عوامل موثر در التهاب و تورم واژن: شناسایی، علل و راهکارهای درمانی

تورم واژن

اگر چه ممکن است صحبت کردن درباره تورم واژن و نواحی اطراف آن برای شما خجالت آور باشد، اما در واقعیت، این عارضه بسیاری از زنان را تحت تاثیر قرار داده است. تورم اطراف منطقه واژن می تواند در لب واژن (لبه های کوچک و لبه ها بزرگ، labia minora and labia majora) و یا دیواره واژن رخ دهد. تورم واژن ممکن است بر اثر آلرژی، عفونت های باکتریایی یا قارچی، کیست های کوچک ایجاد شود. برخی از زنان نیز تورم واژن را بعد از رابطه جنسی تجربه می کنند.  بسته به علت، تورم واژن می تواند با تحریک، ناراحتی هنگام دفع ادرار، حساس شدن، درد، ترشح و سوزش همراه باشد.

علل احتمالی تورم واژن

1. آلرژی

واکنش آلرژیک به برخی مواد ممکن است باعث تورم واژن شود. واژن بخش حساسی از بدن است و ممکن است به مواد موجود در محصولات مراقبت شخصی واکنش دهد، مانند:

• صابون‌ها

• روان کننده‌ها

• شستشو و دوش واژینال

• تامپون و پد

• داروهای ضد بارداری واژینال

• لوسیون ها و کرم های بدن

• کاندوم لاتکس

تورم ممکن است در پاسخ به یک محصول جدید ظاهر شود، اما محصولی که بدن با آن آشناست نیز می‌تواند باعث واکنش آلرژیک شود. اگر فردی مشکوک است که به یک محصول خاص حساسیت دارد، بهتر است استفاده از آن را متوقف کرده و با متخصص پوست مشورت کند.

2. تحریک

حتی اگر آلرژی وجود نداشته باشد، بدن ممکن است در تماس با محصولات خاص، واکنش نامطلوبی نشان دهد. حتی محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین مواد شیمیایی ممکن است باعث تورم واژن شوند. عطرهای شیمیایی اغلب مسبب تورم هستند. آن‌ها را می‌توان در بسیاری از محصولاتی که با واژن در تماس هستند، یافت، از جمله:

• پودر لباس شویی

• عطرها

• دستمال توالت

• ژل شستشو

• بمب حمام و صابون

برخی از انواع پارچه نیز ممکن است باعث تحریک و تورم واژن شوند. به خصوص لباس زیر توری یا پلی استر می‌تواند پوست را تحریک کند. لباس زیرهای نازک ممکن است به طور کامل لابیا را نپوشانند، که ممکن است باعث اصطکاک غیرضروری در این ناحیه شود، که می‌تواند منجر به تورم شود. مهم است که عوامل تحریک کننده را شناسایی کرده و از آن اجتناب کنید. اگر فردی استفاده از یک محصول خاص را متوقف کند و تورم کاهش یابد، ممکن است علت را پیدا کرده باشد. هر کسی که قادر نیست علت تورم واژن را شناسایی کند، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان در کرج مراجعه کند.

3. آمیزش خشن

رابطه جنسی ممکن است باعث تورم واژن شود. اگر واژن به اندازه کافی به روغن آغشته نشده باشد، اصطکاک اضافی ممکن است منجر به ناراحتی یا درد در حین رابطه جنسی و تورم واژن بعد از آن شود. مقاربت خشن هم‌چنین می‌تواند بافت‌های واژن را پاره کند، و فرد را در معرض خطر عفونت قرار دهد. اگر فردی مشکوک باشد که مقاربت خشن باعث تورم واژن شده است، بهتر است زمان بیشتری را صرف پیش نوازی کند یا با استفاده از روان‌کننده، اصطکاک را کاهش دهد. در صورتی که تورم باعث درد شود، یک مسکن بدون نسخه، یا داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) ممکن است کمک کند. مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن در دسترس و مناسب هستند.

4. کیست مجرای گارتنر

مجرایی که در زمان رشد اندام‌های ادراری و جنسی در جنین ایجاد می‌شود، معمولاً پس از تولد ناپدید خواهد شد. اگر بخشی از این مجرا باقی بماند، به عنوان مجرای گارتنر شناخته می‌شود. بافت باقیمانده ممکن است به دیواره واژن بچسبد و به کیست تبدیل شود. کیست‌های مجرای گارتنر بی‌ضرر هستند، اما زمانی که رشد کنند می‌توانند مشکل‌ساز شوند. کیست مجرای گارتنر ممکن است عفونی شود، یا باعث درد و تورم در واژن شود. در برخی موارد، کیست به صورت توده‌ای در خارج از واژن ظاهر می‌شود. اغلب برای برداشتن کیست مجرای دردسرساز گارتنر، جراحی ضروری است. هنگامی که کیست از بین رفت، علائم باید کاهش یابد.

