ماده قانونی سرقت تعزیری ساده ماده 267 قانون مجازات اسلامی است که در آن سرقت یعنی ربودن مال متعلق به غیر و بر اساس ماده 661 قانون مجازات اسلامی میزان مجازات آن حبس از سه ماه و یک روز تا دوسال و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.
تعریف سرقت تعزیری
سرقت یکی از مهمترین جرائم علیه اموال و مالکیت اشخاص است. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در تعریف سرقت در ماده 267 مقرر می دارد: «سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر.»
سرقت تعزیری نوعی سرقت است که شرایط مربوط به سرقت حدی را ندارد.
انواع سرقت تعزیری
1- سرقت تعزیری ساده
2- سرقت تعزیری مشدد
سرقت تعزیری ساده
ماده قانونی سرقت تعزیری ساده ماده 267 قانون مجازات اسلامی است که در آن سرقت یعنی ربودن مال متعلق به غیر و بر اساس ماده 661 قانون مجازات اسلامی میزان مجازات آن حبس از سه ماه و یک روز تا دوسال و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.
باید توجه داشت سرقت های تعزیری ساده که مشمول مجازات ماده 661 قانون مجازات اسلامی می شوند نباید در زمره سرقت های تعزیری مشدد قرار گیرند.
سرقت تعزیری مشدد
سرقت ساده، سرقت هایی وجود دارند که مقرون به علل مشدده بوده و مرتکب یا مرتکبین آنها مستحق مجازات شدیدتری می باشند. کیفیات مشدد عوامل و کیفیاتی هستند که به طور محدود و مشخص توسط قانون گذار در قانون پیش بینی شده و دادگاه در صورت احراز آن کیفیات ملزم است مجازات مرتکب را برابر آن میزانی که در مورد خاص آن جرم مقرر شده، محکوم نماید.
منظور از سرقت مشدد، هرگونه سرقتی است که با یک یا چند عامل از عوامل تشدید مجازات بوده و مجازات آن شدیدتر از مجازات سرقت ساده باشد و شرایطی را نیز داشته باشد که در قانون آمده باشد.
انواع سرقت تعزیری مشدد
- سرقت مقرون به آزار یا تهدید
- سرقت مسلحانه گروهی در شب
- سرقت مقرون به پنج شرط مشدد
- سرقت مسلحانه از منزل
- سرقت از بانک ها صرافی ها
- سرقت آثار فرهنگی
- سرقت آب، برق، گاز، تلفن
- سرقت از مناطق حادثه زده
ماده 651 - هر گاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد مرتكب از پنج تا بیست سال حبس و تا (74) ضربه شلاق محكوم می گردد:
1 - سرقت در شب واقع شده باشد.
2 - سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
3 - یك یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.
4 - از دیوار بالا رفته یا حرز را شكسته یا كلید ساختگی به كار برده یا اینكه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار كرده یا بر خلاف حقیقت خود را مأمور دولتی قلمداد كرده یا در جایی كه محل سكنی یا مهیا برای سكنی یا توابع آن است سرقت كرده باشند.
5 - در ضمن سرقت كسی را آزار یا تهدید كرده باشند.
تبصره ; منظور از سلاح مذكور در این بند موارد ذیل می باشد:
1- انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجك.
2- انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، كارد، چاقو و پنجه بوكس.
3- انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر كاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سرنیزه های قابل نصب بر روی تفنگ.
4- انواع اسلحه شكاری شامل تفنگهای ساچمه زنی، تفنگهای مخصوص بیهوش كردن جانداران و تفنگهای ویژه شكار حیوانات آبزی.
عوامل تشدید مجازات که در مواد 651 تا 660 قانون مجازات اسلامی بیان شدهاند عبارتند از: سرقت در شب، تعدد سارقان، سرقت مسلحانه، بالا رفتن از دیوار، شکستن حرز، استفاده از عنوان با لباس مستخدم دولت، مامور دولتی قلمداد کردن، بکاربردن کلید ساختگی، سرقت از محل مسکونی، سرقت همراه با آزار یا تهدید، سرقت از محلهای عمومی، مستخدم، شاگرد و کارگر بودن سارق، سرقت به اقتضای شغل، کیف زنی یا جیب بری و امثال آن، سرقت در مناطق بحرانی، سرقت آب، برق و گاز و تلفن.
