بوی بد دهان که در اصطلاح علمی به آن هالیتوزیس هم گفته می شود از مشکلات شایع مراجعین دندانپزشکی است و می تواند برای هر کسی در هر سنی ایجاد شود.
برآورد می شود که بعد از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه بیشترین معضل افراد جامعه در خصوص سلامت دهان و دندان، هالیتوزیس است. این مساله طیف وسیعی از افراد جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است باعث استرس و اضطراب قابل توجهی شود. این مقاله را بخوانید و با علل و روش های درمان بد بویی دهان آشنا شوید.
علت بوی بد دهان چیست؟
دلایل زیادی برای توجیه این مشکل یا معضل شایع وجود دارد اما به نظر می رسد که مهم ترین علت های بوی بد دهان این ها هستند:
- دخانیات (مخصوصاً استعمال سیگار و قلیان)
- برخی از غذاها (مخصوصا غذاهای حاوی سیر، پیاز و ….)
- خشکی دهان (که میتواند ناشی از مصرف غذاهای اسیدی یا اینکه ناشی از بیماری های خاصی باشد)
- بهداشت ضعیف دهان و دندان (مخصوصا در طول درمان ارتودنسی دندان)
- رژیم های غذایی نامناسب
- برخی از داروها
- مشکلات و بیماری های مربوط به دهان، بینی و گلو
- وجود جسم خارجی در دهان دندان ها
- و ….
سایر دلایل بوی بد دهان چیست؟
اگر بهداشت دهان و دندان به طور کامل و اصولی رعایت شود اما بوی بد دهان هنوز برطرف نشده بود، احتمالا باید به دنبال دلایل دیگری باشیم تا ببینیم چرا دهانمان هنوز بو می دهد. یکی از مقصرهای احتمالی در این خصوص ابتلاء به بیماری ها یا اختلالات پزشکی خاص است است. برخی بیماری ها هستند که نه مستقیماً، اما با تحت تاثیر قرار دادن لثه و دندان ها می توانند موجب نامطبوع شدن مزه و بوی دهان می شوند. برخی از این بیماری ها عبارتند از:
- دیابت
- نارسایی کبد
- نارسایی مزمن کلیه
- غلظت بالای اوره
- سینوزیت
- ذات الریه
- برونشیت
- ریفلاکس معده و عوامل دیگری نیز باشد .
چگونه برای همیشه از شر بوی بد دهان خود خلاص شویم؟
قبل از اینکه بخواهیم راه حل های برطرف کردن بوی نامطبوع دهان را بررسی کنیم باید به یک نکته اشاره کنیم. و آن نکته این است که ما هیچوقت نمی توانیم به صورت 100 درصد و برای همیشه این مشکل را درمان کنیم. این شدنی نیست.
ما حتی اگر هیچ مشکلی نداشته باشیم و بهداشت دهان و دندان را به شکلی اصولی رعایت کنیم باز هم دهانمان به صورت طبیعی در برخی مواقع بو می دهد. مثلاً یکی از این مواقع، زمانی است که از خواب بیدار می شویم. کمتر کسی را سراغ داریم که بعد از بیدار شدن از خواب دهانش بو ندهد. اگر غیر از این بود چه لزومی به مسواک زدن بعد از بیدار شدن داشتیم؟
چه روش هایی برای رفع بوی بد دهان وجود دارند؟
اگر بیماری دهان و دندان دارید آن ها را درمان کنید
گفتیم که از علل اصلی تغییر مزه دهان ممکن است در وهله اول بیماری های دهان و دندان باشد. مثلا بیماری های مرتبط با لثه، پوسیدگی دندان، عفونت پالپ و مشکلاتی از این دست واقعا در نهایت باعث بد بویی دهان می شوند.
اگر فکر می کنید با مشکلات این‌چنینی مواجه هستید حتما با یک دندانپزشک صحبت کنید. اگر خودتان می دانید مشکل اصلی از کجاست، مستقیما به یک متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید. مثلا اگر لثه عفونت کرده مستقیما یک متخصص لثه یا پریودنتیست پیدا کنید.
بعد از غذا دهان خود را بشویید
قرار نیست بعد از خوردن هرچیزی آب بخوریم. تنها می خواهیم دهان خود را با آن شستشو داده و تمیز کنیم. فرقی هم نمی کند که چه خورده ایم یا چه نوشیده ایم، اگر بعد از آن دهان خودمان را با آب تمیز بشوییم و به اصطلاح آبکشی کنیم، محیط دهان از حالت اسیدی خارج شده و ذراتی که در لابلای دندان ها گیر کرده اند خارج می شوند. این کار تا حد زیادی باکتری های بد و مضر دهان را نیز کم می کند و در نتیجه اگر بوی بد دهان نیز ایجاد شود، بسیار جزئی و اندک خواهد بود.
اصولی مسواک بزنید
نیم تا 1 ساعت بعد از هر وعده غذایی (بعد از اینکه دهان خود را با آب تمیز کردید) نوبت به مسواک زدن می رسد. مسواک حتما باید نرم باشد تا به دندان ها آسیب نرسد. همچنین مهمتر از مسواک زدن این است که چگونه و به چه روشی اینکار را انجام می دهید.
