انسان هم مانند سایر پستانداران دارای سیستم تنظیم خودکار دمای بدن است. مرکز این سیستم در هیپوتالاموس مغز قرار دارد. همچنین در بدن ما دو گروه گیرنده های حرارتی به نام (ترمورسپتور) وجود دارد: دسته اول در هیپوتالاموس که گیرنده های درجه حرارت مرکزی نامیده می شوند و دسته دیگر گیرنده های حرارتی در پوست که درجه حرارت محیط را دریافت می کنند. ما در اثر تغییر دمای محیط دو نوع واکنش مختلف نشان می دهیم که عبارتند از واکنش های ارادی و واکنش های غیر ارادی.
زمانی که دمای محیط بالا می رود ما لباس های خود را کاهش می دهیم و به سایه رفته یا سیستم تهویه را روشن می کنیم. اینها واکنش های ارادی ما هستند، اما در اثر افزایش دما پوست ما تعریق انجام می دهد تا با تبخیر عرق دمای پوست بدن کاهش یابد. همچنین عضلات غیرارادی رگ های سطحی پوست ما منبسط می شوند و خون بیشتری را به سطح پوست منتقل می کنند تا خون ما در مجاورت با پوست بدن، خنک شده و خون خنک تری در بدن جریان یابد.
در هوای سرد عکس این اعمال اتفاق می افتد. ما با مجموعه واکنش های ارادی و غیرارادی، دمای بدن خودمان را تنظیم می کنیم. همه این واکنش ها در شرایط طبیعی بدن منجر به این می شوند که دمای قسمت های داخلی بدن ما در محدوده حدود 37 درجه ثابت باقی بماند. در این حالت دمای داخل دهانی ما بین 36.7 تا 37.2 درجه سانتیگراد طبیعی محسوب می شود.
به چه محدوده ای از دمای بدن، تب گفته می شود؟
متداول ترین علت تب عفونت اعضای بدن است. زمانی که بدن دچار عفونت می شود بدن ما برای کنترل فعالیت میکروب ها دمای بدن را بالا می برد. این افزایش دما با تاثیر عوامل بیماری زا در هیپوتالاموس انجام می شود. به بالا رفتن دمای بدن در این حالت تب می گوییم تب نشانه مشخصی از بروز مشکل در بدن ما است. در صورتی که دمای داخل دهانی بالاتر از 37.5 و کمتر از 37.9 درجه شود به آن تب خفیف گفته می شود.
تب خطرناک برای بزرگسالان و کودکان چقدر است؟
در صورتی که دمای دهانی از 37.9 درجه سانتیگراد فراتر برود تب ایجاد شده است و در بزرگسالان در صورتی که دما از 40 درجه فراتر رود، که خطراتی را برای حیات انسان در بر دارد. زیرا در دمای بالای 40 درجه، عملکرد پروتئین ها و آنزیم های بدن مختل می شود. دمای بالای 44 درجه بسیار خطرناک است و احتمال فوت فرد بسیار زیاد خواهد بود.
بنابراین دمای دهانی بالای 39 درجه سانتی گراد برای بزرگسالان نگران کننده است. برای کودکان بر اساس سن آنها دماهای زیر می تواند خطرناک باشد:
- تب 38 درجه و بالاتر در کودکان زیر 3 ماه
- تب 38.2 درجه و بالاتر در کودکان 3 تا 6 ماه
- تب 38.8 درجه و بالاتر در کودکان بالای 6 ماه
هایپرترمی و علل آن
هایپرترمی یا هیپرترمی افزایش دمای بدن، در صورتیکه بدن نتواند دما را ثابت نگه دارد پیش می آید. در این حالت بدون اینکه نقطه تنظیم دما در هیپوتالاموس تغییر کند، دمای بدن افزایش می یابد. علل مختلفی می توانند موجب هایپرترمی شوند که تعدادی از این علل عبارتند از: بودن در محیز گرم، استنشاق داروی بیهوشی، داروهایی همچون فنوتيازين‌ها و نورولپتيک‌ها، تومور یا آسیب های مغزی و …
هایپرترمی شدید و تب بالا هر دو می توانند برای جان فرد مبتلا خطرناک باشند. بنابراین زمانی که دمای بدن بیمار افزایش یافت، در عین تلاش برای مراجعه به پزشک، با کمک پاشویه سعی در کاهش دمای بدن بیمار نمایید و او را به پزشک برسانید.
ضرورت تشخیص علت تب و درمان توسط پزشک
همانگونه که قبلا گفته شد، تب های بالا برای بیمار خطرناک است و باید سریعا ضمن شناسایی علت این تب بالا، نسبت به کاهش دما و همچنین درمان علت تب اقدام نمود. بنابراین به دادن داروی ضد تب و پاشویه و … اکتفا نکنید زیرا تب نشانه ای از بروز مشکل در بدن است. با رفع نشانه نمی توانید علت را از بین ببرید. چه بسا یک تب ساده ممکن است نشانگر عفونتی خطرناک در عضو حساسی از بدن باشد که با بی توجهی منجر به از کار افتادن آن عضو حیاتی بدن و حتی مرگ او شود.
جهت تشخیص علت تب و انجام آزمایشات لازم، حتما به پزشک متخصص عفونی و تب دار مراجعه کنید. جهت دریافت نوبت با مراجعه به وب سایت درمانکده می توانید به سادگی و سرعت نوبت دریافت نمایید.
چگونه دمای بدن اندازه گیری می شود؟
برای اندازه گیری دمای بدن باید ابزار مناسب در اختیار داشته باشید. شما نمی توانید به اندازه گیری دما با لمس پیشانی با دست اعتماد کنید. توصیه می شود یک دماسنج الکترونیک یا جیوه ای تهیه کنید. بهترین راه اندازه گیری دما در نوزادان و کودکان استفاده از دماسنج زیر بغل است.
پیش از آنکه از دماسنج استفاده کنید آن را بچرخانید تا ستون جیوه یا الکل درونش را ببینید. درجه حرارت بدن نوزاد بین 36.4 تا 35 درجه سانتی گراد نیز نشانه سردی بدن است که باید از طریق تماس پوست با پوست، گرم نگه داشته شود. در صورت عدم افزایش درجه حرارت بدن نوزاد در عرض 2 ساعت دوباره تب او را ارزیابی کنید. در بزرگسالان و کودکان بزرگتر می توان از دمای دهانی استفاده کرد.
ممکن است دمای دهان، بسته به اینکه به تازگی نوشیدنی گرم یا سرد مصرف شده باشد، به غلط بالا یا پایین باشد. حداقل 10 دقیقه بعد از نوشیدن، دمای بدن را اندازه گیری کنید. تنفس هم دهان را خنک می کند.
دیدگاه