5. کیست بارتولین

غدد بارتولین در دو طرف دهانه واژن قرار دارند. آن‌ها رطوبت را ترشح می‌کنند و به روان‌سازی کمک می‌کنند. کیستی که روی یکی از این غدد قرار دارد ممکن است تا زمانی که عفونی نشود، مورد توجه قرار نگیرد، و در این مرحله امکان دارد آبسه ایجاد شود. هم‌چنین ممکن است پوست اطراف واژن ملتهب و دردناک شود. در برخی موارد نیز ممکن است احساس سوزش یا خونریزی وجود داشته باشد. اگر کیست یا آبسه کوچک باشد، ممکن است خود به خود تخلیه شود. یک حمام گرم ممکن است به کاهش درد کمک کند، و داروهای بدون نسخه می‌توانند درد و تورم را کاهش دهند. در موارد شدیدتر، پزشک متخصص زنان و زایمان در کرج ممکن است آنتی بیوتیک، تخلیه با جراحی یا برداشتن کیست را توصیه کند.

6. سلولیت

سلولیت یک عفونت باکتریایی لایه‌های داخلی پوست است، که ممکن است باعث تورم، قرمزی و حساس شدن پوست شود. زمانی که باکتری وارد زخم باز (بریدگی) می‌شود، فرد ممکن است به سلولیت مبتلا شود، مانند بریدگی که هنگام تراشیدن ناحیه شرمگاهی ایجاد می‌شود. تمیز کردن مرتب بریدگی ممکن است به مبارزه با عفونت کمک کند.

در برخی موارد، پزشک آنتی بیوتیک را توصیه می‌کند.

7. واژینوز باکتریایی

آنتی بیوتیک‌ها، معمولا برای درمان واژینوز باکتریایی تجویز می‌شوند. رشد بیش از حد باکتری‌های مضر در واژن ممکن است منجر به واژینوز شود. علائم ممکن است شامل تورم، و ترشح خاکستری با بوی بد باشد. بسیاری از موارد خود به خود برطرف می‌شوند، اما پزشک ممکن است آنتی بیوتیک را برای تسریع بهبودی توصیه کند. تمیز کردن منظم ناحیه واژن و اجتناب از محرک‌های احتمالی، می‌تواند به پیش‌گیری از واژینوز باکتریایی کمک کند. همچنین بهتر است از محصولاتی مانند دوش‌های واژینال که تعادل باکتریایی در واژن را مختل می‌کنند، اجتناب کنید.

8. عفونت قارچی

عفونت قارچی در اثر رشد بیش از حد گونه‌های قارچی کاندیدا ایجاد می‌شود. این عارضه می‌تواند باعث تورم واژن شود، و سایر علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سوزش

• درد هنگام رابطه جنسی و ادرار کردن

• سرخی

• ترشح غلیظ

• وجود خراش در پوست

عفونت‌های مخمری با داروهای ضد قارچ درمان می‌شوند. با این حال، بهتر است برای تشخیص به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید، زیرا سایر بیماری‌ها علائم مشابهی دارند.

9. بیماری های مقاربتی و دهانه رحم

برخی از این عفونت‌ها می‌توانند باعث التهاب دهانه رحم شوند. علائم التهاب دهانه رحم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد در هنگام مقاربت

• خونریزی بین قاعدگی

• ترشح غیر طبیعی

در ادامه برخی از بیماری‌های مقاربتی که می‌توانند باعث تورم واژن شوند آورده شده است.

• کلامیدیا: این بیماری می‌تواند به سیستم تناسلی زنان آسیب جدی وارد کند، و هم‌چنین ممکن است منجر به ادرار دردناک و ترشحات غیر معمول شود.

• سوزاک: علائم در زنان اغلب خفیف است، و به راحتی با علائم عفونت در دستگاه ادراری یا مثانه اشتباه گرفته می‌شود. علائم دیگر شامل خونریزی بین قاعدگی و افزایش ترشح است.

• تریکومونیازیس: این بیماری توسط یک انگل ایجاد می‌شود، و ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. علائم می‌تواند شامل خارش، درد، درد هنگام ادرار و تغییر در ترشحات باشد. هر کسی که مشکوک به بیماری مقاربتی است باید به پزشک مراجعه کند.

10. تبخال تناسلی

ویروس هرپس سیمپلکس، اغلب باعث می‌شود تا خوشه‌هایی از تاول‌های ریز و دردناک در نزدیکی واژن ظاهر شوند، که می‌توانند ترکیده و به زخم‌های دردناک تبدیل شوند. درحالی که برخی از افراد متوجه هیچ علامتی نمی‌شوند، برخی دیگر متوجه می‌شوند این زخم‌ها با تورم، درد و بدن درد همراه هستند. در حال حاضر هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد، اما داروهای تجویزی ممکن است باعث کوتاه شدن یا جلوگیری از شیوع آن شوند.

