امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 276682
۴۸۸۳
۳
۰
نسخه چاپی

مسجد شیخ لطف الله | سبک معماری مسجد شیخ لطف الله | تفاوت مسجد شیخ لطف الله با سایر مساجد

مسجد شیخ لطف الله شاهکاری از معماری و کاشی‌کاری قرن یازدهم هجری است که توسط استاد محمدرضا اصفهانی از معماران نامدار آن دوره در اصفهان ساخته شده‌است.

مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف‌الله (ساخته شده در ۱۶۰۲ - ۱۶۱۹ میلادی) یکی از مسجدهای تاریخی و شناخته شده شهر اصفهان، در ضلع شرقی میدان نقش جهان است که در دوران صفوی ساخته شده است.

مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله که در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد، در ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است و با معماری، کاشی‌کاری و تزیینات فوق‌العاده، زیباترین و بهترین جلوه‌های هنر دوره صفوی را به نمایش می‌گذارد. این بنای باشکوه که از جاهای دیدنی اصفهان محسوب می‌شود، قرن‌ها است که روبه‌روی عمارت عالی قاپو و ضلع شرقی میدان نقش جهان خودنمایی می‌کند و نگاه هر گردشگر داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کند.

استاد محمدرضا اصفهانی یکی از مشهورترین معماران عصر صفوی بود که توانست سبک معماری اصفهانی را به زیبایی هرچه تمام‌تر در این محل اجرا کند. طبق اعلام خبرگزاری اسپوتنیک، این اثر هنری به‌عنوان یکی از هفت عجایب ناشناخته و برترین سازه‌های دیدنی جهان به شمار می‌رود.

اصفهان در سال ۹۸۲ هجری شمسی پایتخت صفویان بود و در اوج توسعه ساخت‌وسازهایی همچون خیابان چهارباغ، میدان نقش جهان، مسجد امام و... به سر می‌برد. در همین دوران بود که شاه عباس دستور ساخت مسجد شیخ لطف الله را داد و به این ترتیب روی خرابه مسجدی که در این محل قرار داشت، بنیان مسجد جدیدی گذاشته شد. محمدرضا اصفهانی مسئولیت ساخت این مسجد را به عهده گرفت که توانست در مدت‌زمان ۱۸ سال ساختمانی حیرت‌انگیز بسازد. مسجد شیخ لطف الله فقط مختص شاه عباس و خانواده سلطنتی بود و مردم عادی اجازه ورود به آن را نداشتند. این طور به نظر می‌رسد که شاه عباس از زمان افتتاح مسجد در سال ۹۹۸ شمسی تا آخر عمر خود هر روز در این مسجد به عبادت می‌پرداخت.اطلاعات دقیقی از سرنوشت مسجد شیخ لطف الله در گذر زمان وجود ندارد؛ هرچند طبق منابع تاریخی این مسجد در دوره صفوی اسامی دیگری نظیر ملا فتح الله و صدر نیز پیدا کرد که در ادامه همان شیخ لطف الله خوانده شد. بر اساس نوشته‌های آرتور پوپ، ایران‌شناس آمریکایی، وی از رضا شاه خواست تا دستور مرمت مسجد را بدهد و او موافقت کرد و در ادامه طرح‌های اصلی و کاشی‌های سردر و گنبد بازسازی شدند. کتیبه‌ نمای‌ خارجی‌ گنبد از مرمت بنا در سال‌ ۱۳۱۵ به دست اداره‌ باستان‌شناسی‌ حکایت دارد.

یکی از شاخصه‌هایی که در اکثر مساجد اصفهان وجود دارد، انعکاس هفت باره صدا است. موضوعی که در مسجد شیخ‌ لطف‌ الله نیز صدق می‌کند و جذابیتی دوچندان به ویژگی‌های بی‌بدیل آن می‌بخشد. کتیبه‌ها و خطوط داخل مسجد اثری هنرمندانه از دو خطاط عصر شاه عباس یعنی علیرضا عباسی و خوشنویس گمنام، باقر بنا هستند که زیبایی مضاعفی به این مسجد داده‌اند.

