خسرو شکیبایی | زندگینامه خسرو شکیبایی | فعالیت های هنری خسرو شکیبایی

خسرو شکیبایی یکی از هنرپیشه های صاحب نام ایران بود که در عرصه ی تئاتر، تلویزیون و دوبله به صورت حرفه ای فعالیت داشت.

خسرو شکیبایی

خسرو شکیبایی بازیگر معروف سینمای ایران بود. او تحصیلاتش را در رشتهٔ بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد. تا پیش از انقلاب فقط در عرصه تئاتر فعالیت داشت و فعالیت حرفه‌ای در عرصه سینما را با بازی در فیلم «خط قرمز» (مسعود کیمیایی – ۱۳۶۱) آغاز کرد. او در نزدیک به ۴۰ فیلم سینمایی بازی کرد. بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون ساختهٔ داریوش مهرجویی یکی از ماندگارترین نقش‌هایی است که ایفا کرده‌ است.

خسرو شکیبایی در 7 فروردین 1323 در تهران متولد و در 28 تیر 1387 دار فانی را وداع گفت.

در شناسنامه نامش خسرو است ولی خانواده و نزدیکان او را محمود صدا می کردند. پدر خسرو سرگرد ارتش بود و وقتی او 14 ساله بود بر اثر سرطان از دنیا رفت.

او قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود، در حرفه هایی چون خیاطی و کانال سازی و آسانسورسازی کار می کرد. او تحصیلاتش را در رشتهٔ بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد.

همسران و فرزندان خسرو شکیبایی

ازدواج اول

خسرو شکیبایی در اولین ازدواج خود با تانیا جوهری بازیگر نام آشنای سینما و تلویزیون ازدواج کرد که ثمره آن یک دختر بنام پوپک بود. این زندگی بعد از سال ها به طلاق ختم شد.

 ازدواج دوم

شکیبایی چند سال بعد از طلاق همسر اولش در 9 تیر 1360 با همسر دومش پروین کوشیار که بازیگر تئاتر بود ازدواج کرد، ثمره این ازدوج پسری بنام پوریا متولد 1361 بود.

فرزندان

پوپک دخترش مدتی در کار کویندگی رادیو بود و در انجمن گویندگان جوان هم بعنوان دوبلور مشغول بکار بود اما در سال 89 در حادثه ای همسرش فوت کرد و دیگر نتوانست فعالیتی داشته باشد و خانه نشین شد.

پوریا شکیبایی نیز در سال 88 ازدواج کرده و پیشرو راه پدر در بازیگری و صدا پیشگی می باشد او مدتی در استرالیا زندگی می کرد و حالا در ایران است.

آغاز فعالیت خسرو شکیبایی

خسرو شکیبایی برای نخستین بار در ۱۹ سالگی روی صحنه ی تئاتر حضور پیدا کرد، اما ذوق هنری او باعث شد که به عباس جوانمرد نویسنده و کارگردان تئاتر خوب کشورمان معرفی شود. همین موضوع سرنوشت خسرو شکیبایی را به عنوان بازیگری حرفه ای تئاتر رقم زد و از سال ۱۳۴۲ رسماً وارد این عرصه شد. برای بازی در نمایش هایی از قبیل همه ی پسران من، سنگ و سرنا، بیا تا گل برافشانیم و شب بیست و یکم حضور پیدا کرد. در چندین نمایش تلویزیونی نیز بازی کرد که از جمله آن ها می توان به نمایش هنگامه ی شیرین وصال و فیزیک دان ها اشاره کرد.

چندی بعد یعنی در سال ۱۳۴۷ به خاطر صدای خاص و دلنشینی که داشت وارد حرفه ی دوبلوری شد و مدتی نیز در این زمینه فعالیت داشت.

ورود به دنیای سینما

خسرو شکیبایی در سال ۱۳۵۳ برای اولین بار در فیلم کوتاه و ۱۶ میلی متری به نام «کتیبه» به کارگردانی فریبرز صالح مقابل دوربین حاضر شد. اما در سال ۱۳۶۱ زمانی که در نمایش «شب بیست و یکم» مشغول بازی بود، توانست توجه مسعود کیمیایی را به خود جلب کند. کیمیایی او را برای بازی در نقش کوتاهی از فیلم «خط قرمز» انتخاب کرد. حضور در همین فیلم سبب ساز معرفی خسرو شکیبایی به عرصه ی سینما شد.

وی پس از تجربه ی فیلم خط قرمز تا سال ۱۳۶۸ در آثار متعددی بازی کرد که رابطه خوب، ترن و دزد و نویسنده از جمله آن فیلم ها هستند. اما می توان گفت ایفای نقش در فیلم «هامون» به کارگردانی داریوش مهرجویی در سال ۱۳۶۸ نام خسرو شکیبایی را بر سر زبان ها انداخت. به گونه ای که برای بازی در این فیلم موفق به دریافت جایزه ی سیمرغ بلورین از هشتمین جشنواره ی فیلم فجر شد و نگاه هنرمندان، منتقدان و مردم را به خود جلب کرد.

