گربه هراسی یا آیلوروفوبیا چیست؟
به طور کلی فوبیا یعنی ترس‌های افراطی، غیر منطقی و مداوم نسبت به یک شئ، حیوان و یا وضعیت خاص؛ شدت ترسی که فرد مبتلا به فوبیا آن را تجربه می‌کند با محرک ترس‌آور تناسب ندارد و اغلب دیگران این ترس را غیر منطقی و بیهوده تلقی می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم برای شناخت بیشتر این اختلال مقاله فوبیای خاص را مطالعه کنید.
در صورتی که محرک ترس‌آور در زندگی فرد نقش پر رنگی داشته‌باشد، می‌تواند دردسر ساز و آزارنده شود و در چنین شرایطی اقدام برای درمان الزامی است. ممکن است فکر کنید ترسیدن از گربه آنچنان مسئله‌ی مهمی نیست و به درمان نیاز ندارد؛ اما این ترس در بسیاری موارد می‌تواند به شدت آزارنده و اضطراب‌آور باشد چرا که مدام فکر و ذهن فرد مبتلا را به خود مشغول می‌کند.
گُربه‌هراسی یا آیلروفوبیا (Ailurophobia) از ریشهٔ یونانی Ailouros به معنای گربه، به همراه Phobos در مفهوم تهدید یا ترس می آید و یکی از اختلالات روان‌شناختی از نوع هراس های بیمارگونه (ترس مرضی) است. که به ترس دائمی و غیرعادی از گربه بدون دلیل مشخص یا نگرانی نسبت به گازگرفتن یا چنگ‌زدن گربه‌ها گفته می‌شود.
ترس از گربه‌ها مانند ترس از سگ‌ها متداول نیست، با این وجود ترس از گربه‌ها می‌تواند تأثیر عمیقی بر روی زندگی روزمره افراد داشته باشد مثل: غیر ممکن شدن دیدن دوستانی که عاشق گربه‌اند و مجبور شدن برای محدود کردن فعالیت‌های روزانه به علت حضور گربه ها.
ترس از گربه یا آیلوروفوبیا به نوعی ترس شدید، مداوم و غیر منطقی از گربه گفته می‌شود؛ فرد مبتلا به فوبیا در مواجهه با منبع ترس خود، واکنش‌های شدید نشان می‌دهد.
در این نوع فوبیا، فرد حتی با دیدن عکس و نقاشی گربه و یا تصور کردن آن در ذهن خود دچار اضطراب و استرس می‌شود. ممکن است از موقعیت ترس‌آور فرار کند و یا علائم و نشانه‌های فیزیکی مانند تپش قلب، شوکه شدن و خشک شدن بدن، تعریق و لرزش بدن در او بروز پیدا کنند.
کسانی که نسبت به گربه فوبیا دارند، حتی از مواجهه با مکان‌هایی که احتمال می‌دهند در آن جا گربه وجود داشته باشند، اجتناب می‌کنند. ترس از گربه در طبقه بندی علمی اختلالات روانی، زیر مجموعۀ فوبیای حیوانات قرار می‌گیرد و در طبقه اختلالات اضطرابی جای دارد.
نشانه‌های ترس از گربه یا آیلوروفوبیا
علائم ترس از گربه در افرادی که به آن مبتلا هستند، متفاوت است. در بعضی از افراد این علائم خفیف و در بعضی دیگر این علائم شدید است. اصلی‌ترین علائم ترس از گربه عبارت اند از:
- اضطراب افراطی در هنگام مواجهه با گربه .
- بروز علائم جسمانی و روانی ترس ( مانند بالا رفتن ضربان قلب، لرزش بدن، تعریق، احساس دلهره شدید و...) بلافاصله بعد از مواجه شدن با محرک اضطراب‌آور.
- تلاش بسیار زیاد برای عدم مواجهه با موقعیت‌هایی که احتمال وجود گربه در آن‌ها هست.