جالب است بدانید که در طراحی باغچه‌ها و گل‌کاری‌های میدان آزادی تهران از مسجد شیخ لطف الله الهام گرفته شده است؛ البته با این تفاوت که معمار آن، حسین امانت، به‌جای طرح دایره‌ای در گنبد مسجد، از رخ بیضی برای میدان آزادی استفاده کرده است.

مسجد شیخ لطف الله

تفاوت مسجد شیخ لطف الله با سایر مساجد

بر اساس چند دلیل، کارشناسان این مسجد را متفاوت از همه ی مساجد می دانند:

عدم وجود مناره بر فراز مسجد شیخ لطف الله

آنچه که در نگاه اول به این مسجد ذهن را به خود مشغول می کند عدم وجود مناره در کنار گنبد است در حالی که در تمامی مساجد مناره به عنوان جزیی جدانشدنی از معماری می باشد.

پیش از اسلام، مناره به عنوان جهت یاب و مسیریاب بر روی ساختمان ها ساخته می شد و وجود مناره ها حکایت از وجود یک شهر داشت. پس از ورود اسلام، مناره و گلدسته تبدیل به نشانه ای از مسجد شد و برای خواندن اذان و دعوت مردم به نماز مورد استفاده قرار گرفت.

اما از آنجا که مسجد شیخ لطف الله عبادت گاهی برای درباریان و خانواده شاه بوده، مناره ای بر فراز آن احداث نشده تا عامه ی مردم به این مسجد نیایند. حتی در نوشته های جهانگردانی که در زمان صفوی از اصفهان بازدید کرده اند، سخن زیادی از این مسجد دیده نمی شود و این می تواند ناشی از دو علت باشد:

• مسجد همسایه شیخ لطف الله یعنی مسجد امام، به علت بزرگی و عظمت خود بیشتر مورد توجه قرار می گرفته است.

• مسجد شیخ لطف الله فضای خصوصی درباریان بوده و کسی اجازه ی ورود به آن را نداشته است.

نبود شبستان و وجود پله

این مسجد مناره ای ندارد اما تفاوت دیگر آن با مساجد دیگر عدم وجود شبستان ورودی (حیاط) می باشد و ورود به آن از طریق پله میسر است. به نظر می رسد عدم وجود شبستان یا صحن ورودی، به سبب رعایت تقارن در میدان نقش جهان باشد چرا که این مسجد دقیقا در روبه روی عمارت عالی قاپو قرار گرفته است و این مسئله سبب شده که نتوان صحن یا حیاطی رو به قبله که برای نمازگزاری قابل استفاده باشد، برای آن طراحی نمود.

نبود مناره و صحن، باعث شده تا رواقی پوشیده از کاشی کاری های زیبا و پرکار عامل ارتباط فضای مسجد به گنبد باشد.

وجود راهروی مخفی

گفته می شود که به منظور دسترسی شاه به شیخ لطف الله، راهی زیر زمینی تعبیه شده بوده که ملاقات شاه با این عالِم را میسر می کرده است. این راهرو در میان کاخ عالی قاپو و مسجد قرار داشته و امروزه مسدود می باشد.

جهت بنا نسبت به قبله

یکی از ویژگی‌های شاخص مسجد شیخ لطف الله، چرخش ۴۵ درجه‌ای آن نسبت به محور شمال- جنوب است که اصطلاحا به آن پاشنه می گویند.

در معماری ایرانی- اسلامی، مساجد به گونه ای هستند که مردم به هنگام ورود به شبستان در جهت قبله قرار می گیرند اما درب ورودی مسجد شیخ لطف الله به سمت ضلع شرقی میدان باز می شود و اگر مسجد را نیز به همین جهت می‌ساختند، با مشکلاتی در جهت یابی قبله مواجه می شدند. به منظور حل این مشکل، یک راهرو در بنا ایجاد شده است که از ابتدای ورودی مسجد به سمت چپ امتداد دارد و سپس به سمت راست می‌چرخد. این به آن معناست که در ظاهر، ساختمان مسجد در شرق است و از نمای خارجی چنین برداشت می شود که دیوار آن در جهت شمال به جنوب می باشد اما در همین دیوار محرابی وجود دارد که رو به قبله است.