خسرو شکیبایی پس از تجربه ی نقش حمید هامون دیگر نتوانست از کالبد این نقش خارج شود، و این کاراکتر را در انواع لباس ها و مدل های مختلف تکرار کرد. ولی باری دیگر توانایی های بی نظیر خود را در دو فضای کاملا متفاوت در فیلم های کاغذ بی خط و کیمیا به نمایش گذاشت.

او این بار جایزه ی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در سیزدهمین جشنواره ی فیلم فجر را برای ایفای نقش در فیلم «کیمیا» به کارگردانی احمدرضا درویش دریافت کرد. همچنین برنده ی جایزه ی ششمین جشن ماهنامه دنیای تصویر برای بازی در فیلم «کاغذ بی خط» شد؛ و سومین جایزه ی سیمرغ خود را برای بازی در نقش عادل مشرقی در فیلم «سالاد فصل» به کارگردانی فریدون جیرانی به دست آورد.

خسرو شکیبایی موفق شد برای فیلم اتوبوس شب به کارگردانی کیومرث پوراحمد، «دیپلم افتخار» دریافت کند. او در سال ۱۳۸۳ بعد از حدود ۲۲ سال از نخستین حضورش در فیلم مسعود کیمیایی، این بار در فیلم «حکم» در کنار استاد عزت الله انتظامی به ایفای نقش پرداخت.

شکیبایی در ۹ تیر ۱۳۸۷ موفق شد در دومین جشن منتقدان سینمایی جایزه ی یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را به خود اختصاص دهد. وی همچنین بازیگر و گوینده ی تیزر بیست و ششمین جشنواره ی فیلم فجر بود.

ورود به تلویزیون

شکیبایی در سال ۱۳۵۴، یعنی یک سال بعد از اولین حضور خود در فیلم کوتاه «کتیبه»، به دعوت محمدرضا اصلانی در سریال «سمک عیار» ایفای نقش کرد و پس از آن در سریال‌هایی چون لحظه، کوچک جنگلی، مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، آواز مه، تفنگ سر پر و در کنار هم.

او در تلویزیون هم موفق بود. از همان زمان که در نقش «سید حسن مدرس» بازی کرد و آن مونولوگ طولانی معروفش را اجرا کرد. تا کارهای به یاد ماندنی ای همچون روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، تفنگ سر پر و در کنار هم.

شکیبایی در چند فیلم تلویزیونی هم به ایفای نقش پرداخت. فیلم آخرین نقش‌آفرینی این هنرمند در فیلم تلویزیونی پیوند (سعید عالم‌زاده) و آخرین نمایش فیلمش، آشیانه‌ای برای زندگی (حمید طالقانی) بود که به مناسبت روز پدر از تلویزیون پخش شد.

دکلمه

او علاوه بر هنرنمایی در نقش آفرینی سینما و تئاتر و تلویزیون، برخی از سروده‌های فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، سید علی صالحی و محمدرضا عبدالملکیان را به صورت دکلمه اجرا کرده بود.

وفات خسرو شکیبایی

خسرو شکیبایی در ساعت ۴ صبح جمعه ۲۸ تیرماه ۱۳۸۷ در سن ۶۴ سالگی در اثر بیماری عارضه قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان گورستان بهشت زهرا دفن شد. او مدت‌ها از عارضه سرطان کبد رنج می‌برد.

در پی این رویداد، محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران، غلامعلی حداد عادل، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و عزت‌الله ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیما پیام تسلیت صادر کردند، همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، پیام تسلیت محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری اسلامی ایران را در مراسم تشییع پیکر «خسرو شکیبایی» اعلام داشت.

در سال 1389 خورشیدی کتاب خسرو شکیبایی به تالیف الهام قره خانیبا نگاه به زوایای گوناگون شخصیت این هنرمند توسط انتشارات خانه فرهنگ وهنر گویا منتشر شد. این کتاب مقدمه ای بر اصول بازیگری خسرو شکیبایی از نگاه آیدین آغداشلو، اکبر عالمی، جمشید مشایخی، مهران مدیری و هدیه تهرانی و هفتاد نفر دیگر از سایر هنرمندان ایران می باشد. در این کتاب تنی چند از هنرمندان سینمای ایران از دیدگاه های گوناگون دربارهٔ زندگی و هنر خسرو شکیبایی سخن گفته اند.
 

