خروسک یا کروپ | خروسک بیماری تنفسی در کودکان

خروسک چیست؟

خروسک یا کروپ به ورم حنجره و نای گفته می‌شود. خروسک می‌تواند توسط آلرژی‌، باکتری‌ها یا عوامل تحریک‌کنندهٔ استنشاق‌شده ایجاد شود اما معمولاً ناشی از یک ویروس است. در این مورد که آیا خروسک خطرناک است باید گفت که نه به اندازه‌ٔ قبل، زیرا امروزه واکسن‌های سرخک، هموفیلوس آنفلوانزا یا همان واکسن هیب و دیفتری از کودکان در مقابل برخی انواع خطرناک خروسک محافظت می‌کنند. این روزها بیشتر موارد خروسک خفیف هستند و در عرض یک هفته بدون هیچ گونه مشکلی رفع می‌شوند. با این حال، اگر کودک شما مورد شدیدی از خروسک داشته باشد، می‌تواند منجر به مشکلات جدی تنفس شود.

به استثنای موردی که خروسک فرزندتان ناشی از آلرژی و عوامل تحریک‌کننده است، در بقیهٔ موارد ویروسی که باعث ایجاد خروسک می‌شود واگیردار است. بنابراین، تا زمانی که علائم فرزندتان برطرف شود لازم است او را در خانه نگه دارید.

خروسک در سنین سه ماه تا پنج سال شایع‌تر است، هرچند کودکان در هر سنی می‌توانند خروسک بگیرند. این بیماری بیشتر در ماه‌های سرد سال یعنی بین مهر و اسفند بروز می‌کند و با اینکه امروزه بیشتر موارد خروسک جدی نیستند، اما موارد شدید این بیماری ممکن است مستلزم بستری شدن در بیمارستان باشند.

علایم بیماری خروسک

معمولاً علائم سرخک در کودکان زیر 3 سال نسبت به کودکان سنین بالاتر بیشتر و شدیدتر است. این شدت به خاطر این است که سیستم تنفسی کودکان هنوز رشد کافی را نداشته و نسبت به افراد بالغ بسیار کوچک تر است.

علائم شایع بعد از ابتلا به این بیماری شامل موارد زیر می شود:

- تب
- سرفه های شدید
- صدای خشن و زمخت
- به سختی نفس کشیدن
- علائم سرما خوردگی ساده مثل عطسه و آب ریزش بینی

در صورتی که علائم به قدری شدید است که تنفس کودک را با مشکل روبه رو کرده است بهتر است سریعاً توصیه های پزشکی را انجام دهید.

همچنین اگر شاهد یکی از علائم زیر بودید، سریعاً به پزشکتان  مراجعه کنید:

- مشکل بلع غذا
- شنیدن صداهای بلند در حین تنفس
- آبی یا خاکستری شدن رنگ پوست اطراف بینی، دهان و ناخن ها

خروسکی که بیشتر از یک هفته باقی مانده باشد، مجدداً تکرار شده و علائم بیماری باز گردد یا باعث شود تا دمای کودک بالاتر از 103.5 درجه فارنهایت برود که خطرناک بوده و بهتر است کودک تحت نظر پزشک باشد. زیرا احتمال عفونت باکتریایی وجود داشته و بهتر است این مورد توسط پزشک متخصص مورد بررسی دقیق قرار گیرد.

علائم ابتلای کودک به خروسک نوع وخیم

بعضی از علائم کودک خطرناک بوده و می تواند زنگ خطری برای والدین کودک باشد.

به عنوان مثال کودکی که مشکل شدید تنفسی پیدا کرده و ظاهراً راه هوایی اش مسدود شده است. در این زمان کودک به راحتی نمی تواند نفس بکشد و به محیط اطراف اش توجه نمی کند زیرا تمام تمرکز اش را  برای دریافت اکسیژن کافی  به کار می برد. در چنین حالتی کودک تمایلی به خوابیدن نداشته و دائماً می خواهد برای سرفه کردن بلند شود.

یکی دیگر از راه های تشخیص خطرناک بودن سرفه ها، قسمت گودی گردن است.

اگر با هر نفس کشیدن، این قسمت فرو می رود، زنگ خطری برای والدین خواهد بود. صدای سوت هنگام نفس کشیدن یکی دیگر از علائمی است که باید به آن توجه کنید. این صدای سوت مانند، در حین گریه و بی تابی کردن کودک بیشتر شده و توجه تان را به خود جلب خواهد کرد. اما در هنگامی که کودک آرام باشد این صدای سوت کمتر می شود یا به کلی برطرف خواهد شد.

در صورتی که با هر تنفس کودک علائم صدای سوت می شنوید این نشانه ای از وخیم تر شدن حال او است و بهتر است برای درمان سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

خروسک اسپاسمودیک (خروسک به همراه پارس کردن)

بیماری خروسک در بعضی از کودکان همراه با سرماخوردگی مجدداً عود کرده و تکرار می شود.

خروسکی از این نوع معمولاً همراه با سرفه های با صدای پارس کردن است ولی علائمی مثل تب را به همراه ندارد.

علائمی که نشان می دهد کودک مشکلی ندارد:

در طول دوره بیماری باید دائماً کودک تان را تحت نظر داشته باشید و به صدای نفس و سرفه کردن هایش با دقت گوش دهید. اگر کودک شما شاد و خندان است و محیط مثل همیشه برای اش جذاب است، نشانه خوبی است. این یعنی بیماری او را آزار نداده و رو به بهبود است. گاهی اوقات ممکن است سرفه های کودک صدای تیزی داشته باشد ولی در هنگام نفس کشیدن صدایی شبیه سوت نشنوید، که در این صورت مشخص می شود که  کودک با مشکل جدی ای روبرو نیست.