جالب اینجاست که در بیرون مسجد اثری از کجی و زاویه دیده نمی شود و گنبد کوتاه مسجد به دلیل مدور بودن، جهت یا زاویه مخالفی را نشان نمی‌دهد اما به محض ورود متوجه چرخش صحن نسبت به نمای خارجی می شویم چرا که پس از گذر از ورودی تاریک، وارد راهروی طولانی متصل به آن می شویم و سپس به فضای اصلی و محوطه زیر گنبد می رسیم.

مسجد شیخ لطف الله

معماری مسجد شیخ لطف الله

معماری بی نظیر این بنا که با استفاده از نور طبیعی و هنر معرق در کنار ترکیب رنگ های بسیار زیبا، نقش و نگارهای زیبایی خلق کرده است، باعث جذب مخاطبان زیادی از سراسر دنیا شده است. مسجد شیخ لطف الله یک مسجد ساده نیست. در معماری مسجد شیخ لطف الله، عجایب بسیاری نهفته است.

نور آفتاب و تابش بر روی آیات قرآنی

تمام آیاتی که در دیواره بیرونی مسجد قرار گرفته اند، کاملا حساب شده با احتساب زوایای نور و تابش خورشید نوشته شده است. هر زمان که نور آفتاب به این آیات قرآنی می تابد، یک آیه به طور کامل نمایش داده می شود و در ساعتی دیگر، نور آفتاب بر روی آیات دیگر می چرخد.

مسجدی بدون مناره و صحن

این مسجد بدون مناره و صحن است و یکی از زیباترین گنبدهای تاریخ ایران را دارد. دلیل این که این مسجد بدون مناره و صحن است هنوز به طور کامل مشخص نیست اما روایت هایی در این باب وجود دارد. اول این که مناره به منظور دعوت افراد برای حضور در مسجد استفاده می شود اما این مسجد، برای استفاده عموم ساخته نشده بود و به نظر می رسد که وجود مناره، برای دعوت اشخاص خاص، بی دلیل بوده است.

مورد بعدی در معماری مساجد این است که معماران، گنبد را نمادی از زن و مناره را نمادی از مرد می دانند. وجود گنبد به تنهایی در این مسجد، نمایش دهنده این است که این مسجد اختصاصا برای زنان ساخته شده است. برخی از روایات می گویند که این مسجد حرمسرا نیز بوده است. با این حال هیچ قطعیتی در این باره وجود ندارد و هنوز دلایل عدم وجود مناره مشخص نیست.

تغییر رنگ مسجد در شبانه روز

اصفهان عجایب بسیاری دارد. معماری دوره صفویه، شگفتی های بسیاری را به جای گذاشته است. مسجد شیخ لطف الله، نیز با عجایبش، بینندگان را انگشت به دهان می گذارد. گنبد مدور با نقش های اسلیمی، تزئین شده است و از این هنر همین را بس که در زمان های مختلف روز و با توجه به زاویه خورشید رنگ گنبد تغییر می کند، صبح ها خاکی رنگ، ظهرها صورتی و غروب به رنگ خاکستری در می آید. همین موضوع یکی از عجایب این مسجد است که توریست های بسیاری از سراسر جهان را، برای تماشای تغییر رنگ آن، به این شهر جذب می کند. نکته جالب توجه این است که مسجد شیخ لطف الله تنها مسجد نخودی رنگ در دوره صفوی است. همه مساجد دوره صفویه گنبد آبی رنگ دارند اما این مسجد، بر خلاف آن ها، نخودی رنگ است.

ورودی این مسجد چند پله دارد و درِ ورودی از دو لنگه از چوب چنار و یک پارچه ساخته شده است که بعد از ۴۰۰ سال همچنان پابرجاست.

یکی از ویژگی های منحصر به فرد دیگر این مسجد چرخش ۴۵ درجه ای آن نسبت به محور شمال-جنوب و نسبت به قبله است که در اصطلاح معماری به آن پاشنه می گویند، اما این بنا چنان استادانه ساخته شده که هیچ اثری از کجی در آن دیده نمی شود. برای اصلاح این زاویه، یک راهروی زیبا که با کاشی های رنگارنگ که رنگ غالب آن سبز و آبی است ایجاد شده است. این راه رو در بدو ورود اول به سمت چپ و سپس به راست می چرخد.

