کوکائین یک ماده اعتیاد آور و محرک قوی است که به داروی دهه ۱۸۸۰ و ۱۸۹۰ لقب گرفته است، چرا که در این دوران رواج بسیار یافته و به وفور مصرف میشده است.
کوکائین
کوکائین پودری سفید، کریستالی، شفاف و نرم است که طعم تلخی دارد و از برگ های یک گیاه به نام ایتروکسیلون کوکا که در آمریکای جنوبی رشد می کند به دست می آید. این ماده یک محرک بسیار قوی که به صورت مستقیم بر روی مغز فرد مصرف کننده تاثیر می گذارد و احساس سرخوشی و نشئگی زیادی در فرد ایجاد می کند. کوکائین در بازار به شکل پودر سفید رنگی به دست مشتریان عرضه می شود و با نام هایی مانند کُک، برف، دانه برف، توتسکی و سی شناخته می شود. در ایران افرادی که کوکائین را به صورت خیابانی عرضه می کنند آن را با بعضی از مواد خنثی مانند شکر، تالک، پروکائین یا بنزو کائین که نوعی بی حس کننده موضعی است مخلوط می کنند.
انواع کوکائین
کوکائین از نظر شیمیایی به دو صورت وجود دارد:
• نمک هیدروکلراید
این نمونه از کوکائین به صورت پودر می باشد و می توانید آن را در آب حل کنید، روش های مصرف آن به صورت تزریق به داخل رگ، خوراکی و یا استشناقی (از طریق دماغ بالا کشیدن یا همان اسنیف کردن است).
• فرم آزاد کوکائین
در این نمونه بعد از فرآیند های شیمیایی که انجام می شود میزان خالص بودن کوکائین افزایش داده می شود و نمک هیدروکلراید موجود در آن از بین می رود. روندی که در این فرآیند برای بالاتر بردن خلوص ماده استفاده می شود به این صورت است که با استفاده از مواد اشتعال زا و فرّار مثل اِتر پودر کوکائین را می پرورانند و آن را تبدیل به فرم آزاد کوکائین می کنند. این نمونه کوکائین به شکل جامد است و روش استافده از آن به صورت کشیدنی می باشد.
• کرک
کرک که یکی از انواع کوکائین است، بین دو شکل شیمیایی قرار دارد و به این صورت می توان گفت که ماده خام فرم آزاد کوکائین کرک است و به این دلیل که فرآیند شیمیایی روی آن انجام نشده است قیمت پایین تری دارد. برای تهیه کرک بر خلاف کوکائین از هیچ ماده فرّار یا قابل اشتعالی استفاده نمی کنن، در عوض پودر کوکائین را در آب و جوش شیرین حل می کنند و آنرا تا جایی که جوش بیاید حرارت می دهند. به این صورت هیدروکلراید از آن آزاد می شود و ماده جامدی از آن به دست می آورند که به آن کرک می گویند. این ماده بعد از خشک شدن به شکل جامد در می آید و مثل قطعه های سنگ بین 100 تا 500 گرم است.
روش مصرف کوکائین
کوکائین را به روش های مختلفی مانند خوردن، اسنیف کردن یا همان کشیدن با دماغ، دود کردن و تزریق در کردن استفاده می کنند، ولی متداول ترین روش برای مصرف کوکائین که ممکن است در فیلم ها نیز دیده باشید روش استشناقی است، یعنی همانطوری که نظام دو برره در سریال شب های برره گرد نخود می زد. در این روش از وسایلی مانند یک تیغ برای خرد کردن و پودر کردن کوکائین و یک تکه کاغذ لوله شده برای بالا کشیدن آن استفاده می شود، به ای صورت کوکائین از طریق مخاط بینی و شش ها جذب بدن می شود و به مغز می رسد. در زوش تزریقس کوکائین را به صورت مستقین داخل سیاه رگ تزریق می کنند و به این صورت اثرات مصرف آن زود تر پدیدار می شود ولی از طرفی دوام این تاثیرات کمتر خواهد بود.
مصرف کوکائین به صورت خوراکی به این صورت است که پودر کوکائین را به لب و دندان های خود میمالند و از طریق دهان آن را مصرف می کنند، البته این روش چون به اصطلاح گیرایی کمتری نسبت به سایر روش ها دارد کم طرفدار است و زیاد از آن استفاده نمی کنند.
