به گزارش حقوق نیوز اگر تا یکی دو سال پیش از جامعهشناسان خانواده و از مسوولان حقوقی میپرسیدید مهمترین آسیبی که خانواده ایرانی را تهدید میکند، به اتفاق از طلاق نام میبردند. موضوعی که با هر کیفیتی و به هر دلیلی، به هرحال در بطن خانواده اتفاق میافتد. هرچند که افزایش سن ازدواج و بیرغبتی جوانان به ازدواج هم در مراحل بعدی قرار میگرفت. اما دغدغه حفظ خانوادههای تشکیل شده، از همه مهمتر بود. اما در سال ۹۳، زنگ هشدار برای ازدواج سفید، به صدا درآمد؛ شیوهای از زندگی که با عرف، شرع، سنت و سبک زندگی جامعه ایرانی در همه این سالها و دههها و حتی قرنهای گذشته همخوانی ندارد. هرچند که بسیاری بگویند که این موضوع آنقدر فراگیر نیست که برایش نگران بود، اما به نظر آنقدر جدی هست که معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، یکی از نخستین افرادی باشد که دراینباره هشدار میدهد.
بنا بر آمار غیررسمی ازدواج سفید در شهرهای بزرگ ایران در حال گسترش است اما به دلیل ماهیت پنهانی این نوع زندگی مشترک دسترسی به آمار در این باره را مشکل است. در آمریکا ۸۰ درصد زوج ها پیش از ازدواج زندگی مشترک را شروع میکنند. آمار بریتانیا هم تقریبا مشابه است.
اما کارشناسان اعتقاد دارند که پذیرش عمومی نسبت به این پدیده پایین است. در فرهنگ ایرانی که برگرفته از سنت و شرع است، به ازدواج سفید به طور عمومی به عنوان پدیدهای "وارداتی" و" ناپسند" نگاه میشود. قبول ازدواج سفید، حق بر بدن و انتخاب نوع و سبک زندگی در بین عموم مردم هنوز جا نیفتاده است
ازدواج سفید در ایران به زندگی مشترک یک زوج بدون هیچگونه قراداد شرعی یا قانونی گفته میشود. در این ازدواج ارزشگذاری افراد در رابطه تغییر کرده و اکنون تعهد عاطفی بر تعهد قانونی ارجحیت دارد. در ازدواج سفید هیچ شرط قانونی و ثبت اداری وجود ندارد و زن و مرد در هر لحظه که بخواهند با هم همخانه شده و هر لحظه که مایل نباشند از رابطه خارج میشوند.
واژه ازدواج سفید دراصل از کلمه فرانسوی ماریاژ بلان (Mariage blanc) که تحتالفظی به آن ازدواج سفید (white marriage) هم میگویند آمده است. این پیوند ازدواجی است به اصطلاح ناکامل به این معنی که با رابطه جنسی همراه نیست. افراد به دلایل مختلفی از جمله انگیزههای اقتصادی و اجتماعی، کسب ویزا یا فرار از تعقیب قضایی این ازدواج را برمیگزینند. این امکان نیز وجود دارد که زن یا مرد همجنسگرا باشند یا به هر دلیلی ناتوانی جنسی داشته باشند که برقراری رابطه جنسی در ازدواج سفید را غیرممکن میکند.
واژه ازدواج سفید استعارهایست برگرفته از ملافههای سفید. در این ازدواج رابطه جنسی برقرار نمیشود و به این دلیل خون پرده بکارت که در نزد افراد سنتی با شب زفاف و کامل شدن پیوند زن و شوهر ملازمت دارد، در این ازدواج دیده نمیشود و ملافه سفید باقی میماند. اما در ایران از آنجا که این زندگی مشترک با ارتباط جنسی همراه است، واژه ازدواج سفید کاربرد متفاوتی دارد و برخلاف ماریاژ بلان ثبت قانونی نمیشود.
به عقیده کامیل احمدی، مردم شناس و محقق، این پدیده در ایران عمری حدود ده سال دارد و در کلانشهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز بین جوانانی که اکثرا بومی این شهرها نیستند و شاغل و یا دانشجو هستند رواج دارد.
با توجه به شرایط اجتماعی ایران، احمدی اعتقاد دارد در این نوع زندگی، هم مرد و هم زن در معرض آسیب هستند و زنان به طور ویژه بیشتر. طبق نظر کامیل احمدی از آنجاکه ازدواجهای سفید رابطههایی پنهانی هستند، زنان از حمایتهای قانونی و قضایی برعلیه خشونتهای خانگی و جنسی محروم هستند؛ هر چند میزان این حمایتهای قانونی اندک هستند و آنها در این رابطهها کاملا "بی پناه" میمانند و غیر از حلقه کوچک دوستان حمایتگران دیگری ندارند. احمدی میافزاید: «آمار بالایی از سقط جنین در این ازدواجها وجود دارد. زن در صورت بارداری یا ناگزیر به خاتمه بارداری میشود یا مجبور به ورود به یک ازدواج رسمی برنامهریزی نشده.»
دیدگاه