بعد از گذر از این راهرو به محوطه اصلی  زیر گنبد که ارتفاع کمی از زمین دارد می رسید. رویارویی با هنر باشکوه از رنگ آبی تیره بر زمینه ی سفید با طرح های زیبا و طاووسی که در مرکز داخلی گنبد طراحی شده و پرهای آن به وسیله نور وارد شده از طاق بالای در ورودی مسجد تکمیل می شود.

ورودی مسجد شیخ لطف الله

جلو خان مسجد (فضایی وسیع در جلوی ورودی بعضی از بناهای بزرگ و مهم) از ضلع شرقی میدان آغاز می شود و کمی عقب نشینی دارد. با بالا رفتن از چهار پله به قسمت سردر می رسیم که قسمت پایینی دیوارها و سکوهای بزرگ کناری آن پوشیده از سنگ مرمر زرد است.

درب ورودی مسجد از چوب چنار یکپارچه و به صورت دو لنگه ساخته شده است که حدود چهارصد سال عمر دارد. در گذشته یک حوض ۸ ضلعی زیبا نیز در جلوی مسجد قرار داشته که در سال‌های ۱۳۱۶ تا ۱۳۱۸ برداشته شده و امروزه اثری از آن دیده می شود. در زمان وجود حوض، پوشش کف گنبدخانه از گچ بوده است و پنجره های چوبی در آن وظیفه ی تامین روشنایی زیرزمین را بر عهده داشته اند.

کتیبه ی اصلی و بزرگ سردر مسجد از کاشی لاجوردی معرق می باشد که تا پایان سال ۱۰۱۱ قمری هجری ساخته و پرداخته و در سال ۱۰۱۲ هجری به خط ثلث سفید و به قلم علیرضا عباسی، خطاط بسیار مشهور زمان شاه عباس، مزین شده است. علیرضا عباسی استاد بسیارى از خطاطان آن زمان بود و خط وی در بسیارى از کتیبه‏ هاى موجود در بناهاى تاریخى شهرهایى چون مشهد، قزوین و اصفهان دیده می شود.

دو کتیبه دیگر به خط نستعلیق در بالاى پنجره‏ ای در سر در مسجد به چشم می خورد که چنین نگاشته شده است: «مایه محتشمى خدمت اولاد على است.»

سردر ورودی این مسجد مقرنس کاری های کم نظیری دارد که ار نظر ظرافت جز در سردر مسجد امام، نمونه ی دیگری ندارد و قسمت های پایین تر آن دارای کاشی های هفت رنگ، با نقوشی از گل و گلدان می باشد.

مسجد شیخ لطف الله

راهروی ورودی

پس از عبور از درب ورودی به فضای هشتی می رسیم که ما را به سوی راهرویی که به شبستان منتهی می شود، راهنمایی می کند. این راهروی ۲۸ متری با کاشی های هفت رنگ با رنگ غالب آبی و سبز بسیار زیبا به نظر می رسد. پس از طی کردن چند قدم، در سمت راست پنجره مشبکی به چشم می خورد که به شبستان دید دارد و  به عنوان مشوقی برای ادامه ی مسیر عمل می کند.

با گذر از کنار این پنجره و قبل از رسیدن به شکستگی راهرو، دربی در سمت چپ وجود دارد که به شبستان زمستانی راه می یابد. این شبستان فضای کوچکی برای نمازگزاری در فصول سرد سال بوده و دارای سقف کوتاه و دیوارها و سقف بسیار ساده و فاقد تزیینات است.

پس از طی ۱۴ متر از درب ورودی، راهرو با زاویه ۹۰ درجه به سمت راست می پیچد که از آن به عنوان شکستگی راهرو یاد می شود ودر محل آن پنجره ای از سنگ خارا، به ابعاد ۱۰۰ در ۷۰ سانتی متر به چشم می خورد. این راهرو علاوه بر اینکه مسئله ی قبله را حل می کند موجب جدا کردن تدریجی عبادت کننده از فضای شهری و آماده کردن وی برای ورود به شبستان نیز می شود. این راهرو چشم را به نور کم عادت می دهد چرا که اگر فرد، ناگهان از فضای روشن بیرونی به شبستان نیمه تاریک هدایت شود، زیبایی آن را درک نمی کند و حتی ممکن است به سبب نداشتن عادت به نور کم حادثه ای برایش پیش بیاید. به همین سبب معمار، استادانه فضایی را طراحی کرده که نبود نور را به فرد گوشزد می کند و او را وارد دنیای نور و رنگ در شبستان می سازد.