بعضی از افرادی که مصرف کننده شدید هستند ممکن است که کوکائین را با هروئین مخلوط کنند که به این حالت اسیدبال می گویند. دوره های مصرف کوکائین در مصرف کننده های مختلف متفاوت است و ممکن است که مصرف آنها به صورت تفریحی، هفتگی، مداوم و یا اجباری باشد که در هر صورت نمی توان گفت که کدام یک از این روش ها مطمئن و سالم هستند و هرکدام از این روش ها عوارض خود را دارد و به طور کلی باید این موضوع را به یاد داشته باشید که مصرف کوکائین به هر صورت باعث می شود که شما سلامتی خود را در معرض خطرات زیادی قرار دهید.
انفعالات پس از مصرف کوکائین
کوکائین نوعی محرک است که به محض ورود به بدن سریعا وارد مغز می شود. در واقع اثراتی که کوکائین روی بدن اعمال میکند ناشی از تاثیر آن روی مغز است. در مغز همه انسانها منطقهای وجود دارد که در صورت تحریک، باعث بروز احساس سرخوشی و رضایت در فرد میشود بهطور طبیعی در این منطقه از مغز مادهای بهنام “دوپامین” ترشح میشود. بعضی از مواد مخدر به ویژه کوکائین، باعث میشوند که دوپامین برای مدت بیشتری در فواصل بین سلولهای مغز باقی بماند و در نتیجه به فرد احساس خشنودی و سرخوشی زیادی دست دهد. با مصرف کوکائین:
• عروق خونی منقبض میشوند
• دمای بدن، ضربان قلب و فشار خون بالا رفته
• سوخت و ساز بدنی افزایش مییابد
همچنین کوکائین باعث میشود که رگهای خونی تنگ شوند و جریان خون در آنها به سختی صورت گیرد. این مسئله به قلب فشار زیادی وارد میکند، چون ناچار است که خون را به رگهای تنگ شده پمپاژ کند. وقتی که قلب با فشار و سختی کار کند، ضربان آن تندتر شده و ممکن است ریتم طبیعی خود را از دست بدهد. این حالت آریتمی یا انقباض نامنظم قلب نامیده میشود و بسیار خطرناک است چرا که ممکن است خون رسانی و انتقال اکسیژن به اعضای بدن متوقف گردد.
علائم و عوارض اعتیاد به کوکائین
این ماده محرک اثراتی بر مغز فرد میگذارد که باعث اعتیاد روانی به این ماده میشود. کوکائین باعث افزایش دوپامین در مدارهای مغزی میشود. دوپامین مادهای است که در سیستم پاداش مغز نقش دارد. دوپامین به صورت طبیعی بعد از مدتی به همان سلول ترشح کننده بازجذب میشود. کوُک از طی این فرایند بازجذب جلوگیری میکند. به عبارتی کوکائین با ایجاد پاداش در مغز باعث تمایل فرد برای تکرار مصرف و اعتیاد روانی میشود.
علائم و عوارض کوتاه مدت اعتیاد به کوکائین
بعضی از علائم و عوارض مصرف کوُک با از بین رفتن اثر ماده از بین میروند که شامل موارد زیر است:
• شادی و انرژی بیش از اندازه
• افزایش هشیاری
• حساسیت بیش از اندازه به نور، صدا و لمس
• افزایش تحریک پذیری
• پارانویا و بی اعتمادی بیش از اندازه به دیگران
• افزایش و یا کاهش سرعت در انجام کارهای ذهنی و بدنی
• در بسیاری موارد رفتار خشن و غیر قابل پیش بینی
• تنگی رگهای خونی و ضربان قلب تند و نامنظم
• افزایش فشار خون و دمای بدن
• لرزش و گرفتگی عضلات
• گشادی مردمک
• احساس تهوع و خستگی
علائم و عوارض بلند مدت اعتیاد به کوکائین
بسیاری از عوارض مصرف کوکائین در بلند مدت و بعد از بین رفتن اثر کوکائین باقی میماند و در زندگی فرد تأثیر میگذارد. عوارض بلند مدت مصرف Cocaine بسته به شیوه مصرف متفاوت است و تنوع زیادی دارد. در همه انواع مصرف افزایش احتمال رفتارهای پرخطر جنسی مشترک است. همچنین مصرف کوُک احتمال ابتلا به بیماریهای حرکتی مثل پارکینسون را نیز بسیار بالا میبرد.
• عوارض مصرف به صورت کشیدن با بینی (اسنیف): تضعیف یا از دست دادن قدرت بویایی، خون دماغ شدن، آب ریزش بینی همیشگی، ایجاد مشکلاتی در بلعیدن
• عوارض تدخینی (کشیدن): سرفه و مشکلات تنفسی، ابتلا به بیماریهای تنفسی به ویژه آسم، افزایش احتمال ابتلا به ذات الریه
• استفاده دهانی: این شکل از مصرف باعث آسیب جدی به روده میشود.
