مونالیزا اثر لئوناردو دواینچی | لبخند ژوکوند؛ لبخندی برای تمام دوران ها

مونالیزا معروف ترین اثر لئوناردو داوینچی

تابلوی مشهور مونالیزا به دلیل لبخند بسیار مرموز مونالیزا و همچنین سبک نوین نقاشی لئوناردو داوینچی در آن زمان، به شهرت جهانی رسید. پیش از این در بخش هنر حقوق نیوز به بررسی زندگی لئوناردو داوینچی و یکی دیگر از آثار بسیار معروف او یعنی شام آخر پرداخته شد. در این مطلب یکی از معروف ترین آثار داوینچی یعنی مونالیزا یا لبخند ژوکوند بررسی می شود.

مونالیزا که به لبخند ژوکوند هم معروف است، نام یکی از معروف‌ترین تابلوهای نقاشی لئوناردو داوینچی هنرمند مشهور ایتالیایی است که با رنگ روغن بر روی صفحه چوب سپیدار نقاشی شده‌ است.

لئوناردو داوینچی نقاشی مونالیزا را در ۱۵۰۳ یا ۱۵۰۴ در فلورانس آغاز کرد. در این تاریخ داوینچی در ایتالیا زندگی می‌کرد اما جزو نقاشان دربار فرانسه هم بود. بعد از مرگ داوینچی، پادشاه فرانسوای اول، پادشاه فرانسه، مونا لیزا را از شاگردان این هنرمند خریداری می‌کند. از آن تاریخ، مونا لیزا، بخشی از مجموعۀ آثارِ هنریِ دربار فرانسه می‌شود. بعد از انقلاب فرانسه، انقلابیون مونا لیزا و باقی آثار ارزشمند را مصادره می‌کنند. قبل از اینکه این اثر را به موزۀ لوور بسپارند، این تابلو در اتاق خواب ناپلئون قرار داشته است.

به گفته جورجیو واساری، (یکی از هم دوره ای‌های داوینچی) او پس از چهار سال تأخیر نقاشی را ناتمام رها کرد؛ که چنین رفتاری در بسیاری از نقاشی‌های لئوناردو شایع است که بعدها در زندگی اش ابراز پشیمانی می‌کند: " … هرگز یک کار را به پایان نرساندم … " تصور می‌شود که او همچنان به کار بر روی مونالیزا به مدت سه سال پس از اینکه به فرانسه نقل مکان کرد تا مدت کوتاهی قبل از مرگش در سال ۱۵۱۹ ادامه داد تا آن را به پایان رساند.

این اثر یکی از پر آوازه‌ترین چهره فردی جهان است.

این اثر در ابعاد 77 در 53 سانتیمتر بوده و متریال مورد استفاده آن رنگ روغن است.

این نقاشی جزو اولین کار هایی بود که مدل را در فضا و چشم اندازی خیالی به تصویر می کشد و داوینچی نیز جزو اولین نفراتی بود که از مناظر هوایی و دور استفاده میکند . تصویر این زن مرموز که در مکانی مانند یک گالری سرباز که در هر دو طرف آن ستون هایی تاریک وجود دارد، نشسته است ، کشیده شده است . پشت سر این زن یک چشم انداز وسیع به چشم می خورد که به طرف یک قله ی پوشیده از برف حرکت میکند. راه های پر پیچ و خم و پل هایی در دور، نشانه ای اندک از حضور انسان ها در این مکان می دهد .

نمای کلی مبهم و تار، صورتی ملیح، تضاد دراماتیک روشنی و تاریکی ها، و در کل انتقال حس آرامش به بیننده از ویژگی های متمایز نقاشی های داوینچی است.

احساس توازن کلی در این اثر کاملا مشهود است، علی الخصوص در قسمت لبخند اندک مونالیزا،که ارتباط دوباره ی انسان و طبیعیت را به تصویر می کشد.

در نگاه ابتدایی این نقاشی تفاوتی با دیگر نقاشی های کشیده شده ی دنیا ندارد . اما با کمی نگاه زیرکانه خواهید فهمید. که نوع نشستن در عکس و نگاه کردن آن و همچنین لبخند خاص و ماندگار آن و رودی که از پشت سر او عبور میکند منظره ی خارق العاده و بسیار عجیب را رقم زده است و باعث معروفیت این نقاشی مونالیزا شده است.