دیوار و سقف مسجد شیخ لطف الله

 کف مسجد با سطح میدان اختلاف دارد و بالاتر از آن قرار گرفته است. بنای مسجد شیخ لطف الله بر یک چهار ضلعی استوار می باشد که در ادامه در قسمت های بالاتر به هشت ضلعی تبدیل می گردد و در نهایت به صورت یک دایره به ساقه ی گنبد متصل می شود. اینگونه تبدیل پلان مربع به گنبد دایره ای شکل، برگرفته از معماری ساسانی است که در این بنا خودنمایی می کند.

چهارطاق نمای فیروزه ای در وسط و چهار طاق نمای گوشه ای بنای مسجد را به هشت بخش تقسیم کرده اند و طاق نمای جنوبی محراب مسجد را در آغوش خود دارد.

سنگینی و فشار گنبد مسجد باعث شده تا دیوارهایی مستحکم و قطور برای آن در نظر گرفته شوند که تحمل و استواری لازم را داشته باشند. در قسمت پنجره ها قطر این دیوار یک متر و هفتاد سانتیمتر است و در قسمت های اصلی به بیش از دو متر هم می ‏رسد. شبستان به شکل یک مربع ساخته شده که طول هر ضلع آن برابر با ۱۹متر می باشد. کاشی کاری دیوارهای داخلی  از پایین با کاشی هفت رنگ می باشد که در قسمت های بالا به کاشی معرق می رسد. چهار دیوار گوشه ای و گنبد با کاشی معرق و ازاره و قوس های وسط هر دیوار با کاشی هفت رنگ، پوشیده شده اند.

مسجد شیخ لطف الله

محراب مسجد شیخ لطف الله

محراب مسجد شیخ لطف  بی شک از شاهکارهای بی نظر معماریست که از کاشی کاری های معرق و مقرنس به شکل ظریفی ساخته شده است. دو لوح داخل محراب وجود دارد که عبارت “عمل فقیر حقیر محتاج بر رحمت خدا محمد رضا ابن استاد حسین بنای اصفهان” روی آن حک شده است. کتیبه های دیگری هم به خط علیرضا عباسی که شامل روایاتی از پیامبر، امام ششم و اشعاری که بنا به اظهار کارشناسان از شیخ بهایی است دیده می شود. خطاط این بناها همان طور که گفته شد باقر بنا است. این محراب بخاطر رنگ تمیز و ترکیبات خطوط هماهنگش بسیار جذاب است.

گنبد مسجد شیخ لطف الله

گنبد مسجد شیخ لطف الله مدورترین گنبد جهان است که به صورت دو پوسته ی پیوسته ساخته شده و دارای دهانه ای ۱۲ متری می باشد. ارتفاع راس این گنبد حدود ۳۲ متر از سطح زمین است که با توجه به مساجد دیگر کمی کوتاه به نظر می رسد. بلندی گنبد تا اندازه ای است که در کنار میدان خودنمایی کند و تسلط خود را بر فضا نشان دهد. در معماری ایرانی به این نوع گنبد ها که نسبت ارتفاع به دهانه آنها کم است، گنبد خفته می گویند که اجرای آن با توجه به مصالح آن زمان، کاری دشوار به نظر می رسد.

در نقطه ی برآمدگی بزرگ گنبد، خمیدگی آن به یکباره به سمت داخل متمایل شده و راس گنبد را شکل داده است. بر روی زمینه نخودی رنگ آن، خطوط اسلیمی باشکوهی دیده می شود که هماهنگی در نقش و طرح و رنگ را به زیباترین شکل به نمایش گذاشته اند. در حالی که بیشتر گنبدهایی که با کاشی پوشیده شده اند به رنگ آبی و فیروزه ای هستند، در تزیینات این گنبد از رنگ آبی سیر استفاده شده است. داخل و خارج این گنبد منحصر به فرد که از آن به عنوان یکی از زیباترین گنبدهای جهان یاد می شود، پوشیده از کاشی های معرق می باشد. تعدادی از کاشی کاری های معرق درون و بیرون گنبد و کتیبه‌های خط ثلث آن مزین به خط علیرضا تبریزی عباسی است و بسیار زیبا جلوه می کند.