مجموعه آثار خسرو شکیبایی

آلبوم های موسیقی

• پری خوانی

• حجم سبز (سهراب سپهری)
• نشانی ها

جوایز

جشنواره فیلم فجر:

• بهترین بازیگر نقش اول مرد (هامون)، دوره 8 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1368

• بهترین بازیگر نقش اول مرد (کیمیا)، دوره 13 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1373

• بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (سالاد فصل)، دوره 23 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1383

• دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد (اتوبوس شب)، دوره 25 (مسابقه سینمای ایران) - سال 1385

نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر:

• بهترین بازیگر نقش اول مرد (یکبار برای همیشه)، دوره 11 جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال 1371

• بهترین بازیگر نقش اول مرد (سایه به سایه)، دوره 15 جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال 1375

• بهترین بازیگر نقش اول مرد (کاغذ بی خط)، دوره 21 جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) - سال 1381

مجله فیلم:

• انتخاب به عنوان بازیگر ماندگارترین نقش تاریخ سینمای ایران برای بازی در نقش حمید هامون، شخصیت اصلی فیلم هامون (داریوش مهرجویی- 1369) - 1383

سایت ایران اکتور:

• لوح زرین بهترین بازیگر مرد وبگاه ایران اکتور (بهترین های سال):

• برنده لوح زرین بهترین بازیگر مرد (کاغذ بی خط)، دوره 3 - سال 1382

• نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد (سالاد فصل)، دوره 6 - سال 1384

• نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد (حکم)، دوره 6 - سال 1384

جشن سینمای ایران:

• نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از اولین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1371)، برای بازی در فیلم «ابلیس»

• برنده آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش اول مرد از سومین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1372)، به پاس بازی در فیلم «یک بار برای همیشه»

• نامزد دریافت آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش دوم مرد از سومین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1372)، برای بازی در فیلم «سارا»

• کسب رتبه دوم نظر سنجی ماهنامه گزارش فیلم (1373)، برای انتخاب بهترین بازیگران سینمای ایران

• نامزد دریافت آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش اول مرد از ششمین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1375)، برای بازی در فیلم «کیمیا»

• برنده آهوی بلورین مردم بازیگر برگزیده سینمای دفاع مقدس از ششمین جشن سینمای ایران (ماهنامه گزارش فیلم - 1375)، برای بازی در فیلم «کیمیا»

فیلم ها

• خط قرمز (مسعود کیمیایی – ۱۳۶۱)

• دادشاه (حبیب کاووش – ۱۳۶۲)

• صاعقه (۱۳۶۴)

• رابطه (پوران درخشنده – ۱۳۶۵)

• دزد و نویسنده (کاظم معصومی – ۱۳۶۵)

• ترن (امیر قویدل – ۱۳۶۶)

• شکار (مجید جوانمرد – ۱۳۶۶)

• هامون (داریوش مهرجویی – ۱۳۶۸)

• عبور از غبار (پوران درخشنده – ۱۳۶۸)

• ابلیس (احمدرضا درویش – ۱۳۶۸)

• جستجو در جزیره (مهدی صباغزاده – ۱۳۶۹)

• سارا (داریوش مهرجویی – ۱۳۷۱)

• پرواز را بخاطر بسپار (حمید رخشانی – ۱۳۷۱)

• یکبار برای همیشه (سیروس الوند – ۱۳۷۱)

• بلوف (ساموئل خاچیکیان – ۱۳۷۲)

• کیمیا (احمدرضا درویش – ۱۳۷۳)

• پری (داریوش مهرجویی – ۱۳۷۳)

• درد مشترک (یاسمین ملک نصر – ۱۳۷۳)

• لژیون (سیدضیاءالدین دری – ۱۳۷۳)

• سایه به سایه (علی ژکان – ۱۳۷۴)

• خواهران غریب (کیومرث پوراحمد – ۱۳۷۴)

• سرزمین خورشید (احمدرضا درویش – ۱۳۷۴)

• عاشقانه (علیرضا داودنژاد – ۱۳۷۴)

• روانی (داریوش فرهنگ – ۱۳۷۶)

• زندگی (اصغر هاشمی – ۱۳۷۶)

• دختردایی گمشده (داریوش مهرجویی – ۱۳۷۷)

• میکس (داریوش مهرجویی – ۱۳۷۸)

• دختری بنام تندر (حمیدرضا آشتیانی پور – ۱۳۷۹)

• کاغذ بی خط (ناصر تقوایی – ۸۰/۱۳۷۹)

• مزاحم (سیروس الوند – ۱۳۸۰)

• اثیری (محمدعلی سجادی – ۱۳۸۰)

• صبحانه برای دو نفر (مهدی صباغزاده، ۱۳۸۲)

• ازدواج صورتی (منوچهر مصیری، ۱۳۸۳)

• سالاد فصل (فریدون جیرانی، ۱۳۸۳)

• حکم (مسعود کیمیایی، ۱۳۸۳)

• ستاره ها (فریدون جیرانی، ۱۳۸۴)

• عروسک فرنگی (فرهاد صبا، ۱۳۸۴)

• چه کسی امیر را کشت؟ ( مهدی کرم‌پور, ۱۳۸۵)

مجموعه های تلویزیونی

• خانه سبز (مجموعه – بیژن بیرنگ، مسعود رسام – ۱۳۷۵)

• کاکتوس (مجموعه سری اول – محمدرضا هنرمند – ۱۳۷۷)

• تفنگ سرپر‌ (مجموعه – امرالله احمدجو – ۷۹/۱۳۷۸)

• در کنار هم (مجموعه تلویزیونی – فتحعلی اویسی- ۱۳۸۱)