-این علائم بیشتر از 6 ماه در فرد ادامه دارند و در عملکرد وی، در زندگی اجتماعی و روابط بین فردی و شغلی تأثیر منفی می‌گذارند.
علل ترس از گربه یا آیلوروفوبیا
متخصصان بر این باورند که بروز فوبیای خاص یک علت دقیق ندارد. بلکه علل مختلفی می‌توانند در این مشکل سهیم باشند. برای مثال افرادی که در دوران کودکی مورد حمله یک گربه قرار گرفته‌اند یا شاهد حمله گربه به یک فرد دیگر بوده‌اند، بیش از سایرین ممکن است که دچار آیلوروفوبیا شوند. همچنین عوامل ژنتیکی و محیطی نیز می‌توانند در این مسئله نقش داشته باشند.
اما در موارد زیادی افرادی که مبتلا به فوبیای گربه هستند، قبلا هیچ گونه تجربه تلخ و ناراحت کننده‌ای در برخورد با این موجود نداشته‌اند. پس چرا این فوبیا در آن‌ها به وجود آمده است؟
جواب این سوال ریشه در تکامل انسان دارد. مؤسس علوم مغزی و شناخت رفتار انسانی «مکس پلانک» در آلمان تحقیق جالبی در این زمینه انجام داده است. محققان این مؤسسه تعدادی از نوزادان را در معرض عکس‌هایی از ماهی، گل و گربه قرار دادند. بعد از بررسی واکنش نوزادان به این عکس‌ها دریافتند که مردمک چشم نوزادان در مواجهه با عکس موش، گشاد‌تر از حالت‌های دیگر است. گشاد شدن مردمک چشم بیانگر واکنش در مقابل استرس است. هر چقدر مردمک بیشتر گشاد شود، واکنش در مقابل استرس بیشتر است. درنتیجه محققان دریافتند نوزادان بدون اینکه یادگیری اکتسابی خاصی داشته باشند واکنش استرسی بیشتری به موش دارند.
پس ریشه ترس از گربه باید در سرشت انسان باشد. در واقع می‌توان گفت انسان به صورت ذاتی از هر چیزی که برای او با احتمال خطر و ضرر و زیان همراه باشد، می‌ترسد. این ترس از گذشته‌های دور در او نهادینه شده و در برخی از افراد به شکل شدیدتری بروز پیدا می‌کند.
همچنین گاه آیلوروفوبیا یا گربه هراسی ناشی از تفکرات خرافی درباره گربه می باشد.
درمان گربه هراسی یا آیلوروفوبیا
درمان فوبیا با روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد اما در موارد شدید و غیر قابل کنترل مراجعه به مشاوره کنترل استرس و دریافت کمک‌های تخصصی الزامی است. در ادامه برخی از روش‌های درمان فوبیای گربه را شرح داده‌ایم:
1. شناخت درمانی
درمان شناختی یکی از مؤثرترین راه کارهای درمانی برای درمان ترس از گربه است. افرادی که فوبیای گربه دارند، این حیوان را بسیار خطرناک‌تر از آنچه که هست، می‌پندارند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به این حیوان تغییر می‌دهد.
2. حساسیت زدایی منظم
حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد:
الف) تهیه لیست از حالت‌ها و موقعیت‌هایی که در فرد اضطراب ایجاد می‌کند؛ به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا اضطراب آور‌ترین.
ب) یادگیری روش‌های آرمیدگی و ریلکسیشن
ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند به ترتیب تا اضطراب آور‌ترین، در حالیکه فرد کاملا ریلکس است.
3. مواجهه درمانی
این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می‌گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می‌کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود. برای آن که روش‌های درمانی مؤثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات درمانی با روان شناس و متعهد شدن به برنامه درمانی، باعث می‌شود فوبیای حیوانات به راحتی درمان شود.
4. دارو درمانی
در موارد شدید‌تر، می‌توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی شامل داروهای ضد اضطراب و دارو های ضد افسردگی استفاده کرد و سپس بعد از کاهش علائم، روان درمانی را آغاز نمود.
دیدگاه