نکته دیگر از خواب بیدار نشدن کودک در طول شب است. زیرا بسیاری از کودکان بعد از ابتلا به خروسک در طول شب به خاطر سرفه های شدید و غیر طبیعی از خواب بیدار شده و بدخواب می شوند.

عوارض خروسک

عوارض خروسک به ندرت بروز می کنند و عبارتند از: التهاب حاد و میکروبی نای و مرگ ناشی از انسداد راه هوایی

تشخیص خروسک

خروسک باید توسط پزشک و به روش های زیر تشخیص داده شود:
– مشاهده و بررسی وضعیت تنفس کودک
– گوش دادن به قفسه سینه
– معاینه گلو

در برخی موارد، تصویربرداری سینه و یا سایر تست ها می توانند به تشخیص دیگر بیماری های موجود کمک کنند.

موارد مراجعه به پزشک

در صورتی که هرکدام از علائم زیر را در کودکتان دیدید بهترین راه ویزیت کودک توسط پزشکتان خواهد بود:

- سخت نفس کشیدن، تند تند و پشت سرهم نفس کشیدن یا فرو رفتن شکم در حین تنفس
- به داخل کشیده شدن پوست در بین دنده ها و قفسه سینه در هنگام تنفس
- تغییر رنگ چهره و کبودی پوست اطراف دهان و بینی کودک
- خر خر بازدمی (استریدور )
- تب شدید
- کند شدن و خوب آلودگی غیر طبیعی کودک
- کودکی که شدیداً بی حال و مریض است
- آبریزش دهان و اختلال در بلعیدن غذا
- شدت گرفتن بیماری کودک

علل بروز خروسک

ابتلا به خروسک تنها توسط یک ویروس مشخص اتفاق نیفتاده و ویروس های مختلفی می توانند باعث بروز این بیماری شوند. در اکثر موارد ویروس سرما خوردگی معمولی می تواند منجر به خروسک شود. در بیشتر موارد ابتلای فرد به خروسک در نتیجه ورود ویروس پارا آنفولانزا است. البته ویروس های دیگری همانند آدنو ویروس (گروه دیگری از ویروس های رایج برای سرما خوردگی)، ویروس سین سیشیال تنفسی (RSV) معروف ترین انواع ویروس هایی هستند که می توانند نوجوانان را گرفتار بیماری خروسک کنند.

گاهی اوقات بروز بیماری کروپ (خروسک) در نتیجه آلرژی های ساده فصلی است که فرد در نتیجه قرار گرفتن در معرض تحریک کننده های استنشاقی یا عفونت های باکتریایی به خروسک مبتلا می شود، البته این مورد به ندرت اتفاق می افتد.

درمان خروسک

درمان خروسک به شدت نشانه های بیماری بستگی دارد.

یکی از ساده ترین راه های درمانی، استنشاق بخار سرد است. امروزه در بیمارستان ها از دستگاه «دمنده» مخصوص استفاده می کنند. می توان از بخار آب گرم نیز استفاده نمود. این روش های ساده در بعضی موارد موثر واقع می شوند ولی در بسیاری از موارد کافی نیستند.

خروسک خفیف بدون استریدور (خرخر شدید)‌ و همراه با سرفه به یک دوز استنشاقی، خوراکی یا تزریقی کورتون (اغلب دگزامتازون) به خوبی جواب می دهد. در موارد متوسط تا شدید باید علاوه بر کورتون، از اسپری آدرنالین استفاده نمود.

در صورت وجود هیپوکسی (کاهش اکسیژن) باید به بیمار اکسیژن داده شود. معمولاً کودکان مبتلا به خروسک متوسط یا شدید به مدت ۱ روز یا کمتر در بیمارستان تحت نظر قرار می گیرند. به ندرت لوله گذاری در داخل نای ضرورت پیدا می کند.

برای هرگونه درمان خروسک باید با پزشک مشورت کنید و از هرگونه درمان دارویی بدون نظر پزشک جداً خودداری کنید.

پیشگیری از ابتلا به خروسک

راه های پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا و سرماخوردگی، اقداماتی هستند که از ابتلا به خروسک نیز پیشگیری می کنند. از جمله:
– شست و شوی مرتب دست ها، که مهم ترین موردی است که باید رعایت شود.
– دور نگه داشتن کودک از افرادی که علائمی از سرماخوردگی دارند.
– تشویق کودک به سرفه کردن و عطسه کردن داخل آرنج.

سبک زندگی و درمان های خانگی خروسک

معمولا خروسک سه تا پنج روز ادامه پیدا می کند. در این بازه زمانی، رعایت موارد زیر می تواند کمک کننده باشد:
– حفظ آرامش و راحتی کودک
– استفاده از مرطوب کننده هوا، که به بهبود تنفس کودک کمک می کند. اگر هوای بیرون خنک باشد، می توانید با باز گذاشتن پنجره، از کودک بخواهید هوای خنک را تنفس کند.
– مصرف هر چه بیشتر آب و مایعات
– استراحت کردن
– عدم مصرف قرص سرماخوردگی
– پایین آوردن تب کودک. مصرف استامینوفن می تواند به پایین آمدن تب کمک کند.
ممکن است در طول روز شاهد بهبود علائم در کودک خود باشید، جای تعجب ندارد که علائم شب ها و موقع خواب، شدت بگیرد