معیارهای تشخیصی بی خوابی شامل مشکل در به خواب رفتن، حفظ خواب و زود بیدار شدن و ناتوانی در بازگشت به خواب است. اختلالات خواب این‌چنینی سبب اضطراب و اختلال قابل توجه در چندین حوزه‌ی عملکردی فرد از جمله، حوزه‌های اجتماعی، دانشگاهی، رفتاری و شغلی می‌شود
بی خوابی چیست؟
بی خوابی (Insomnia) یک اختلال شایع خواب است که باعث می‌شود به خواب رفتن به کاری سخت و طاقت فرسا و گاهی غیر ممکن تبدیل شود. علاوه بر این در هنگام ابتلا به این اختلال فرد ممکن است زودتر از موعد مقرر بیدار شده و دیگر قادر به خوابیدن نباشد. حتی ممکن است فرد بعد از بیدار شدن از خواب هم احساس خستگی داشته باشد. بیخوابی علاوه بر کم کردن میزان انرژی بدن، بر خلق و خو، سلامت بدن، عملکرد شغلی و کیفیت زندگی اثر خواهد گذاشت.
بسیاری از افراد بزرگسال بیخوابی کوتاه مدت یا حاد را تجربه می‌کنند که برای روزها تا هفته‌ها به طول می‌انجامد. این نوع از بی خوابی معمولاً نتیجه‌ی استرس و اتفاقات دردناک زندگی است. ولی برخی دیگر از افراد بیخوابی بلند مدت یا مزمن را تجربه می‌کنند که تا ماه‌ها به طول می انجامد. بیخوابی ممکن است یک مشکل اولیه باشد و یا به دلیل دیگر بیماری‌ها و داروهای مصرفی ایجاد شده باشد.
انواع بی خوابی
بیخوابی شامل طیف گسترده‌ای از اختلالات خواب از کم شدن کیفیت تا کمیت خواب را شامل می‌شود. بیخوابی به صورت معمول سه نوع دارد:
- بیخوابی گذرا : زمانی که علایم تا سه شب ادامه ادامه داشته باشند
- بیخوابی حاد: بی خوابی کوتاه مدت نام دیگر این نوع از بیخوابی است و علایم و نشانه‌های آن تا هفته‌ها باقی می‌ماند.
- بیخوابی مزمن: این نوع از بیخوابی ماه‌ها و حتی سال‌ها ادامه دارد. بر اساس مرکز ملی بهداشت اکثریت مواد مبتلا به بیخوابی مزمن دارای مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای دیگر بوده‌اند.
علائم بی خوابی
معیارهای تشخیصی بی خوابی شامل مشکل در به خواب رفتن، حفظ خواب و زود بیدار شدن و ناتوانی در بازگشت به خواب است. اختلالات خواب این‌چنینی سبب اضطراب و اختلال قابل توجه در چندین حوزه‌ی عملکردی فرد از جمله، حوزه‌های اجتماعی، دانشگاهی، رفتاری و شغلی می‌شود.
علائم بی خوابی و نشانه‌ها طبق DSM-5 به این صورت است:
شکایت اصلی، نارضایتی از کمیت یا کیفیت به همراه یک یا چند مورد از این علائم بی خوابی زیر است:
- مشکل در شروع خواب. (در کودکان، این علامت ممکن است به صورت مشکل در به خواب رفتن بدون دخالت والدین بروز یابد.)
- مشکل در حفظ خواب که به صورت بیدار شدن مکرر یا مشکل در بازگشت به خواب بعد از بیدار شدن، تعریف می‌شود. (در کودکان، این علامت ممکن است به صورت مشکل در بازگشت به خواب بدون دخالت والدین بروز یابد.)
- بیدار شدن زودهنگام در صبح و ناتوانی در به خواب رفتن دوباره.
اختلال خواب باعث پریشانی قابل توجه یا اختلال در حوزه‌های عملکردی اجتماعی، شغلی، تحصیلی، دانشگاهی، رفتاری یا دیگر حوزه‌ها می‌شود.
- مشکل خواب حداقل سه شب در هفته رخ دهد.
- مشکل خواب حداقل برای 3 ماه وجود داشته باشد.
- مشکل خواب با وجود فرصت کافی برای خواب، اتفاق بیفتد.
- بیخوابی، توسط اختلالات خواب و بیداری دیگر (حملات خواب، مشکل تنفس در حین خواب، مشکل در ریتم شبانه‌روزی یا رفتارهای غیرعادی در هنگام خواب) توجیه نشود و یا انحصاراً در طول این اختلالات رخ ندهد.
- بیخوابی نتواند به اثرات روانی داروها یا مواد مخدر نسبت داده شود.
- اختلالات ذهنی و بیماری‌های جسمی که به طور همزمان وجود دارند، به طور مناسب شکایت بیخوابی را توجیه نمی‌کنند.