11. ادم

ادم در واژن معمولاً به دلیل عدم تخلیه غدد لنفاوی یا سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شود. شرایطی که رحم را بزرگ می‌کند یا به وریدهای لگن فشار می‌آورد، مانند فیبروم رحم یا بارداری، می‌تواند باعث ایجاد ادم شود. پزشک باید علت ادم را برای درمان آن شناسایی کند. ماساژ ملایم ناحیه ممکن است در برخی موارد به کاهش تورم کمک کند، اما این کار باید با راهنمایی پزشک انجام شود.

12. بارداری

یک جنین در حال رشد ممکن است به عروق خونی و ماهیچه‌ها فشار وارد کند و منجر به تورم واژن در بارداری شود. همانطور که جنین رشد می‌کند، می‌تواند به لگن و ماهیچه‌ها و عروق خونی مجاور فشار وارد کند. این فشار می‌تواند باعث التهاب شود و بر بازگشت خون و مایعات از سیستم لنفاوی تأثیر بگذارد، که ممکن است در نهایت منجر به تورم شود. اگر فردی مشکوک به بارداری باشد، می‌تواند آزمایش بارداری انجام دهد. هر کسی که در دوران بارداری تورم ناخوشایند واژن را تجربه کند باید در مورد داروهای ایمن با پزشک مشورت کند.

13. تجاوز جنسی

آسیب ناشی از تجاوز جنسی، ممکن است باعث تورم و خونریزی واژن و همچنین درد لگن شود. افرادی که تجاوز جنسی یا سوء استفاده جنسی را تجربه کرده‌اند باید به پزشک مراجعه کنند تا در مورد گزینه‌های درمان صحبت کنند و درمان لازم را دریافت کنند.

14. اجسام خارجی در واژن

هنگامی که بدن سعی می‌کند یک جسم خارجی را که در واژن قرار دارد خارج کند، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد

• ورم

• خارش

• تحریک

• تب

• ترشح غیر طبیعی

علائم تورم واژن

تورم واژن ممکن است با علائمی همراه باشد که می‌تواند بسته به علت اصلی تورم متفاوت باشد. برخی از علائم معمولی که ممکن است همراه با تورم واژن دیده شود عبارتند از:

• خارش و سوزش: اغلب تورم واژن با خارش و سوزش همراه است. این علائم می‌توانند ناشی از التهاب، عفونت یا آلرژی باشند.

• قرمزی و التهاب: واژن ممکن است قرمز و التهاب داشته باشد. این علائم نشان دهنده واکنش التهابی در منطقه واژن است.

• ترشحات غیرعادی: عفونت و التهاب واژن ممکن است با ترشحات غیرعادی همراه باشد. این ترشحات رنگ و بو متفاوتی نسبت به ترشحات نرمال واژن دارند و ممکن است به صورت ترشحات کرمی، پنیری یا پفی شکل همرای با بوی تند و غیرعادی باشند.

• احساس درد: در برخی موارد، تورم واژن می‌تواند با درد و تنش همراه باشد. این درد ممکن است به صورت مزمن یا کوتاه مدت باشد و می‌تواند محدود به واژن، یا به نواحی اطراف آن گسترش یابد.

• سختی و تورم لبهای بزرگ واژن: در برخی موارد، تورم ممکن است منجر به سختی و تورم لبهای بزرگ واژن (لابیا ماژورا) شود.

• کاهش توانایی جنسی: در صورتی که تورم واژن توانایی انجام فعالیت‌های جنسی را کاهش داده باشد، ممکن است به کاهش راحتی جنسی منجر شود.

اگر تورم واژن شما نگران‌کننده است یا همراه با علائم شدید یا مزمن است، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق ارائه دهد و درمان مناسب را تجویز کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

تورم واژن معمولاً نتیجه یک وضعیت پزشکی جدی نیست. هر کس از علت آن مطمئن نیست، باید به پزشک مراجعه کند. در صورت وجود علائم زیر به دنبال تشخیص حرفه‌ای باشید:

• علائم عفونت مانند تب یا لرز

• در صورتی که مشکوک به بیماری مقاربتی هستید

• علامت دردناک یا غیر قابل تحمل

• علائم مداوم

برای کشف علت تورم واژن، پزشک ممکن است یک معاینه فیزیکی، یا یک آزمایش خون انجام دهد. بسیاری از داروها برای درمان تورم واژن در دسترس هستند، و اغلب موارد را می‌توان به سرعت و به طور موثر درمان کرد.