استئوئيد استئوما چيست؟
اسئوئید استئوما Osteoid Osteoma نوعی تومور خوش خیم استخوان است که از یک مرکز بافت نرم به نام نیدوس Nidus تشکیل شده که دورادور آنرا یک توده سفت و محکم استخوانی فرا می گیرد. اندازه این توده معمولاً کوچک و در حد ۱.۵ سانتیمتر است.
این تومور بیشتر در استخوان های بلند مثل ران یا درشت نی دیده می شود. با این حال گاهی اوقات ممکن است در دست یا ستون مهره هم مشاهده گردد. استئوئید استئوما در هر سنی دیده می شود ولی شیوع آن بیشتر در سنین ۲۵-۴ سالگی است و احتمال ایجاد شدن آن در پسران سه برابر دختران است.
تومور استئویید استوما را برای اولین بار در سال 1935 «جاف» شرح داد. مهمترین مشخصه این تومور بروز درد به خصوص درد شبانه است که معمولاً با مصرف آسپیرین تخفیف پیدا می کند.
گرچه استئوئید استئوما در تمام قسمتهای اسکلتی گزارش شده است اما عموماً اندام های تحتانی را درگیر می کند.
این تومور در 10 درصد موارد در استخوانهای کوچک دست و پا رخ می دهد. این تومور در 10 تا 14 درصـد مـوارد سـتون فقـرات را درگير مي كند.
11 درصد تومورهای خوش خیم پا را استئویید استئوم تشکیل می دهد. این تومور معمولاً در کودکان و بالغین جوان مشاهده می شود. وقوع آن در سنین کمتر از 3 سال و بالای 40 سال نادر است.
استئوئید استئوما معمولا کوچک هستند و اندازه کمتر 1.5 سانتی متر دارند و رشد نمیکنند. با این حال، معمولا باعث ایجاد مقدار زیادی استخوانهای واکنشی در اطراف خود میشوند. همچنین نوع جدیدی از مواد استخوان غیرطبیعی به نام استخوان استئوئیدی تولید میکنند. این استخوان استئوئید، همراه با سلولهای تومور، محل رشد تومور را تشکیل میدهد که به صورت یک نقطه واضح در اشعه ایکس قابل مشاهده است.
علائم استئوئید استئوما چیست؟
مهمترین علامت استئوئید استئوما درد است. این درد معمولاً مبهم و گنگ بوده و در بسیاری اوقات شدت آن در شب ها بیشتر می شود.
میزان درد معمولا با فعالیت بدنی بیشتر نمی شود ولی در صورت وجود تومور در اندام تحتانی ممکن است باعث بروز لنگش شود. درد معمولاً با مصرف آسپرین یا ایبوپروفن کم شده یا از بین می رود.
استئوئید استئوما باعث درد کهنه و رو به افزایش میشود که شدت متوسط دارد، اما میتواند بدتر و شدیدتر شود، به ویژه در شب اوج میگیرد. درد معمولا مربوط به فعالیت نیست. در بعضی موارد، فرد قبل از این که برای تشخیص به پزشک مراجعه کند، برای سالها از درد مزمن آزار دهنده استئوئید استئوما رنج میبرد.
علت تومور استئوئید استئوم
استئوئید استئوما هنگامی رخ میدهد که سلولهای خاص به صورت غیرقابل کنترل تقسیم میشوند، و تشکیل یک توده کوچکی از استخوان و بافتهای دیگر را میدهند. این تومور رو به رشد، بافت استخوانی سالم را با بافت غیر طبیعی و بافت استخوانی سفت جایگزین میکند. هیچکس دقیقا نمیداند چرا این اتفاق میافتد.
تشخیص تومور استئوئید استئوم
سه راه مختلف وجود دارد که پزشک شما میتواند تشخیص استئوما را انجام دهد. این راهها عبارتند از:
معاینه معمول: پزشک از شما در مورد علائمتان سوال میکند و یک معاینه فیزیکی برای بررسی استئوما انجام میدهد.
سی تی اسکن: که به اسکن CAT نیز شناخته میشود، یک آزمایش تشخیصی است که تصاویر با وضوح بالا از داخل ناحیه سر و گردن شما فراهم میکند. سی تی اسکن همانند اشعه ایکس اما به صورت قدرتمندتر، موقعیت استئومای خوش خیم را نشان میدهد تا پزشک بتواند اندازه و قرار گیری آن در داخل بدن را مشاهده کند.
اسکن استخوان: اسکن استخوان یک آزمایش تصویربرداری است که از یک مقدار کوچک و ایمن رنگ رادیواکتیو به عنوان ردیاب برای تعیین استئوما در سر، جمجمه یا گردن استفاده میکند.
هنگامی که پزشک شما وجود استئمای خوش خیم را تشخیص میدهد، بهترین گزینههای درمان استئوما برای وضعیت منحصر به فرد شما را مورد بحث قرار میدهد.
درمان تومور استئوئید استئوم
دارو
درد ناشی از استئوئید استئوما میتواند با آسپیرین و NSAIDها، که پروستاگلاندینهای آزاد شده توسط سلولهای تومور را مهار میکند، کاهش مییابد. پروستاگلاندینها باعث تغییراتی در فشار عروقی میشوند که انتهای عصب حسی را به صورت موضعی تحریک میکنند و باعث درد میشوند. مهار این پروستاگلاندینها درد را کاهش میدهد.
رادیوفرکوئنسی
یک گزینه جدیدتر درمانی این است که هسته مرکزی تومور را با تکنیکهای حداقل تهاجمی مانند ریشه کنی رادیوفرکوئنسی با هدایت سی تی اسکن حذف کنید.
راديوفركونسی تكنيكی است كه از حرارت جهت درمان تومورها استفاده می كند و اين روش براي استئوئيد استئوما در حدود 30-45 دقيقه زمان ميبرد.
ميزان درمان از طريق RFA در مرحله اول حدود 90-80 درصد و براي بار دوم 100 درصد ميباشد. اين عمل تحت بيهوشي عمومي، در شرايط استريل و تحت هدايت سيتي اسكن جهت مانيتورينگ موقعيت ضايعه انجام می شود.
بيمار تا زماني كه به هوش نيامده در بخش ميماند و پس از ترخيص تا سه روز آنتی بيوتيك و ضد التهاب استفاده ميكند.
بيمار بهتر از يكماه و يكسال بعد از اين عمل به وسيله پزشك خود پيگيري شود.
چه مطالبی را لازم است با پزشك خود در ميان بگذاريد؟
1.بارداری
2.وجود بيماريهاي انعقادي
3.سابقه مصرف داروهاي ضد انعقادي مانند وارفارين و اسپرين و يا داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي
کورتاژ
درمان جراحی استاندارد برای استئوئید استئوما این است که کل تومور، به خصوص محل لانه گزینی یا هسته مرکزی، را با خراشیدن و گود کردن بیرون آورده شود. پزشک شما مراقبتهای زیادی را برای اطمینان از حذف کامل تومور انجام خواهد داد. در غیر این صورت، ممکن است دوباره رشد کند.
این فرآیند، یک روش باز سنتی است که در آن جراح شما برشی بر روی پوست و بافتهای نرم روی محل تومور ایجاد میکند تا به استخوان برسد. در بیشتر موارد، این نوع جراحی بسیار موفق است. با این وجود، خطراتی شامل بیهوشی عمومی، عفونت، خونریزی و آسیب احتمالی به بافتهای اطراف را به همراه دارد.
معرفی مورد نادری از استئویید استومای انگشت پا - حجت حسین پورفیضی - مجله پزشکی علوم پزشکی تبریز - شماره 62
دیدگاه