ماده 652 - هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (74) ضربه محكوم می شود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداكثر مجازات مذكور در این ماده محكوم می گردد.
ماده 653 - هر كس در راهها و شوارع به نحوی از انحاء مرتكب راهزنی شود در صورتی كه عنوان محارب بر او صادق نباشد به سه تا پانزده سال حبس و شلاق تا (74) ضربه محكوم می شود.
ماده 654 - هر گاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یك نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد در صورتی كه بر حامل اسلحه عنوان محارب صدق نكند جزای مرتكب یا مرتكبان حبس از پنج تا پانزده سال و شلاق تا (74) ضربه می باشد.
ماده 655 - مجازات شروع به سرقت های مذكور در مواد قبل تا پنج سال حبس و شلاق تا (74) ضربه می باشد.
ماده 656 - در صورتی كه سرقت جامع شرایط حد نباشد و مقرون به یكی از شرایط زیر باشد مرتكب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا (74) ضربه شلاق محكوم می شود:
1 - سرقت در جایی كه محل سكنی یا مهیا برای سكنی یا در توابع آن یا در محل های عمومی از قبیل مسجد و حمام و غیر اینها واقع شده باشد.
2 - سرقت در جایی واقع شده باشد كه به واسطه درخت و یا بوته یا پرچین یا نرده محرز بوده و سارق حرز را شكسته باشد.
3 - در صورتی كه سرقت در شب واقع شده باشد.
4 - سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
5 - سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری كه به اتفاق مخدوم به آن جا رفته یا شاگرد یا كارگر بوده و یا در محلی كه معمولاً محل كار وی بوده از قبیل خانه، دكان، كارگاه، كارخانه و انبار سرقت نموده باشد.
6 - هر گاه اداره كنندگان هتل و مسافرخانه و كاروانسرا و كاروان و بطور كلی كسانی كه به اقتضای شغل اموالی در دسترس آنان است تمام یا قسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند.
ماده 657 - هر كس مرتكب ربودن مال دیگری از طریق كیف زنی - جیب بری و امثال آن شود به حبس از یك تا پنج سال و تا (74) ضربه شلاق محكوم خواهد شد.
ماده 658 - هر گاه سرقت در مناطق سیل یا زلزله زده یا جنگی یا آتش سوزی یا در محل تصادف رانندگی صورت پذیرد و حائز شرایط حد نباشد مرتكب به مجازات حبس از یك تا پنج سال و تا (74) ضربه شلاق محكوم خواهد شد.
ماده 659 - هر كس وسائل و متعلقات مربوط به تأسیسات مورد استفاده عمومی كه به هزینه دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه مشترك دولت و بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها و سازمان های عمومی غیر دولتی یا مؤسسات خیریه ایجاد یا نصب شده مانند تأسیسات بهره برداری آب و برق و گاز و غیره را سرقت نماید به حبس از یك تا پنج سال محكوم می شود و چنانچه مرتكب از كاركنان سازمان های مربوطه باشد به حداكثر مجازات مقرر محكوم خواهد شد.
ماده 660 - هر كس بدون پرداخت حق انشعاب و اخذ انشعاب آب و برق و گاز و تلفن مبادرت به استفاده غیر مجاز از آب و برق و تلفن و گاز نماید علاوه بر جبران خسارت وارده به تحمل تا سه سال حبس محكوم خواهد شد.
اما سرقت مشدد تعزیری موارد دیگری هم دارد:
سرقت اسناد
سرقت نوشتهها، اسناد، اوراق، دفاتر یا مطالب مندرج در دفاتر ثبت و ضبط دولتی که در ماده 544 قانون مجازات اسلامی آمده و مجازات آن ۶ ماه تا دو سال حبس است.
سرقت توسط امانتدار
به موجب مادۀ 545 قانون مجازات اسلامی اگر ربودن توسط امانتدار یا مستحفظ اسناد مذکور واقع شود مرتکب به سه تا ده سال حبس محکوم میشود.