بدنه خارجی گنبد به یک‌ ستاره‌ هشت گوش‌ که از کاشی های معرق رنگارنگ ساخته شده، منتهی می گردد و قله ی آن به کلاهکی که با کُره هایى‌ منظم‌ مزین‌ شده، می رسد. کتیبه  ای بر بدنه ی خارجی گنبد مسجد شیخ لطف الله به چشم می خورد که شامل سوره های شمس و دهر و کوثر است و به خط ثلث با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوردی خودنمایی می کند.

این‌ گنبد روى‌ چندین‌ تاق‌ بلند کنگره‌ دار (دندانه دار) قرار دارد و بر فراز آن‌ دایره‌اى‌ به چشم می خورد که دارای منافذی می باشد. این منافذ با تزیینات‌ فلزى‌ آراسته‌ شده‌ و ۱۶ پنجره مشبک را به وجود آورده اند. این پنجره ها دارای یک جفت شبکه می باشند که یکی را در داخل و دیگری را در خارج کار گذاشته اند. هر یک از این شبکه ها دارای نقش های اسلیمی برجسته ای هستند که در آنها فضاهای پر و خالی متناسب می باشد. این دو شبکه از هم ۷۰/۱ سانتی متر فاصله دارند و باعث می شوند که نور، طی دو مرحله شکسته شود و نوعی نورپردازی غیر مستقیم به وجود بیاید.

پنجره های مشبک علاوه بر تامین روشنایی و تهویه ی بنا، نقش مهمی را در ایجاد یک فضای روحانی در مسجد ایفا می کنند. در تمام طول روز قسمتی از تابش خورشید از طریق پنجره ها وارد فضای داخلی شبستان می شود و نور مورد نیاز را تامین می کند. لازم به ذکر است که معمار، می‌توانست روزنه های بیشتری را برای تامین نور تعبیه کند اما به همین مقدار اکتفا کرده تا همین میزان نور مهار شده بر کاشی ها بتابد و توجه همگان را به زیبایی آنها جلب کند.

زیباترین قسمت گنبد، طاووسی است که در مرکز داخلی آن طراحی شده است و نور وارد شده از طاق بالای درب ورودی مسجد، پرهای آن را تکمیل می کند. کشیدن اشکال حیوانات در مساجد، به هیچ عنوان مرسوم نیست و امری حرام به شمار می رود اما در غروب آفتاب طاووسی بر روی گنبد شکل می گیرد که خود امری جالب به شمار می رود.

یکی از نکات جالب این گنبد تغییر رنگ آن در طول روز است و به هنگام صبح به رنگ خاکی، در ظهر به رنگ صورتی و در زمان غروب به رنگ خاکستری دیده می شود.

اگر ارتفاع زیر گنبد بیش از حالت کنونی آن بود، نرسیدن نور به کاشی معرق سقف گنبد باعث می شد که این مسجد زیبایی خود را از دست بدهد.

ساقه گنبد مزین به کاشی هایی آبی رنگ و نقوش گل و بوته است و دو کتیبه بزرگ در کمربندی داخل گنبد به خط رضا عباسی وجود دارد:

• کتیبه کمربندی اول، شرح آداب ورود به مسجد از قول پیامبر اسلام می باشد که در انتهای آن چنین نوشته شده است: «کتبها علی رضا العبّاسی فی ۱۰۲۵».

• کتیبه کمربندی دوم تمام آیات سوره جمعه و سوره نصر را در بر دارد و با این عبارت خاتمه می یابد: «کتبها علی رضا العبّاسی غفر الله ذنوبه

بعد از این کتیبه ها ۳۲ نقش لوزی شکل در گنبد به چشم می خورد و هر چه به مرکز گنبد نزدیک می شویم اندازه ی آنها کوچکتر می گردد و باعث می شود گنبد، مرتفع تر به نظر برسد. در واقع می توان گفت که ۴ دیوار به ۸ ضلع، ۸ به ۱۶ پنجره و ۱۶ تبدیل به ۳۲ نگاره شده و بازی خوبی را با اعداد به راه انداخته است.

