قرار عدم استماع دعوا چیست؟
بخش مهمی از آرایی که در دادگاه ها صادر می شوند را قرارهای دادگاه تشکیل می دهند. یکی از انواع قرارها، قرارهای قاطع دعوا است که با صدور آنها پرونده از دادگاه رسیدگی کننده به دعوا خارج می شود.
از جمله انواع قرارهای قاطع دعوا، قرار عدم استماع دعوی می باشد. استماع به معنی شنیدن و گوش دادن است ،عدم استماع به معنی عدم قابلیت گوش دادن است.
بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوا در مواردی صادر می شود که دعوا با توجه به قوانین و مقررات غیر قابل استماع باشد.
بر اساس بند ب ماده 332 قانون آیین دادرسی مدنی ، یکی از قرارهای قابل تجدیدنظر ، قرار عدم استماع دعوا است.
بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، موارد صدور قرار عدم استماع دعوا پیش بینی نشده است. اما مفهوم کلی قرار عدم استماع دعوا آن است که دعوا با توجه به مواد قانون آیین دادرسی مدنی غیر قابل استماع باشد. به عبارت دیگر، قرار عدم استماع دعوا در مواردی صادر می شود که رسیدگی به ماهیت دعوا به علت مانعی که وجود دارد قانونا مجاز نبوده و یا بیهوده شمرده می شود؛ به گونه ای که اگر حتی موضوع مورد ادعای خواهان هم احراز شود، دادگاه نتواند آثار قانونی بر آن بار نماید.
به عنوان نمونه قرار عدم استماع دعوا، اگر دعوایی به خواسته پولی اقامه شود که خواهان در نتیجه قمار طلبکار شده است، دادگاه قرار عدم استماع دعوا صادر می کند ؛ چون قمار باطل است و دعاوی راجع به آن مسموع نمی باشد. همچنین، قرار عدم استماع دعوا در صورتی که در تاریخ تقدیم دادخواست، خوانده فوت کند نیز صادر می شود.
شروط صدور قرار عدم استماع
قرار عدم استماع دعوا زمانی صادر می شود که یکی از شروط قانونی اقامه دعوا رعایت نشده باشد. این شروط عبارت هستند از:
- دعوی مطرح شده علت نامشروعی داشته باشد مثلا شخص به علت بدهی قمار، دعوی مطرح کند.
- طرح دعوی تصرف عدوانی بعد از دعوی در مورد اصل مالکیت
- طرح دعوا ممانعت از حق پس از طرح دعوی راجع به اصل حق انتفاع و ارتفاق
- واخواهی از حکم حضوری
- تجدید نظر خواهی از آرا غیر قابل تجدید نظر و فرجام خواهی از آرا غیر قابل فرجام.
- در صورتی که در دعویی که دارای خواندگان متعدد است نام تمام آن ها درج نشود.
- طرح دعوی علیه شخصی که در هنگام تقدیم دادخواست فوت شده است.
آثار قرار عدم استماع دعوا
آثار قرار عدم استماع دعوا نیز مانند قرار رد دعوا است و با آن تفاوتی ندارد. بنابراین صدور آن دو به جای دیگری لطمه ای به حقوق اصحاب دعوا وارد نمی کند. به عنوان مثال، در هر دو مورد هزینه دادرسی پرداخت شده قابل استرداد نیست . همچنین از آن جهت که قرار رد دعوا و قرار عدم استماع دعوا دارای اعتبار امر مختومه نیستند، اقامه دوباره دعوا پس از صادر شدن این دو قرار ، امکان پذیر است.
اعتراض به قرار عدم استماع دعوا
در صورتی که خواهان استدلال و توجیه دادگاه را قبول نداشته باشد و یا دادگاه در انطباق موضوع دعوا با رایی که صادر نموده دچار اشتباه شده باشد، خواهان یا مدعی می‌تواند ظرف بیست روز پس از ابلاغ قرار عدم استماع دعوا، اعتراض خود را به دادگاه تجدید نظر تقدیم نماید.
قرار عدم استماع دعوا در بند ب ماده ۳۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی به عنوان یکی از قرار های قابل تجدید نظر مورد اشاره قرار گرفته است .
ماده ۳۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی: قرار های زیر قابل تجدید نظر است ، در صورتی که حکم راجع به اصل دعوا قابل درخواست تجدید نظر باشد :
- قرار ابطال دادخواست یا رد دادخواست که از دادگاه صادر شود .
- قرار رد دعوا یا عدم استماع دعوا
- قرار سقوط دعوا
- قرار عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا
- قرار عدم استماع دعوا چیست و چه آثاری دارد ؟
دیدگاه