صیغه ٩٩ ساله، نوعی از عقد موقت است که مدت زمان آن ٩٩ سال می باشد. نکته مهم این است که این نوع عقد موقت، هیچ فرقی با دیگر عقد های موقت که مدت زمان آنها کمتر یا بیشتر است، نداشته و ندارد و تنها بدلیل استفاده عموم مردم، رایج و متداول شده است.
در واقع صیغه ٩٩ ساله نوعی از ازدواج موقت است که جهت جلوگیری از گناه و ایجاد محرمیت بین طرفین، توصیه می گردد که انجام گیرد. در عقد موقت و صیغه ٩٩ ساله، ازدواج در شناسنامه ثبت نمی گردد اما ازدواج حالت شرعی پیدا می کند و با جاری گشتن خطبه عقد، محرمیت بین زن و شوهر ایجاد می شود. اما گاهی اوقات بعضی از افراد جامعه، ازدواج سفید نموده که این امر مورد قبول شرع مقدس اسلام نبوده و مجازاتهایی را در پی خواهد داشت.
نکته قابل ذکر این است که صیغه ٩٩ ساله هیچ گونه تفاوت خاصی با صیغه معمولی نداشته و ندارد و تنها مورد متفاوت، مدت زمان این دو می باشد که در صیغه معمولی، مدت، کوتاهتر است و بعد از پایان یافتن زمان آن، زن و مرد دیگر به یکدیگر محرم نیستند و در صورت تمایل، می توانند این مدت را تمدید نمایند اما در صیغه ٩٩ ساله همانگونه که از نام آن پیداست، تا ٩٩ سال بین زن و مرد محرمیت برقرار می باشد. بنابراین صیغه ٩٩ ساله با صیغه معمولی هیچ تفاوتی ندارد و زن و مرد مکلف به رعایت تمام قوانین و مقررات و احکام دینی و شرعی می باشند.
تفاوت های ازدواج دائم و موقت
ازدواج دائم و موقت در پارهاى از مسائل با یکدیگر تفاوت دارند که برخى از آنها عبارت است از:
• ذکر نشدن مهر در عقد دائم، عقد را باطل نمیسازد (بر خلاف عقد موقّت).
• زن و شوهر در عقد دائم، از یکدیگر ارث می برند (بر خلاف عقد موقت).
• جایز نیست زن و شوهر در عقد دائم شرط کنند که نزدیکى انجام نگیرد (بر خلاف عقد موقت).
• شوهر در عقد دائم باید نفقه زن را بپردازد(برخلاف عقد موقت).
• زن در عقد دائم بدون اجازه شوهر نمیتواند بیرون برود؛ ولى در عقد موقت میتواند، مگر آنکه باعث تضییع حق شوهر شود.
• ذکر مدت در عقد دائم لازم نیست؛ ولى در عقد موقّت باید مدت ذکر شود.
• در عقد دائم زن حق هم خوابى دارد (در صورتى که متعدد باشند)؛ ولى در عقد موقت زن حق همخوابى ندارد.
تفاوت صیغه 99 ساله با صیغه موقت
صیغه موقت به معنای (ازدواج موقت) است. صیغه موقت به این معنی است که زن و مردی که با هم ازدواج موقت می کنند، فقط تا زمانی که مدت عقد تمام نشده، با هم زن و شوهرند.
بعد از تمام شدن مدت دیگر زن و شوهر نیستند، مثلا اگر برای مدت ده روز ازدواج کرده باشند، بعد از ده روز دیگر نسبت به هم محرم نیستند. در ازدواج موقت یا همان صیغه موقت رضایت زن و مرد و خوانده شدن عقد و مشخص کردن مهریه و مدت لازم است.
اگر دختر باکره باشد، به نظر بیش تر مراجع معظم تقلید باید از پدرش رضایت بگیرد.
طبق ماده 1062 قانون مدنی: “نکاح واقع می‌شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحا دلالت بر قصد ازدواج نماید.”
ازدواج موقت (صیغه موقت) که رابطه زوجیت بین زن و مرد در مدت معین است به وسیله عقد محقق می‌گردد و چون عقد ازدواج موقت یکی از عقود است باید علاوه بر شرایط عمومی برای صحت عقد، دارای شرایط مخصوص به خود نیز باشد.
