تحقیقات جدید نشان می‌دهد که حتی فعالیت‌های ساده روزانه، نظیر پیاده‌روی یا انجام کارهای خانه، می‌تواند به طرز چشمگیری سلامت شناختی ما را بهبود بخشیده و فرآیند پیری مغز را به تأخیر بیندازد. این یافته‌ها پنجره‌ای تازه به ارتباط میان فعالیت جسمانی و عملکرد مغز باز می‌کند.
پژوهشی نویدبخش از دانشگاه پِن اِستیت
مطالعه‌ای که توسط محققان دانشگاه پِن اِستیت (Penn State) انجام شده و در مجله Annals of Behavioral Medicine منتشر شده، نشان می‌دهد حتی حرکات ساده روزمره می‌توانند تأثیرات کوتاه‌مدتی بر عملکرد شناختی داشته باشند. این پژوهش داده‌های 204 فرد میان‌سال (40 تا 65 سال) را طی 9 روز بررسی کرده و نشان داده است که حتی فعالیت‌هایی مانند قدم زدن با حیوان خانگی یا انجام کارهای خانه می‌تواند سرعت پردازش شناختی را بهبود بخشد.
بر اساس این تحقیق، افزایش سرعت پردازش شناختی افراد پس از انجام این حرکات معادل جوان‌تر شدن ذهن به اندازه چهار سال است.
مغز چگونه به فعالیت جسمانی واکنش نشان می‌دهد؟
مغز انسان به‌عنوان مرکز اصلی فرماندهی بدن، به فعالیت‌های جسمانی واکنش مثبتی نشان می‌دهد. هنگامی که فرد در حال حرکت است، سیستم قلبی‌عروقی فعال‌تر شده و جریان خون به بخش‌های مختلف مغز، از جمله لوب پیشانی (Frontal Lobe) و هیپوکمپوس (Hippocampus)، افزایش می‌یابد. این دو ناحیه نقش کلیدی در پردازش شناختی، تصمیم‌گیری، و حافظه دارند.
افزایش جریان خون مغزی، اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به نورون‌ها می‌رساند. این تغذیه بهتر سلول‌های عصبی، به بهبود سرعت پردازش اطلاعات و تقویت حافظه منجر می‌شود. علاوه بر این، حرکت می‌تواند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مانند دوپامین و سروتونین در مغز شود که به بهبود خلق‌وخو و کاهش استرس کمک می‌کنند.
تأثیرات کوتاه‌مدت حرکات روزمره
برخلاف بسیاری از تحقیقات که بر اثرات بلندمدت ورزش بر سلامت مغز تأکید دارند، این مطالعه به تأثیرات فوری حرکات جسمانی پرداخته است. به‌عنوان مثال، اگر صبح به یک پیاده‌روی کوتاه بروید، سرعت پردازش شناختی شما در همان روز بهبود می‌یابد. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که کارهای فکری یا تصمیم‌گیری‌های پیچیده انجام می‌دهند، می‌تواند اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.
فعالیت‌های روزمره همچنین می‌توانند از طریق کاهش هورمون‌های استرس مانند کورتیزول، شرایطی را فراهم کنند که ذهن در حالت آرام‌تر و متمرکزتری قرار گیرد. این کاهش استرس به نوبه خود عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد.
رابطه فعالیت جسمانی و پیری مغز
پیری مغز، فرآیندی طبیعی است که با کاهش تدریجی سرعت پردازش اطلاعات و حافظه همراه است. این کاهش ناشی از تخریب تدریجی نورون‌ها، کاهش انعطاف‌پذیری سیناپس‌ها، و کاهش تولید نوروترنسمیترها (Neurotransmitters) است. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهند که فعالیت جسمانی منظم، حتی اگر در حد حرکات ساده روزانه باشد، می‌تواند این فرآیند را کندتر کند.
حرکت‌های روزمره به تحریک نورون‌ها و تقویت مسیرهای عصبی کمک می‌کند. این تقویت نه‌تنها سرعت پردازش اطلاعات را افزایش می‌دهد، بلکه احتمال بروز بیماری‌هایی نظیر آلزایمر را نیز کاهش می‌دهد.
نقش مدیران و کارمندان در استفاده از این یافته‌ها
برای افرادی که زندگی پرمشغله دارند، استفاده از این یافته‌ها می‌تواند به سادگی با تغییرات کوچک در سبک زندگی صورت گیرد. برخی پیشنهادها شامل موارد زیر است:
• جلسات کاری به صورت پیاده‌روی یا تماس‌های تلفنی در حال حرکت
• ملاقات با همکاران در محل کارشان به‌جای استفاده از تماس‌های ویدئویی
• اضافه کردن چند دقیقه پیاده‌روی یا فعالیت ساده به برنامه روزانه، به‌ویژه قبل از انجام کارهای ذهنی سخت
نتیجه‌گیری: حرکت‌های کوچک، تأثیرات بزرگ
به گفته جاناتان حَکون (Jonathan Hakun)، استاد عصب‌شناسی: «با افزایش سن، سرعت پردازش شناختی و فیزیکی ما کاهش می‌یابد. اما حتی یک حرکت ساده، مانند پیاده‌روی کوتاه، می‌تواند به طور موقت این روند را معکوس کند و انرژی تازه‌ای به ذهن ما ببخشد.»
این تحقیق نشان می‌دهد که برای حفظ سلامت شناختی نیازی نیست حتماً ورزش‌های سخت انجام دهیم؛ حرکات ساده و لذت‌بخش روزمره نیز می‌توانند نقشی حیاتی در تقویت مغز و حفظ جوانی ذهن ایفا کنند.
دیدگاه