این گنبد در زمان خود بسیار غیر معمول بوده به همین سبب افسانه هایی در باره ی آن نقل شده است به عنوان مثال گفته اند معمار بنا به هنگام کار گذاشتن گنبد، از روحانیان دارای کرامات درخواست می کرده که شب را در مسجد به صبح برسانند و مانع ریختن آن شوند.

گنبد مسجد شیخ لطف الله

کاشی کاری مسجد شیخ لطف الله

کاشی کاری مسجد شیخ لطف الله از شگفتی‌های معماری عصر صفوی است که از نمای بیرونی مسجد گرفته تا راهرو و شبستان و محراب، چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد. ریزه‌کاری‌ها و مهارت خاصی در این کاشی‌کاری‌ها استفاده شده است که در کنار رقص نور، بسیار زیبا به نظر می‌رسند. تزیینات کاشی‌کاری داخل مسجد بالاتر از ازاره‌ها، همگی کاشی‌ معرق هستند.

بخش‌های بالایی سردر علاوه بر مقرنس‌کاری، مزین به کاشی‌های هفت رنگ بی‌نظیر با نقوش گل و گلدان است. کتیبه بزرگی از کاشی لاجوردی معرق در قسمت میانی سردر وجود دارد که خط زیبای علیرضا عباسی به خط ثلث سفید روی آن نقش بسته است. وقتی قدم به راهروی مسجد می‌گذارید، با صحنه دیگری از کاشی‌های هفت رنگ مواجه خواهید شد که رنگ غالب آن‌ها آبی و سبز است. شبستان نیز تزیینات کاشی‌کاری زیادی دارد؛ به‌حدی که به هر طرف سر بچرخانید کاشی‌های هفت رنگ و معرقی را خواهید دید که هوش از سرتان می‌برد. کاشی‌های فیروزه‌ای مارپیچی نیز نقطه اوج این ماجرا هستند که شکوه این شبستان را بیشتر و بیشتر می‌کنند و سوژه خوبی برای عکاسی به شمار می‌روند. نمی‌توان از این مسجد گفت و اشاره‌ای به محراب دیدنی آن نکرد که به‌واسطه کاشی‌کاری‌های معرق و مقرنس‌های ظریف، نگاه‌ها را به خود جذب می‌کند.

داخل و خارج از گنبد مسجد پوشیده از کاشی‌های معرق است که به‌خصوص استفاده از نور طبیعی و رنگ‌های زیبا در داخل گنبد، آن را از سایر مساجد شهر متمایز کرده است. این گنبد که تنها گنبد نخودی رنگ عصر صفوی به حساب می‌آید، در طول روز رنگ آن تغییر کرده و در هر بازه زمانی، جلوه متفاوتی پیدا می‌کند. در قسمت پایینی گنبد هم کتیبه‌هایی از آیات قرآنی با کاشی سفید معرق بر زمینه لاجوری دیده می‌شود.

مسجد شیخ لطف الله

مکان دقیق مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف ‌الله در شهر اصفهان و میدان معروف نقش جهان (میدان امام) قرار دارد و به‌حدی معروف است که به‌راحتی می‌توانید آن را پیدا کنید.

• ساعات بازدید از مسجد شیخ لطف الله: همه روزه به‌جز هنگام نماز ظهر، در نیمه اول سال از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ و ۱۴ تا ۱۷ و در نیمه دوم سال از ساعت ۹ صبح تا ۱۱:۳۰ و ۱۳ تا ۱۶:۳۰

• آدرس مسجد شیخ لطف الله: استان اصفهان، شهر اصفهان، ضلع شرقی میدان نقش جهان، روبه‌روی کاخ عالی قاپو (نمایش روی نقشه)

  • منبع
  • کجارو
  • سفرمی
  • نخل سبز

    دیدگاه

    شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



    کد امنیتی کد جدید