جشن مردگان؛ جشن مردگان جشنی برای رفتگان در مکزیک

جشن روز مردگان

مکزیک یکی از شگفت انگیزترین کشورهاست و فرهنگ غنی و گاه عجیب آن باعث جذابیت بیش از پیش آن شده است. یکی از جالب ترین و عجیب ترین فستیوال های مکزیک، جشن روز مردگان است که هرساله در ماه اکتبر و نوامبر برگزار می شود.

مکزیکی ها فرهنگ خاص و متفاوتی برای احترام گذاشتن به درگذشتگان دارند که شاید با بسیاری از کشورهای دنیا متفاوت باشد. آن ها برای گرامیداشت یاد عزیزان فوت شده شان جشن به پا می کنند و این جشن را هرچه پرشورتر و زیباتر هم برگزار می کنند!

جشن مردگان در روزهای بین ۳۱ اکتبر تا ۲ نوامبر در مکزیک جشن گرفته می‌شود. در این تعطیلات مردم یاد و خاطره‌ی عزیزان از دست رفته‌شان را زنده و به آن‌ها ادای احترام می‌کنند. اما تصور نکنید که این یک مراسم غم انگیز و ناراحت‌کننده باشد، برعکس، آن‌ها فستیوالی از رنگ‌ها برپا می‌کنند و زندگی درگذشتگان را پاس می‌دارند و جشن می‌گیرند. مکزیکی‌ها در این روز به قبرستان‌ها سر می‌زنند، قبرها را تزئین می‌کنند و در کنار اعضای خانواده و دوستان درگذشته‌ی خود وقت می‌گذرانند. باور برگزارکنندگان روز مردگان این است که ارواح برای یک روز به جهان باز می‌گردند تا در کنار خانواده‌شان باشند.

تاریخچه جشن روز مردگان

در واقع فستیوال مردگان نوعی جشن سنتی است که در تمامی مناطق و شهرهای مکزیک برگزار می ‌شود و هم آن را با نام فلان می شناسند. شاید برای تان جالب باشد که ریشه و تاریخچه این فستیوال را با یکدیگر بررسی کنیم و بدانیم که اصلاً چرا باید چنین جشنی با چنین نامی در این کشور برگزار شود. خوب برای شروع باید بگویم که تاریخچه برگزاری جشن مردگان به صدها و یا شاید هزاران سال پیش باز می گردد. بسیاری از باستان شناسان و تاریخ دانان بر این اعتقاد هستند که این جشن در پیش از کشف قاره آمریکا هم برگزار می شده است حتی پیش از دوره هایی مانند آزتک‌ها یا مایایی ها و حتی توتوناک ها!

براساس شواهد اسناد تاریخی به جای مانده باستان‌ شناسان بر این اعتقادند که سرخپوستان مکزیکی بومی در آن سال‌ ها که زندگی می کردند و هر ساله به مدت یک ماه به جشن و شادی  می پرداختند تا یاد و خاطره یک بانو به نام Mictecacihuatl را زنده نگه دارند.  شاید با گذشت سال های سال فرهنگ ها و نحوه برگزاری این جشن در مکزیک تغییر کرده باشد اما همچنان بسیاری از مردم و بسیاری از قومیت ها در این کشور پایبند به رسم و رسوم و فرهنگ بوده و این جشن را به خوبی برگزار می کنند.

عده ای از مردم در روز مردگان و جشن هالووین را با یکدیگر اشتباه می ‌گیرند در صورتی که بین این دو تفاوت های بسیاری وجود دارد. برای این جشن یک نماد جالب و جذاب وجود دارد که در سال ۱۹۱۳ یک هنرمند مشهور به نام خود گودولف پوسادا آن را طراحی کرد در واقع این تصویر اقتباسی چهره شخصی به نام کاترینا بود که آن را به عنوان بانوی مرگ می‌ شناسند. از آن سال به بعد بسیاری از بانوان برای برگزاری و شرکت در این جشن خودشان را شبیه این بانو آرایش می ‌کردند.

اما اگر این سوال برای تان پیش آمده که نحوه شکل گیری جشن مردگان به چه صورت است باید بگوییم که پیش از دوره ورود اسپانیایی ها مردم بر این اعتقاد بودند که حتماً مرده های شان را در نزدیکی خانه ها و ایوان ها به خاک بسپارند چرا که در مکزیک احترام زیادی برای مرده ها قائل هستند! آن ها معتقدند که حتی پس از مرگ عزیزان شان باید با آن ها ارتباط قوی داشته باشند به همین دلیل آنها را در نزدیک ترین جای ممکن به خاک می سپردند. پس از اینکه اسپانیولی ها و کاتولیک ها وارد مکزیک شدند و مراسماتی همچون روز قدیسان و استغاثه ارواح را برگزار کردند در واقع فرهنگ های شان با مکزیکی‌ ها ادغام شد به شکل فستیوال مردگان درآمد.