در واقع داوینچی به زیباترین حالت توانسته است مرز میان انسان و طبیعت را به تصویر بکشد. و فارق از هویت صاحب این نقاشی نمیتوان تاثیر خاص آن را بر این اثر نادیده گرفت. داوینچی با خلق این اثر توانست نام خود را برای همیشه در تاریخ هنر نقاشی دنیا ثبت کند.

این اثر، توانست در آن دوره ی تاریخی مربوط به فلورانس انقلابی را در هنر کشیدن پرتره به وجود آورد و بسیار از شاگردان داوینچی و دیگر نقاشان با الهام گرفتن از این نقاشی مونالیزا آثار مختلفی را خلق نمودند.

البته با روی کار آمدن سبک دادائیسم، بسیاری از آثار قدیمی مورد تمسخر قرار گرفتند. زیرا آن‌ها از این طریق می‌خواستند از خشونت و زشتی جهان اعلام بیزاری کنند.

مونالیزا کیست؟

اولین سوالی که در مورد تابلو داوینچی ذهن ها را به خود مشغول می‌کند، این زن کیست؟

اکثر محققان بر این باورند که این زن ۲۴ ساله لیزا ماریا دی جراردی (یعنی لیزا دل ژوكندو ) است، كه در سال ۱۴۷۹ میلادی در فلورانس بدنیا آمده است. این پرتره، توسط شوهر لیزا، فرانچسکو، فروشنده ابریشم و پارچه، سفارش داده شد.

 لیزا در طول عمر خود پنج کودک را به دنیا آورده: پیرو، آندریا، کامیلا، جیو کانودو و ماریاتا.

بر طبق فرضیه های دیگر، تصویری که در پرتره دیده می شود، کاترینا سورفزا، است. نظریه دیگری نشان می دهد که خانم جوان معشوقه‌ی حاکم فلورانس، ایزابلا بود.

 نظریه ای دیگری بیان میکند: که زن در پرتره، مادر داوینچی و حتی خود هنرمند بزرگ  داوینچی است.

داوینچی نزدیک به چهار سال روی این اثر هنری کار کرد و پس از اتمام نقاشی در سال ۱۵۰۷ این تابلوی زیبا را به فرانچسکو نفروخت، سرانجام فلورانس را ترک کرد و آن را نزد خود نگاه داشت.

آیا مونالیزا، خوشحال است یا غمگین؟

لبخند جذاب و مرموز ژکوند شاید یکی از عناصر اسرارآمیز نقاشی داوینچی باشد.

 برای پنج قرن استدلال کردند که آیا دختر نقاشی شده در پرتره لبخند می زند، خوشحال است یا غمگین؟

 پروفسور مارگارت لیوینگستون از دانشگاه هاروارد می گوید که لبخند به دلیل خاصیت نقاشی، تنها در زمانی که تماشاگران به چشمان مونالیزا نگاه می کنند، قابل مشاهده است.

این زن به گونه‌ای اسرارآمیز لبخند زده، لب‌هایش می‌خندد اما چشم‌هایش غمگین است. همین ویژگی‌های متناقض است که موجب شده گمانه‌زنی‌های بسیاری حول محور این چهره ماندگار صورت بگیرد. چند سال پیش این تابلو با استفاده از نرم‌افزاری رایانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت و آماری درباره‌ احساس مونالیزا براساس حالت ابروها، لب‌ها و گونه‌های وی منتشر شد. طبق نتایج این تحقیق، مونالیزا 83 درصد خوشحال، 9 درصد منزجر، 6 درصد ترسیده و 2 درصد عصبانی است.

مونالیزا باردار بوده است؟

برخی از مورخان هنر معتقدند که زن مدل تصویر، لیزا دل ژوكوندو است و در زمانی كه داوینچی او را نقاشی میكرده، باردار بوده، حالت دستان مونالیزا در تابلو و شواهد تاریخی نشان می دهد، لیزا دل ژوكوندو در آن هنگام برای دومین بار باردار بوده و این پرتره فقط به افتخار بارداری او کشیده شده است.

 علاوه بر این، تصاویر مادون قرمز نشان می دهد که بر روی شانه هایش یک پوشش (حجاب) کتان است که در آن زمان معمولا توسط زنان باردار پوشیده می شده است.

لبخند اسرار آمیز مونالیزا سلاح او برای پنهان کردن بارداریش است. در طول تاریخ، پرتره مونالیزا به عنوان نمونه ای از زیبایی ابدی شناخته شده است.