخی از آیه ها و سوره های قرآن نام برده شده است. برای مثال حج هفت مرحله دارد و نخستین قاریان نیز هفت نفر بوده اند.

نمادهای سفره هفت سین

نکتهٔ درخور نگرش در مورد هفت سین‌های باستانی و کهن که از زمان باستان تا امروز از سوی نیاکان ما بر خوان نوروزی می‌نهادند این است که هفت سین‌ها باید دارای این پنج ویژگی باشند:

• نام آنها پارسی باشد.

• با بند واژه سین آغاز شود.

• دارای ریشه گیاهی باشد.

• خوردنی باشد.

• نام آنها ترکیبی نباشد.

• سین اول: سنجد نماد فرزانگی و زایش

«سنجد» را به این نیت در سفره هفت سین می گذارند که  هر کسی با خویشتن عهد کند، با آغاز سال جدید هر کاری را سنجیده انجام دهد؛ چرا که سنجد نماد سنجیده عمل کردن و نشانه گرایش به عقل است.

در روایات می خوانیم نخستین خلقت خداوند عقل بوده است. از طرفی در طب قدیم و جدید سنجد به عنوان تقویت عقل و حافظه شناخته شده است.

«سنجد» نماد فرزانگی و زایش میوه‌ای است که وقتی بارور می‌شود و بویش در فضا پراکنده می‌شود. پرورش دهنده قوای احساسی آدمی نیز هست. به همین دلیل برخی بر این باورند که سنجدی که سر سفره هفت سین گذاشته می‌شود، نماد عشق انسان‌ها به یکدیگر نیز است.
البته زرتشتیان آب وتخم مرغ را به عنوان نماد زایش بر سفره می گذارند.

• سین دوم: سیب نماد سلامتی

سیب، نماد سلامتی و زیبایی است و سیبی که سر سفره می گذارند، نشان از دوری از گزند و آسیب دارد.

همه این جمله را بارها شنیده ایم که هر کس روزی یک سیب بخورد به طبیب نیازی ندارد. سیب کلید راه یابی به شهر سلامتی است. مفهوم آن بر این استوار شده که تن و جان و جامعه انسانی را از گزند و آسیب دور می سازد. سیب را مادر یا پدربزرگ خانواده بر سفره هفت سین می چیند شاید به آن خاطر که همه ما بارها شاهد دلواپسی و نگرانی مادر خانواده برای حفظ سلامتی اعضای خانه بوده ایم.

• سین سوم: سبزه یادآور سبزی و نشاط

سبزه نشان از تولد دوباره، حیات دوباره و زایش و سبزی است. سر سفره گذاشتنش به این دلیل است که سال آینده سالی شاداب، سرسبز و خرم باشد. خود رنگ سبز هم ارتعاش افکار ما را موزون نگه می دارد و به ما آرامش می دهد.

سبزه نشانه خوش اخلاقی، خرمی و شادی است. اما رنگ سبز و سبزه در سراسر حوزه مدیترانه و یونان رنگ دل دادگی شناخته شده چنانچه در ایران و بسیاری از کشورها رسم است برای مسافران در هنگام بازگشت سبزه می اندازند و به او هدیه می دهند.

• سین چهارم: سمنو سمبل قدرت

سمنو نماد قدرت و سمبل خیر و برکت است همچنین بشر همواره درآرزوی توانمندی بوده است  .از آنجا که سمنو غذایی مقوی است که از گندم تهیه می شود و به آن غذای مرد آفرین می گویند و سرشار از ویتامین E و مواد مغذی است؛ آن را به عنوان نماینده ای از صبر، عدالت، مقاومت و قدرت بر سفره می گذارند.

• سین پنجم: سیر نماد سیری چشم و دل

سیر، گیاهی دارویی است و به عنوان ماده‌ای گندزدا به کار می رود و به دو دلیل سر سفره هفت سین گذاشته می شود، اول؛ نشان از تندرستی و میکروب زدایی دارد و دوم؛ برای رعایت حدود و مرزها و عدم تجاوز به حقوق دیگران است و به ما متذکر می شود که پایمان را از گلیم خود درازتر نکنیم. سیر نماد مناعت طبع شناخته می شود؛ یعنی انسان همواره باید مناعت طبع پیشه کند. سیر نشانه قناعت و یادآوری سیر چشمی است.اما درآئین زرتشتی سیر و سرکه در سفره هفت سین نماد گندزدایی و دوری از آلودگی است.

• سین ششم: سرکه نماد تسلیم و رضا

سرکه، نماد تسلیم و رضاست. از سرکه در ادبیات و تمثيل ایرانی در توصیف اضطراب و اشک و گریه استفاده می‌شود و مولانا از گریه و آزار با عنوان سرکه فشانی یاد می‌کند. سرکه سر سفره نوروزی ما را به پذیرش ناملایمات زندگی دعوت می کند.

• سین هفتم: سماق سمبل صبر

سماق که رنگ طلوع آفتاب است؛ سمبل صبر و بردباری است و مظهر طلوع و آغاز دوباره معنی می شود. سماق در ضرب المثل هم آمده و سماق مکیدن حکایت از دعوت کسی به بردباری دارد.

ساير وسايل سفره هفت سین عيدانه

سکه

سکه، سین مدرن سفره هفت سین است و جزو هفت سین به حساب نمی آید؛ اما بعد‌ها  بشر بعد از ضرب سکه آن را روی سفره برد تا نمادی برای افزایش دارایی باشد.

قرآن کریم

قرآن را به نشانه توکل و توسل به خدای متعال بر سفره قرار می دهند و درخواست بهترین ها را از خالق خویش دارند.

آینه

آینه نماد روشنایی است و حتما باید بالای سفره جای گیرد.

ماهی

نماد زایش، تازگی، شادابی و تکاپو است.

شمع

مظهر فروغ و روشنایی است.

تخم مرغ

نماد زایش و آفرینش و نشانه ای از نطفه و نژاد است.

  • منبع
  • نمناک
  • فایندز
  • راهنمای ایرانیان فرانسه

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید