درماتیت سبوره یا درماتیت سبورئیک (Seborrheic Dermatitis) یک بیماری پوستی شایع است که عمدتاً پوست سر فرد را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری باعث بروز لکه های پوسته پوسته، قرمزی پوست و شوره های سر سخت می شود. درماتیت سبوره ای همچنین می تواند قسمت های چرب بدن مانند صورت، قسمت های از بینی، ابروها، گوش ها، پلک ها و سینه را تحت تأثیر قرار دهد.
درماتیت سبوره یا درماتیت سبورئیک چیست؟
درماتیت به معنای ضایعات پوستی است که قرمز و ملتهب هستند و باعث خارش پوست می‌شوند؛ سبورئیک به این معناست که این ضایعات پوستی در نواحی چرب پوست (محل وجود سلول‌های سباسه) مانند صورت، کف سر و وسط قفسه سینه، بروز میکند.
درماتیت سبورئیک یک عارضه بسیار شایع است و بسیاری از مردم بدون آن که بدانند، به این عارضه مبتلا هستند.
به درماتیت سبوره، شوره سر، اگزما سبورئیک و پسوریازیس سبورئیک نیز گفته می شود. در بین نوزادان، این بیماری به عنوان کلاه گهواره ای (cradle cap ) شناخته شده و باعث پوسته پوسته شدن سر فرد مبتلا خواهد شد. کلاه گهواره معمولا بین ۸ تا ۱۲ ماهگی از بین می‌رود.
اگزمای سبوره ای یک بیماری پوستی طولانی مدت است که در صورتی که خود به خود بهبود نیابد، فرد نیاز به درمان مداوم خواهد داشت. با این وجود مراقبت از پوست و محدود کردن محرک ها می تواند تا حد زیادی به کنترل بیماری کمک کرده و علائم آن را کاهش دهد.
علت درماتیت سبوره یا درماتیت سبورئیک
علت دقیق درماتیت سبوره هنوز برای پزشکان نامشخص است .اما علل شایع به تعدادی از عوامل که ذکر خواهد شد نسبت داده شده است:
- قارچی بنام مالسیزما گلو بوسا (malssezia globosa)بعنوان عامل بیماری زا اگزما سبوره در پوست سر در نظر گرفته شده است حضور این قارچ دلیل التهاب می باشد که برروی پوست تولید مواد سمی می کند وباعث تحریک پذیری پوست می شود این قارچ در اثر تغذیه از اسید چرب اشباع وتری گلیسرید رشد می کند. اگزما سبوره غالبا تحت تاثیر استرس ودرارتباط عواملی مانند سطح بهداشتی پایین که در اثر بیماری خستگی ایجاد می شود ، بروز می کند .مردان و زنان از شوره ومشکل قرمزی بویژه تحت تاثیر استرس روانی کمبود خواب رنج می برند ودر مرحله بعد منجربه اگزما سبوره می شود .
- افرادیکه به اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون ومشکلات ضعف سیستم ایمنی مبتلا هستند بیشتر درگیر اختلالات پوستی می شوند همچنین بیماران قلبی وافرادی که تست ایدز(HIV)آنها مثبت بوده است می توانند به اگزماسبوره مبتلا شوند .
-خشک شدن پوست در زمستان بروز بیماری را بیشتر میکند ،این دلیلی است برای اینکه ساکنان مناطق سردسیر بیشتر شوره ومشکلات مرتبط به اگزما سبوره را تجربه می کنند .
علایم درماتیت سبورئیک
این بیماری در نوزادان و بزرگسالان به شکل متفاوتی خود را نشان می‌دهد.
این بیماری در نوزادان وضعیتی به نام کلاه گهواره به وجود می‌آورد که معمولا باعث قرمزی و ایجاد پوسته‌های چربی در پوست سر و همچنین بر روی صورت، گوش‌ها، گردن و منطقه پوشک و چین خوردگی‌های پوست می‌شود.
اگر نوزادتان این علایم را دارد احتمالا دچار این التهاب پوستی شده است. البته باید به یاد داشته باشید که درماتیت سبوره‌ای در نوزادان معمولا باعث خارش پوست نمی‌شود.
این حالت بیشتر اوقات بدون نیاز به درمان پس از چند هفته تا چند ماه بهبود می‌یابد.
در بزرگسالان معمولا بخشی از پوست که غدد چربی زیادی دارد، مانند سطح پوست سر و صورت، درگیر می‌شود. شوره سر یک حالت خفیف این بیماری است که ممکن است علت خارش پوست سر شما باشد.