مدت زمان صیغه ٩٩ ساله
مدت زمان این صیغه، ٩٩ سال می باشد و بعد از پایان آن دیگر زن و مرد به یکدیگر محرم نیستند اما هیچگونه مانعی وجود ندارد که قبل از پایان این مدت، طرفین از عقد رجوع نمایند. یعنی اینکه مرد می تواند پیش از تمام شدن مدت از آن رجوع نماید و پایان آن را اعلام نموده و بدین ترتیب محرمیت بین زن و مرد از بین میرود و دیگر به یکدیگر محرم نیستند.
در قواعد و متون فقهی، بعضی از فقها، مانند امام خمینی، آیت الله بهجت صیغه ٩٩ ساله را صحیح می دانند و آن را مانند صیغه معمولی به رسمیت می شناسند اما در مقابل بعضی دیگر از فقها آن را باطل اعلام نموده اند.
شرایط صیغه ٩٩ ساله
• در انجام صیغه ٩٩ ساله، تنها خواست و رضایت طرفین شرط نیست و می بایست حتما صیغه عقد توسط زن و مرد یا عاقد یا وکیل آنان جاری گردد و مطابق با نظر بعضی از فقها، متن عقد را میتوان به زبان فارسی هم جاری نمود.
• رضایت هر دو طرف در عقد موقت، شرط لازم و ضروری می باشد چرا که اگر یکی از آن دو، در اثر اجبار یا اکراه تن به ازدواج موقت داده باشد، عقد باطل می گردد.
• در ازدواج موقت بنا بر نظر اکثریت فقها، اجازه پدر جهت ازدواج موقت برای دختر باکره لازم و ضروری می باشد.
• بدلیل طولانی بودن مدت صیغه ٩٩ ساله، نباید آن را با عقد ازدواج دائم اشتباه گرفت چرا که صیغه ٩٩ ساله، نوعی از عقد موقت است که تمامی احکام و شرایط عقد موقت می بایست در آن رعایت گردد.
• در صیغه ٩٩ ساله نیز مانند دیگر انواع ازدواج موقت، زن و مرد از یکدیگر ارث نمی برند و مرد مکلف به پرداخت نفقه نیست و مهریه را میتوان بعد از عقد نیز تعیین نمود.
الفاظ در ازدواج یا صیغه موقت
در ازدواج یا صیغه موقت تنها اراده و رضایت زن و مرد برای تحقق عقد کافی نیست بلکه باید از الفاظی استفاده کرد که قصد طرفین را مبنی بر ازدواج یا صیغه موقت برساند.
بنابراین معاطات در عقد ازدواج موقت پذیرفته نشده است. در اینکه خواندن صیغه ازدواج موقت با چه زبان و الفاظی باشد کافی است که لفظ فارسی باشد و لفظ عربی ضرورت ندارد و صیغه خاص نیز ضرورت ندارد، بلکه همین مقدار که الفاظ، قصد ازدواج موقت را برساند کافی است.
ایجاب و قبول
ایجاب عبارت است از اعلام قصد ازدواج “موقت” گوینده با مخاطب خود. قبول عبارت از اعلام پذیرش آن امر است. ایجاب عموما از طرف زن و قبول از طرف مرد می‌باشد.
توالی ایجاب و قبول: برای اینکه اراده هر دو طرف در نظر عرف مربوط به هم باشد و فاصله بین ایجاب و قبول امکان توافق واقعی زوجین را بر هم نزند، در ماده 1065 قانون مدنی تصریح شده است که:
یعنی قبول باید در زمانی گفته شود که عرف آن را متوالی و مربوط به ایجاب بداند.
ایجاب و قبول توسط ولی در ازدواج موقت
ماده 1063 قانون مدنی: “ایجاب و قبول ممکن است از طرف خود مرد و زن صادر شود و یا از طرف اشخاصی که قانونا حق عقد دارند.”
با توجه به ماده 1071 قانون مدنی، به نظر می‌رسد منظور از “اشخاصی که قانونا حق عقد دارند” موردی است که ازدواج یا صیغه موقت توسط ولی انجام می‌گیرد و این ماده نمی‌خواهد مورد وکالت را بیان دارد.
“تعیین زن و شوهر به نحوی که برای هیچ یک از طرفین در شخص طرف دیگر شبهه نباشد شرط صحت نکاح است.”
دیدگاه