علل بی خوابی
به نظر می‌رسد که برخی شرایط به‌خصوص احتمال ایجاد علل بی خوابی توسط فرد را افزایش دهد. مثال‌هایی از این شرایط شامل موارد زیر است:
- افزایش سن (بیخوابی در بالغین پیرتر شایع‌تر است)
- بیخوابی در زنان بیشتر رخ می‌دهد
- داشتن سابقه‌ی افسردگی
چندین علل بی خوابی محتمل برای بیخوابی وجود دارد:
- شیفت کاری
- سفر با هواپیما یا دیگر اختلالات خواب و بیداری
- افسردگی
- اضطراب
- نگرانی بیش از حد
- استرس
- غم
- هیجان شدید
- شرایط خواب بی‌کیفیت، مانند اتاق یا تخت‌خواب نامناسب برای خواب
- استفاده از نیکوتین، کافئین، الکل یا محرک‌ها
- داروها یا مواد غیرقانونی
- غذا خوردن قبل از خواب
- قطع داروها
- مصرف داروهای جدید
- تغییر در داروها
- قرار داشتن در معرض نور
- خوابیدن بیش از حد در روز
- فعالیت فیزیکی یا فکری بیش از حد در تخت خواب
- تیروئید پرکار
- بیماری‌های مختل‌کننده‌ی تنفس
- آرتروز یا سایر بیماری‌های مزمن
- سوزش سر دل یا دیگر بیماری‌های گوارشی
- بیماری‌ها یا اختلالات همزمان
- سکته‌ی مغزی
- سندرم پای بی‌قرار
- افزایش سن
- یائسگی
بیخوابی اپیزودیک یا موقعیتی عموماً در افرادی که به طور موقت یک یا چند مورد از موارد زیر را تجربه کنند، رخ می‌دهد. این نوع بیخوابی اغلب خود‌به‌خود حل می‌شود.
- اضطراب
- اختلالات محیطی، مانند سروصدا
- تغییر محیط
- دماهای خیلی بالا یا پایین
- سفر هوایی یا دیگر اختلالات خواب و بیداری
- عوارض جانبی داروها
بیخوابی مزمن پیچیده‌تر اغلب ناشی از فاکتورهایی از قبیل اختلالات فیزیکی یا روانی زمینه‌ای است. یکی از این موارد، افسردگی است که از دلایل شایع بیخوابی مزمن است. دیگر دلایل زمینه‌ای شامل آسم، آپنه‌ی خواب، حملات خواب، سندرم پای بی‌قرار، آرتروز، بیماری کلیوی، نارسایی قلبی، بیماری پارکینسون و پرکاری تیروئید است.
بیخوابی مزمن ممکن است به سبب مشکلات رفتاری، از جمله سوء مصرف کافئین، الکل، مواد دیگر، اضطراب، شیفت کاری یا دیگر رفتارهای سبک زندگی نیز باشد.
برخی رفتارها می‌توانند بیخوابی را تشدید کرده یا در وهله‌ی اول باعث ایجاد آن شوند:
- نگرانی در مورد مشکل خواب
- مصرف بیش از حد کافئین
- مصرف الکل قبل خواب
- سیگار کشیدن قبل خواب
- چرت زدن بیش از حد در بعدازظهر یا عصر
- اختلالات خواب و بیداری
33 دلیل که باعث بی خوابی می شود
1. آلرژی‌های مربوط به سینوس یا بینی
2.مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس
3. اختلالات غدد درون‌ریز مانند پُرکاری تیروئید
4. آرتریت یا ورم مفاصل
5. آسم
6. بیماری‌های نورولوژیکی مانند پارکینسون
7. دردهای مزمن
8. درد پایین کمر
9. سندرم پای بی‌قرار
10. اختلالات پنهان خواب
11. ایستِ موقتِ تنفس در خواب (آپنه خواب)
12. افسردگی
13. جدال‌های روحی و روانی
14. تنش و استرس
15. درگیر شدن با افکاری که مربوط به ماجراهای گذشته است
16. نگرانی بیش از حد در مورد آینده
17. احساس پریشانی درباره‌ی مسئولیت‌ها
18. احساس بی‌قراری یا برانگیختگی
19. رفتارها و عادات خواب
20. سبک زندگی
21. کار کردن به صورت شیفتی
22. خوابیدن بیش از اندازه موقع صبح
23. چرت‌های نیم‌روزی
24. الگوی خواب نادرست
25. عادات غذایی نامناسب
26. مصرف بیش از اندازه کافئین
27. استفاده از سیگار یا محصولات تنباکودار، نزدیک به زمان خواب
28. وعده‌ی غذایی سنگین، نزدیک ساعت خواب
29. مداخلات شیمیایی زیاد در مغز
30. مصرف الکل پیش از خواب
31. نور زیاد
32. داروها
33. افزایش سن
۱ دیدگاه