صرفاً چون مسواک به دست می گیریم و روی دندان ها می کشیم دلیل نمی شود که دندان ها تمیز شوند و یا دیگر بوی بد دهان نداشته باشیم. با یادگیری اصولی مسواک زدن نه تنها دندان ها بهتر سفید می شوند بلکه بوی نامطبوع دهان نیز به خوبی از بین می رود.
مسواک زدن کافی نیست، به فکر نخ دندان هم باشید
حدأقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید. با مسواک زدن تنها 70 درصد دندان ها تمیز می شود. 30 درصد دیگر را حتما باید با نخ دندان تمیز کرد. نخ دندان کشیدن صحیح ذرات غذا و پلاک را از بین دندان های شما پاک می کند و به کنترل بوی بد دهان کمک می کند.
تمیز کردن زبان را فراموش نکنید
زبان محل بسیار بسیار مناسبی برای تجمع باکتری های مضر دهان است زیرا بستری برای تغذیه و تکثیر آن ها فراهم می کند. به جرات می توان گفت که تمیز کردن زبان می تواند در 80 درصد مواقع می تواند به رفع بوی بد دهان کمک کند. زمانی که باکتری های روی زبان برداشته شوند دیگری فعالیتی انجام نمی شود تا بوی بدی به دنبال آن تولید شود.
دهانشویه و خمیردندان خوب بخرید
اگر بوی بد دهان شما به دلیل تجمع باکتری یا پلاک روی دندان‌هایتان باشد، دندانپزشک ممکن است دهانشویه‌ای را توصیه کند که باکتری‌ها را از بین ببرد. دندانپزشک شما همچنین ممکن است خمیردندانی را توصیه کند که حاوی یک عامل آنتی باکتریال باشد تا باکتری هایی که باعث ایجاد پلاک می شوند را از بین ببرد.
اگر پروتز دندان دارید آن را تمیز کنید
اگر از بریج یا دندان مصنوعی استفاده می کنید، حداقل یک بار در روز یا طبق دستور دندانپزشک آن را به طور کامل تمیز کنید. اگر نگهدارنده ارتودنسی دندان یا محافظ دهان دارید، هر بار قبل از گذاشتن آن در دهان، آن را تمیز کنید. دندانپزشک شما می تواند بهترین محصول پاک کننده را برای خرید به شما توصیه کند.
به درمان خشکی دهان کمک کنید
برای مرطوب نگه داشتن دهان خود، از مصرف تنباکو خودداری کنید و مقدار زیادی آب بنوشید. سعی نکنید که جای آب قهوه، نوشابه یا الکل بنوشید زیرا این ها می تواند منجر به خشکی بیشتر دهان شود.
برای تحریک بزاق، آدامس بجوید یا آب نبات بمکید (ترجیحاً بدون قند). برای خشکی مزمن دهان، دندانپزشک یا پزشک شما ممکن است بزاق مصنوعی یا یک داروی خوراکی که جریان بزاق را تحریک می کند، تجویز کند.
رژیم خود را از نو برنامه ریزی کنید
از خوردن غذاهایی مانند پیاز و سیر که باعث بوی نامطبوع دهان می شوند خودداری کنید. همچنین مصرف زیاد غذاهای شیرین و سرشار از کربوهیدارت به همین شکل با بد بویی ارتباط دارند. بنابراین در انتخاب غذاهایی که میخورید دقت بیشتری داشته باشید.
مسواک خود را هر 3 ماه یکبار تعویض کنید
برخی از مراجعان میپرسند که بعد از سرماخوردگی و یا بیماری ویروسی علت بوی بد دهان از چیه؟ علت این بو معمولا استفاده از مسواک قدیمی میتواند باشد. پس از هر بار ابتلاء به بیماری ویروسی مانند سرماخوردگی، بهتر است که مسواک را عوض کنید.
و به طور مرتب باید یک مسواک جدید تهیه کنید تا از آلودگی مسواک قبلی رنج نبرید. هر سه تا چهار ماه یکبار مسواک خود را پس از ساییدگی عوض کنید و مسواک نرم دیگری انتخاب کنید زیرا گاهی اوقات مسواک قدیمی که بستری برای باکتری ها و میکروب ها شده خودش می تواند باعث بوی بد دهان شود. مخصوصا اگر مسواک خود را در نزدیک توالت در دستشویی قرار می دهید احتمال آلوده شدن آن بیشتر می شود.
سالی 2 بار به دندانپزشکی مراجعه کنید
به طور منظم معمولا دو بار در سال برای معاینه و تمیز کردن دندان ها یا پروتزهای خود به دندانپزشک خود مراجعه کنید. خوبی این مراجعات این است که در صورت بروز هر مشکلی سریع درمان را شروع می کنید و از پرداخت هزینه های دندانپزشکی سرسام آورد در آینده مصون می مانید. همچنین در طی این جلسات آموزش های اصولی برای پیشبرد بهداشت دهان و دندان دریافت می کنید.
ارتودنسی کنید
اگر دندان هایتان کج است یا فک هایتان در موقعیت نامناسبی قرار دارد هرچقدر هم سعی کنید نمی توانید دندان هایتان را به خوبی منظم کنید. در این مواقع مرتب کردن دندان ها راه حلی برای تسهیل در مسواک زدن و تمیز کردن دندان ها است. با یک متخصص ارتودنسی صحبت کنید و طرح درمان خود جهت منظم شدن دندان ها را آغاز کنید.
دیدگاه