از بین بردن مهر
به موجب مادۀ 546 قانون مجازات اسلامی در صورتیکه شخص مهر یا پلمپ را محو کند یا بشکند و یا عملی مرتکب شود که در حکم محو یا شکستن پلمپ تلقی شود یا نوشته یا اسناد را برباید، به حداکثر مجازات وارده در موارد مذکور (2 سال یا 10 سال) محکوم میشود.
سرقت اموال تاریخی و فرهنگی
طبق مادۀ 559 قانون مجازات اسلامی برای اینکه این جرم اتفاق بیافتد باید دو شرط داشته باشد: اول آن که شخص قصد سرقت اشیای تاریخی را داشته باشد و دوم اینکه سرقت از موزه، نمایشگاه، اماکن تاریخی و… صورت گرفته باشد که تحت حفاظت یا نظارت دولت است.
سرقت اسناد دفاتر ثبت و ضبط نیروهای مسلح
سرقت نوشتهها، اسناد، اوراق یا دفاتر یا مطالبی که در دفاتر ثبت و ضبط نیروهای مسلح مندرج یا در اماکن نظامی محفوظ یا نزد اشخاص سپرده شده است توسط نظامیان که طبق مادۀ 91 قانون مذکور میزان مجازات آن حبس از 2 تا ده سال است و بنابر تبصرۀ مادۀ مذکور چنانچه امانتدار یا مستحفظ مرتکب جرم موفق شود به حبس از 3 تا 15 سال محکوم میشود.
سرقت توسط نظامیان
اما اگر نیروهای مسلح مرتکب جرم سرقت شوند چه مجازاتی برای آنها در نظر گرفته شده است:
مواد 88 تا 92 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح به این سوال پاسخ داده است:
88- هر نظامی که اسلحه و مهمات و مواد منفجره متعلق به دولت یا در اختیار دولت را سرقت نماید به حبس از دو تا ده سال محکوم میشود.
89- هر نظامی که وسائل و لوازم نظامی (غیر ازسلاح و مهمات و مواد منفجره) و وجوه و اجناس یا اشیاء متعلق به دولت یا آنچه در اختیار نیروهای مسلح است را سرقت نماید به حبس از یک تا پنج سال محکوم میگردد.
90- هر گاه بزههای ارتکابی مذکور در مواد (88) و (89) این قانون در موقع اردوکشی یا ماموریت آماده باش رزمی یا عملیات رزمی یا در منطقه جنگی باشد یا سرقت آن در ماموریت محوله یگان، موثر و در آن ایجاد اخلال نماید و یا یک یا چند نفر از آنان درحین سرقت حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشند یا حرز را شکسته باشند مرتکبان به حبس از سه تا پانزده سال محکوم میگردند.
91- هر نظامی بعض یا کل نوشتهها یا اسناد یا اوراق یا دفاتر یا مطالبی که در دفاتر ثبت و ضبط نیروهای مسلح مندرج یا در اماکن نظامی محفوظ یا نزد اشخاصی که رسما مامور حفظ آنها هستند سپرده شده را برباید به حبس از دو تا ده سال محکوم میشود.
تبصره 1–چنانچه امانتدار یا مستحفظ مرتکب جرم فوق شود به حبس از سه تا پانزده سال محکوم میگردد.
تبصره 2 –هرگاه در اثر بیاحتیاطی، بیمبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی توسط مباشر ثبت و ضبط اسناد یا امانتدار و مستحفظ، جرم فوق واقع و یا اسناد و مدارک و نوشتجات مفقود یا معدوم یا تخریب گردد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم میگردد.
ماده 92 –هرگاه بزههای فوق موجب اخلال در نظام (بهم خوردن امنیت کشور) و یا شکست جبهه اسلام گردد، مرتکب به مجازات محارب محکوم میشود.
زمان و موقعیت وقوع سرقت، مسلح بودن سارقین و یا هتک حرز
مادۀ 90 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح که میزان مجازات آن حبس از 3 تا 15 سال است در فرض داشتن سلاح ظاهر یا باطن، گرم یا سرد، استفاده از آن شرط نیست و اگر سارقین متعدد باشند، مسلح بودن یکی از آنها کافی است که اقدام همگی مشمول این ماده قرار بگیرد.
دیدگاه