رسم و رسوم خاص جشن روز مردگان

اما جشن روز مردگان تنها راجع به این ظواهر نیست. آماده سازی برای روز مردگان از هفته ها و شاید ماه ها قبل شروع می شود. خانواده های مکزیکی محلی ویژه را برای گرامیداشت مردگانشان در منزل تعیین می کنند و بعد، تصاویر آن ها و همینطور غذاهای مورد علاقه آن ها را در آن مکان قرار می دهند. در باور و اعتقاد مکزیکی ها مردگان در روز جشن مردگان برای سر زدن به اقوامشان به این دنیا بازمی گردند. بنابراین خانواده ها تلاش می کنند خانه هایشان را برای ورود عزیزان فوت شده شان آماده کنند.

مکزیکی‌ها با خوراکی‌ها و غذاهای مورد علاقه افرادِ درگذشته، از روح آن‌ها در این روز پذیرایی می‌کنند. آن‌ها میز عشای ربانی تزئین‌شده‌ و پر زرق و برقی که اوفرنداس نامیده می‌شود، در خانه‌های خود درست می‌کنند و اعتقاد دارند ارواح از ماهیت و بوی غذا تغذیه می‌کنند. وقتی ارواح روانه شدند، آن‌ها غذا را با خانواده و دوستان و همسایه‌ها تقسیم می‌کنند و می‌خورند. یکی از چیزهایی که معمولاً روی میز قرار دارد، جمجمه‌ از قند بوده که نام فرد فوت شده روی آن نوشته شده است. همچنین پن دِ مورتوس نان مخصوص این فصل و گل جعفری که در این زمان از سال گل می‌دهد را می‌توان روی میز دید.

در زمان‌های قدیم که مردم در خانه و نزدیک به خانواده‌ی خود به خاک سپرده می‌شدند، نیاز به میز عشای ربانی و تزئین قبر نبود. آن‌ها با هم همیشه یک‌ جا بودند. اما امروزه مردگان دور از خانه دفن می‌شوند و مکزیکی‌ها به این دلیل قبرها را آذین می‌کنند که معتقدند در این روز روح ابتدا از آن‌جا بازمی‌گردد. در برخی از روستاها در راه قبرستان تا خانه‌ها گلبرگ‌های گل می‌ریزند تا روح پس از بازگشت مسیر خود را پیدا کند. در بعضی جوامع مرسوم است که تمام شب را در قبرستان بمانند و جشن بگیرند؛ پیک نیک برپا می‌کنند، موزیک می‌نوازند و با هم گفتگو می‌کنند.

همان طور که گفتیم جشن روز مردگان در سه روز برگزار می شود و هر روز معنا و مفهوم ویژه ای دارد. روز اول نوامبر به کودکان درگذشته اختصاص دارد و به نام روز بیگناهان یا روز فرشته های کوچک شهرت دارد. در این روز اسباب بازی ها و شیرینی و آبنبات های مختلف روی قبر کودکان فوت شده و همین طور در مکان ویژه مردگان در منزل قرار داده می شود تا ارواح کودکان را خوشحال کنند.

روز دوم نوامبر روز مردگان است و طبق باور مکزیکی ها، در این روز تمام ارواح مردگان به این دنیا و پیش خانواده هایشان برمی گردند. خانواده ها در طول شب به گورستان ها می روند و تا صبح بر سر قبر عزیزانشان شب زنده داری می کنند و این شب خاص را پیش آن ها سپری می کنند. یکی از رسم و رسوم خاص این شب سوزاندن صمغ درخت کاج است که از زمان پیشاکلمبی در مراسم های خاص استفاده می شده است. دور و بر قبرها با شکلات و شیرینی، غذا، نوشیدنی و مهم تر از همه با گل های جعفری نارنجی تزئین می شود. در باور و فرهنگ مکزیک، گل جعفری نارنجی به عنوان گل مردگان شناخته می شود. بنابراین اگر در ایام جشن روز مردگان به مکزیک سفر کنید در همه جا این گل های نارنجی را خواهید دید.