این التهاب پوستی می‌تواند بر روی گوش ها، ابروها، پل و کناره های بینی، گودی بالای لب و وسط قفسه سینه شما ایجاد شود. ممکن است علایم اگزمای سبورئیک را در بالای کمر، زیر بغل و کشاله رانتان نیز مشاهده کنید. در مردان، این بیماری معمولا در ناحیه ریش شدیدتر است.
توجه کنید که علایم شایع درماتیت سبوره در بزرگسالان شامل قرمزی، چربی، پوسته پوسته شدن و خارش نواحی درگیر است.
نحوه تشخیص درماتیت سبورئیک
تشخیص درماتیت سبورئیک با معاینه‌ی پوست انجام می‌شود و معمولا نیازی به گرفتن نمونه‌ی پوستی یا آزمایش خون نمی‌باشد، اما در صورتی که شخص در معرض ابتلا به HIV باشد، لازم است مورد آزمایش قرار گیرد. انجام این کار برای تشخیص زود هنگام HIV و جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود سلامت فرد، بسیار اهمیت دارد.
در صورتی که پزشک به وجود عفونت قارچی پوست سر مشکوک باشد، نمونه‌ی پوسته‌های روی سر را به آزمایشگاه می‌فرستد تا در صورت وجود قارچ کچلی در سر، این مشکل تشخیص داده شود.
در برخی موارد تمایز دادن درماتیت سبورئیک با انواع دیگر درماتیت بسیار مشکل است، خصوصا اگر درماتیت به صورت گسترده در بدن ایجاد شده باشد یا در نواحی خاصی مانند پلک چشم یا آلت تناسلی باشد. گاهی اوقات درماتیت سبورئیک شدید در ناحیه سر می‌تواند شبیه به پسوریازیس باشد. در موارد ابتلا به پسوریازیس، پوسته‌های جدا شده از سر ضخیم‌تر و سفید‌تر هستند و معمولا صورت شخص به عارضه پوستی دچار نمی‌شود.
درمان درماتیت سبورئیک
معمولا لازم است که درمان درماتیت سبورئیک به صورت بلند مدت باشد، البته می‌توان دوره‌هایی را برای استراحت و توقف موقتی درمان تعیین کرد. انتخاب شیوه‌ی درمانی به شدت التهاب و خارش پوست و محل بروز عارضه‌ی پوستی دارد:
روی سر: استفاده منظم از محلول یا شامپوهای ضد شوره که حاوی سلنیوم سولفاید (selenium sulphide)، پیریتیون روی (zinc pyrithione) یا کتوکونازول (ketoconazole). برای تاثیرگذاری بیشتر شامپو آن را روی پوست کف سر بمالید و قبل از شستن شامپو بین ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید. برای کنده شدن پوسته‌های ضخیم از روی سر می‌توانید از چند ساعت قبل، یا از شب قیل به سر خود محلول سالیسیلیک‌اسید یا روغن نارگیل بزنید. البته این کار باعث چرب شدن و احساس کثیفی سر می‌شود اما معمولا نتایج خوبی به همراه دارد. در صورتی که خارش سر شما زیاد است، ممکن است پزشک شما لوسیون یا ژل یا شامپوی حاوی استروئید را برای مصرف موقت و کوتاه مدت تجویز کند.
سایر نواحی بدن: استفاده کرم‌ها و پماد‌های ضد قارچ معمولا موثر است و به علت بی‌خطر بودن آنها، می‌توان این روش را به صورت بلندمدت به کار برد. برخی از این داروها عبارتند از: کلوتریمازول، میکونازول و نیستاتین. در صورتی که التهاب پوست زیاد باشد می‌توان به صورت موقت این داروها را با یک استروئید خفیف ترکیب کرد تا التهاب پوستی برطرف شود.
شستن بدن با یک شامپوی ضد قارچ حاوی کتوکونازول نیز می‌تواند مفید باشد. بهتر است قبل از شستن شامپو از روی بدن، ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید.
در کانال داخل گوش: در این موارد از قطره‌های مخصوص گوش استفاده می‌شود. داخل گوش خود را با گوش پاک کن‌های پنبه‌ای پاک نکنید، چرا که این کار باعث تحریک بیشتر پوست و شدیدتر شدن عارض می‌شود.
روی پلک‌ها: با استفاده از یک شست‌و‌شو‌دهنده‌ی مخصوص پلک یا شامپوی کودک (بدون ایجاد سوزش چشم)، روی پلک‌ها را بشویید تا بتوانید پوسته‌ها را از روی پلک جدا کنید و التهاب پوست را کاهش دهید.
در موارد خاص، اگر درماتیت سبورئیک بسیار گسترده باشد یا نسبت به درمان‌های گفته شده در بالا مقاوم باشد، ممکن است پزشک شما، مصرف یک دوره داروی ضد قارچ خوراکی را تجویز کند.
دیدگاه