• مصرف به صورت تزریق: افزایش احتمال ابتلا به بیماریهایی که از طریق خون منتقل میشوند مثل HIV و هپاتیت، بیماریهای پوستی و بافت نرم، ایجاد زخم و آسیب به رگها.
تأثیرات کوکائین بر مغز
پیام های عصبی در مغز از طریق مواد شیمایی به نام پیام رسان عصبی یا وروترانسمیترها انتقال داده میشوند. یکی از این پیک های عصبی دوپامین است که ارتباط مستقیمی با احساس لذت و خوشی دارد. کوکائین بر روی دوپامین تاثیر میگذارد و باعث میشود که دوپامین در فضای بین سلول ها باقی بماند. در نتیجه فرد به طور ناگهانی احساس سرخوشی میکند. پس از مصرف، فرد به تجربه ی این حالت سرخوشی و لذت معتاد میشود و به مصرف مداوم کوکائین روی میآورد. همچنین کوکائین کارکرد سه ناحیه مهم مغز را تحت تاثیر قرار میدهد که عبارتند از:
• قشر مخ: این منطقه حافظه و استدلال را کنترل میکند.
• هیپوتالاموس: حرارت بدن، خواب، اشتها و هیجانی همچون خشم و ترس توسط این ناحیه کنترل میشوند.
• مخچه: کنترل حرکاتی همچون راه رفتن و تعادل بدت بر عهده این بخش مغز میباشد.در نتیجه فردی که کوکائین مصرف میکند دچار اختلال یادگیری و حافظه میشود و خواب و اشتهای او به هم میخورد. عدم تعادل حرکتی و رفتارهای خشن نیز بر اثر تاثیر کوکائین بر مغز ایجاد میشود.
مصرف همزمان کوکائین و الکل
کوکائین ممکن است شریک خوبی برای الکل به نظر برسد، اما در واقع میتواند خطرات زیادی را در هنگام ترکیب کوکائین با الکل برای شخص مصرف کننده ایجاد کند. گزارش شده است که خطر مرگ ناگهانی در این شرایط ۲۰ برابر بیشتر از مصرف کوکائین و الکل به صورت مجزا است.
مصرف همزمان الکل و کوکائین میتواند به موارد زیر منجر شود:
• افزایش غلظت خون
• کاهش آگاهی ذهنی و درک فرد و سوزش پوست و بیحالی
• از طرف دیگر، الکل با افزایش تاثیر روانشناختی کوکائین، باعث تقویت سرخوشی ناشی از مصرف آن میشود.
نحوه شناسی فرد معتاد به کوکائین
• کوکائین یک ماده مخدر محرک است. از این رو باعث احساس سرخوشی و انرژی بسیار زیاد در فرد مصرف کننده میشود.
• فردی که کوکائین مصرف کرده است اشتهای خود را تا حد زیادی از دست میدهد و نیاز به خواب در او کم میشود.
• اعتماد به نفس فرد به حد چشمگیری افزایش مییابد و کارهایی میکند که در حالت عادی توانایی انجام آن ها را ندارد.
• مصرف کوکائین باعث پرحرفی و حتی بیربط گویی میشود. به طوری که دیگران نمیتوانند تشخیص دهند او در مورد چه موضوعی صحبت میکند.
• در صورت مصرف زیاد فرد دچار لرزش بدن، سرگیجه و انقباضهای عضلانی میشود. همچنین فرد رفتارهای خشنی از خود نشان میدهد و نسبت به همه چیز بدبین میگردد.
• ممکن است مصرف کوکائین باعث توهم و هذیان شود. برخی مواقع توهمات به قدری شدید و جدی هستند که فرد به خود آسیب میزند. مثلا برای اینکه حشرات را از بدنش خارج کند، پوست بدن خود را با چاقو زخمی میکند.
• مصرف کوکائین در برخی از افراد باعث اضطراب شدید میشود به حدی که فرد حمله پانیک یا وحشت زدگی را تجربه میکند.
• تاثیر کوکائین در بدن بسیار کوتاه است و تمامی این علائم در مدت 30 تا 60 دقیقه پس از مصرف بروز کند و برطرف میشوند. به همین دلیل فرد مجبور است که در طول روز چندین بار مواد مصرف کند.
