در میان همه انواع مرخصی که یک کارمند میتواند در ایام اشتغال خود از آن استفاده کند، مرخصی بدون حقوق یکی از بی دردسرترین آنهاست. به این ترتیب که کارمند میتوان درخواست رسمی برای استفاده از این مرخصی ارائه کند. به دو دلیل این مرخصی به فرد اعطا میشود: اول برای نیاز شخصی ودوم به خاطر تحصیل. کارمندان دستگاههای اجرایی میتوانند در طول مدت خدمت خود با موافقت دستگاه ذیربط حداکثر از سه سال مرخصی بدون حقوق استفاده کنند و در صورت کسب مرخصی برای ادامهه تحصیل رشتههای عالی تخصصی در رشتههای مربوط به شغل کارمند، این مدت تا دو سال قابل افزایش است.
همچنین بر اساس تبصره 4 همین ماده، کارمندان زن نیز که همسر آنها در ماموریت به سر می برند می توانند تا پایان مأموریت حداکثر به مدت شش سال از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند. بهموجب ماده ۳۴ آییننامه مرخصیها موضوع ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری، استفاده از مرخصی بدون حقوق در دوره آزمایشی ممنوع است مگر در برخی موارد از جمله اینکه کارمند استحقاق مرخصی نداشته و احتیاجش به استفاده از مرخصی مسلم شود، قصد ادامه تحصیل داشته باشد و مدارک لازم را ارائه دهد یا اینکه ناگزیر باشد به اتفاق همسرش به خارج از محل خدمت خود مسافرت کند.
شرایط استفاده از مرخصی بدون حقوق
استفاده از مرخصی بدون حقوق فقط در موارد زیر امکانپذیر است:
• کارمند دستگاه اجرایی استحقاق مرخصی نداشته باشد یا در طول سال بیشتر از یک ماه از مرخصی استحقاقی استفاده کرده باشد.
• احتیاج او برای استفاده از مرخصی برای مسئولین ارشد سازمان مسلم شده باشد.
• موافقت مدیران ارشد با اخذ مرخصی بدون حقوق.
به موجب ماده 39 قانون مدیرت خدمات کشوری، مدت مرخصی بدون حقوق جزو سابقه خدمت کارمندان محسوب نمیشود مگر اینکه در طی این مدت حق بیمه و کسور بازنشستگی سهم خود و کارفرما را از طریق دستگاه متبوع پرداخت کرده باشند که در این صورت مدت مزبور بهعنوان سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگی و وظیفه دوره بازنشستگی قابل محاسبه است. عدم حضور کارمند در محل خدمت بدون کسب مرخصی، غیبت منظور می شود. کارمندان در صورت غیبت حداکثر تا سه روز میی توانند پس از مراجعه و به شرط داشتن شرایط زیر کتبا تقاضای مرخصی نموده و در صورت تایید شرایط مذکور توسط مدیر مربوطه غیبت را تبدیل به مرخصی استحقاقی نمایند:
• فوت همسر یا اقربای نسبی تا طبقه سوم
• بیماری شدید پدر، مادر، همسر یا فرزندان
• دارا شدن فرزند
• ازدواج خود یا فرزند
• احضار توسط مراجع قضایی برای ادای شهادت و انجام تحقیقات.
نکته قابل توجه اینکه حفظ پست سازمانی کارمند در زمان مرخصی بدون حقوق الزامی نیست. اگر پس از پایان مرخصی بدون حقوق، پست مناسبی برای ارجاع به کارمند موجود نباشد او به حالت آماده بهخدمت در خواهد آمد.
مرخصی بدون حقوق برای کارگران
در قانون کار جمهوری اسلامی ایران نیز مرخصی بدون حقوق در مواردی پیش بینی شده است. در ماده 67 قانون کار آمده است که هر کارگر حق دارد به منظور ادای فریضه حج واجب در طول مدت کار خود فقط برای یک نوبت یک ماه به عنوان مرخصی استحقاقی یا مرخصی بدون حقوق استفاده کند. در ماده 72 قانون کار نیز نحوه استفاده از مرخصی بدون حقوق کارگران، مدت آن و شرایط برگشت آنها به کار پس از استفاده از مرخصی با توافق کتبی کارگر یا نماینده قانونی او و کارفرما تعیین شده است.
دیدگاه