شهر مدائن الصالح شهری پر از رمز و راز و ناگفته ها است. مطابق با اسناد تاریخی عده ی بسیاری از تاریخ شناسان شهر پترا را در اردن به عنوان پایتخت نبطی ها می شناسند، مطابق با اسناد تاریخی که اخیرا بدست رسیده است شهر مدائن الصالح به عنوان دومین شهر بزرگ امپراطوری نبطی ها شناخته شده است و در فهرست میراث جهانی یونسکو هم نیز قرار گرفته است.
مداین الصالح یا حِجْر نام یک محوطه باستانی است که در منطقه العلا در استان مدینه عربستان واقع شده است.
شهر مدائن الصالح در زمان حکومت نبطی ها یکی از ثروتمندترین و موفق ترین شهرهای آن دوره بوده که در ۱۰۴۳ کیلومتری شمال غربی ریاض نیز قرار گرفته است. یکی از دستاوردهای آن ها توانایی آن ها در پیدا کردن و ذخیر آب در محیط های سخت بیابانی نیز بوده است.
نکته ی جالبی که در خصوص شهر مدائن الصالح باید بدانید این است که کلیه مسیرهای تجاری بین شهر مدائن در جنوب غربی و بندر غزه در شمال در انحصار حکومت نبطی ها بوده و آن ها از کاروان های شتری بار ادویه، صمغ کندر و مر مکی داشتند برای دسترسی به آب و استراحت در پاسگاه های نظامی که کاروان ها در آن ها اقامت می کردند نیز درخواست مالیات داشتند و همین موضوع یکی از درآمدهای این حکومت محسوب می شده است.
حکومت نبطی ها در سال ۱۰۶ بعد از میلاد ضمیمه امپراتوری روم شد و مسیرهای تجاری دریای سرخ از مسیرهای زمینی پیشی گرفت. شهرهای نبطی که دیگر مراکز دادوستد نبودند، رفته رفته نابود شدند و شهرهای این کشور خالی از سکنه شد.
متاسفانه از آن همه جلال و شکوهی که شهر مدائن الصالح داشت در حال حاضر منطقه ای وسیع و متروک در دل بیابان باقی مانده که به عقیده کارشناسان و باستان شناسان بخش عمده ای از این شهر در حال حاضر زیر خرمن ها لایه شن نیز مدفون مانده است و ما امیدواریم که روزی رازهای ناگفته ی این شهر برای جهانیان بازگو شود.
آنچه که در حال حاضر از شهر مدائن الصالح کشف شده قبرستانی است گسترده با ۱۳۱ مقبره عظیم که کارشناسان باستان شناسی را متعجب کرده و بررسی های بیشتر بر روی نوشته هایی که بر روی سنگ های این مقبره ها وجود داشت نیز آن ها متوجه شدند که در آن زمان نبطی ها با هنر بی نظیری که داشتند نشان هایی را بر روی این سنگ ها نوشته بودند که از جمله ی این نوشته ها نیز شامل حجاری عقاب‌هایی در حال اوج گرفتن، اسفینکس‌هایی باابهت، شیردال‌هایی بال‌دار و البته کتیبه‌هایی پیچیده می شود.
نوشته ای که بر روی یکی ازمقبره های این منطقه وجود داشت نیز متعلق به «هنی پسر تنسی…و فرزندان» است، در پایان هم تاریخ و نام سنگ تراش «آوریل ۳۱ بعد از میلاد…تراشیده شده توسط هور.» نیز ذکر شده بود.
باستان شناسان معتقدند که این کتیبه های می توانند اطلاعاتی درخصوص نام ها، روابط، مشاغل، قوانین و خدایان مردمی که در آن زمان پرستش می شدند را نیز شامل باشد. چیزی که در حال حاضر مشخص است این است که نبطی ها آن چنان اطلاعات دقیقی از خودشان باقی نگذاشته اند و با بررسی و کاوش های بیشتر بر روی این کتیبه ها می توان از رازهای نگفته ی مردمان این منطقه بیشتر و بهتر درباره آن ها دانست.
کتیبه هایی که در شهر مدائن الصالح کشف شده اند نیز به زبان سامی نوشته شده اند. زبانی سامی که در آن دوره زبان مرسوم خاورمیانه بوده، زبان آرامی جایگاه مهمی در دنیای کار و روابط تجاری داشته است. با این حال، نبطی‌ها از نوعی زبان عربی ابتدایی هم استفاده می کردند که رد آن در بعضی از کتیبه ها نیز دیده می‌شود.
به عقیده باستان شناسان با بررسی بیشتر کتیبه ها میتواند به اطلاعاتی درباره نام ها ، روابط ، مشاغل ، قوانین و خدایان مردمی که در آن زمان پرستش ، میشده اند ، پی برد.
برآمدگی های زرینی از جنس ماسه سنگ که در سطح بیابان بیرون زده اند و قرن ها فرسایش توسط آب و باد را پشت سر گذاشته اند به صورت سازه های مخروطی و مارپیچ در کنار سکوت عمیق منطقه به جذابیت آن افزوده است.
قصر فرید در شهر مدائن الصالح
قصر فرید یکی دیگر از بقایای به جا مانده از شهر مدائن الصالح است . پیدا کردن این بنای باشکوه به دلیل بزرگی اش نسبت به سایر بقایای شهر ، ساده تر بوده است. ورودی قصر دری مرکزی دارد که سردری تزئین شده دارد .
در دیوارهای داخلی مقبره فرورفتگی هایی وجود دارد که محل دفن جنازه ها بوده است. منظره بیابانی که از قصر فرید قابل تماشا است تبدیل به یکی از جاذبه های منطقه شده است. اگر از داخل مقبره به بیرون بنگرید فقط جای پای گردشگران و ماشین هایشان را می بینید.
سنگ جبل اثلب
اگر با مینی بوس کمی به جلو حرکت کنید به تخته سنگی به نام جبل اثلب می رسید که به صورت برآمدگی بزرگی است .به عقیده کارشناسان این سنگ جایگاه مقدسی برای پرستش یکی از خدایان نبطی به نام دوشارا، خدایگاه کوهستان است.
دیواره های ناهموراه روی سنگ جبل اثلب قرار گرفته است. دالانی طبیعی با طول ۴۰ متر به این جایگاه منتهی می شود که با سنگ تراشی های مختلف آراسته شده است.فرورفتگی هایی به رسم نذر خدایان نبطی روی آن کنده کاری شده است که به راحتی قابل مشاهده اند.
کانال های آب
با کمی کنجکاوی بیشتر در شهر مداین صالح، کانالهایی را می بینید که احتمالا مخازن آب ساکنین شهر بوده است و از آنها برای جمع کردن آب باران و اداره آبخوان های زیر زمین استفاده می شده است.
۱ دیدگاه