تشخیص کوکائین اصل از تقلبی
صرف نظر از اینکه کوکائین فرم پودر یا سنگی داشته باشد رنگ آن سفید مایل به صورتی یا بژ است. برای استخراج این ماده مخدر معمولاً از حلالها یا اسید برای جدا کردن هیدروکلراید از برگها استفاده میشود. هیدروکلراید کوکائین سفید رنگ به به نظر میرسد. با این حال بسیاری از فروشندگان مواد مخدر برای افزایش سود خود به این ماده مواد مختلفی را اضافه میکنند. برای نمونه پودر تالک و یا ملینهای کودک که به کوکائین اضافه میشوند رنگ سفیدتری به آن میدهند. سایر مواد مانند پودر کافئین یا پروکائین میتوانند رنگ این ماده را به میزان قابل توجهی تغییر دهند.
اضافه کردن هر چیزی به فرم پایه کوکائین باعث تغییر در ظاهر آن میشود. مهمتر از همه، این میتواند قدرت دارو و نحوه واکنش فرد را تغییر دهد. به طور کلی، این ماده رایحهای خوشبو دارد، اما بوی فلز نیز میدهد. با توجه به میزان مواد شیمیایی و حلالهایی که اغلب در فرآیند استخراج آن استفاده میشود، میزان بوی فلزی آن نیز متغیر است. این ماده طعم تلخی، شبیه به طعم تلخ عطرها یا چیزی شبیه آن دارد. دلیل اینکه فرد کوکائین را در دهان خود قرار میدهد، بررسی خلوص آن است و نه طعم کوکائین. به طور خاص، فرد هنگام بررسی خلوص، کوکائین را بر روی لثههای خود میمالد که اگر جعلی نباشد وقتی مقدار کمی از آن مالیده میشود خط لثه را بیحس میکند. با این حال، اگر کوکائین جعلی با یک ماده بیحس کننده ترکیب شده باشد، همان نتیجه کوکائین اصل را به همراه خواهد داشت.
قیمت کوکایین
قیمت کوکائین در اغلب نقاط دنیا بسیار بالا میباشد آمارها حاکی از آن است میانگین قیمت یک گرم آن از ۵۰ تا ۱۱۲ دلار در نوسان است. برای نمونه قیمت هر گرم کوکائین در در فنلاند ۱۱۲ دلار است. در انگلیس ۱۰۳ دلار و در ایالات متحده امریکا کمی ارزانتر و ۹۶ دلار است. در هلند و پرتغال به ترتیب ۵۶ و ۵۰ دلار میباشد که نسبت به سایر نقاط به جز کشورهای تولید کننده اصلی (پرو و شیلی) قیمتی ارزانتر دارد.
با اینکه قیمت کوکائین بسیار بالاست ولی تخمین زده میشود که حدود ۱۸.۱ میلیون نفر در سراسر جهان به این ماده مخدر معتاد شدهاند. بر اساس گزارشهای جهانی روند تولید این ماده مخدر به سرعت در حال افزایش است و تولید آن در سال ۲۰۱۷ به بیشترین حد خود رسیده است. ولی باید این را نیز اذعان کنیم که مطابق با این افزایش تولید، مشتاقان مصرف آن نیز هر روز بیشتر میشوند.
راه های ترک اعتیاد به کوکائین
اعتیاد به کوکائین بیش تر از آن که تاثیر جسمی و فیزیکی داشته باشد، روان را درگیر میکند و از عوامل متعددی همچون خانواده، اجتماع و محیط تاثیر میگیرد. با توجه به اینکه مصرف ماده مخدر کوکائین در میان افراد جامعه و به خصوص جوانان بسیار زیاد شده است، تقاضا برای راه درمان آن نیز افزایش یافته است. طبق تحقیقات بسیاری از افراد مصرف کننده، علاوه بر کوکائین مواد مخدر دیگری نیز مصرف میکنند. به همین دلیل درمان آن ها با پیچیدگی و دشواری هایی همراه است. اما با به کارگیری یک برنامه درمانی جامع و همه جانبه میتوان به ترک و درمان این افراد کمک کرد. در واقع درمان اعتیاد به دلیل پیچیدگیهای آن و خاصیت وسوسه کنندهای که دارد، بدون مشاوره ترک اعتیاد امکان پذیر نمیباشد.
برای ترک موثر کوکائین و پیشگیری از بازگشت دوباره به آن لازم است که فرد مصرف کننده علاوه بر سم زدایی جسم، مورد روان درمانی نیز قرار گیرد. موثر ترین روش روان درمانی برای ترک، روش شناختی رفتاری است که کمک میکند تا فرد رفتار و افکار خود را تغییر بدهد و چگونگی مقابله با استرس و اضطراب های زندگی را بیاموزد.
دیدگاه