صلح نامه چیست؟
صلح در لغت به معنی آشتی، دوستی، توافق و سازش آمده و در اصطلاح حقوقی عبارت است از تراضی بر امری خواه تملیک عین باشد یا منفعت ، یا اسقاط دین یا حق و یا غیر از آن.در واقع به تعبیر حقوقی دایره عقد و قرارداد صلح آنقدر وسیع و گسترده است که قانونگذار در ماده 758 قانون مدنی می گوید: صلح در مقام معاملات هر چند نتیجه معامله را که به جای آن واقع شده است می دهد لیکن شرایط و احکام خاصه آن معامله را ندارد بنابراین اگر مورد صلح عین باشد در مقابل عوض نتیجه آن همان نتیجه بیع خواهد بود بدون اینکه شرایط و احکام خاصه بیع در آن مجری شود.
عبارت آخری این نحوه نگارش قانونگذار این است که با صلح نه تنها می توان به مقصود و اثر مندرج در هر یک از عقود معین رسید بلکه قراردادهای آزاد موضوع ماده 10 قانون مدنی را هم به طور کامل پوشش می دهد. البته از این قاعده کلی، قرارداد خاص نکاح را که فقط با تشریفات و جریان صیغه مخصوص و فقط بین دو غیر هم جنس و عاری از موانع نکاح حاصل می شود ، باید استثنا نمود.
موارد کاربرد عقد صلح
1- در بسیاری از مواقع، برای اینکه اشخاص از قواعد دشوار قراردادهای خرید و فروش تبعیت نکنند قرارداد خود را در قالب صلحنامه تنظیم می‌کنند. با این کار، اختیار فسخ معامله را از خود سلب می‌کنند و در آینده، طرف‌های قرارداد نمی‌توانند ادعای ضرر و زیان کنند. در وقع، آسان‌گیری در این نوع از قراردادها زیاد است.
2- وقتی می‌خواهیم احکام قرارداد اجاره میان طرف‌های یک قرارداد نباشد ممکن است قرارداد صلح منافع تنظیم کنیم.
3- یکی از انواع قرارداد که بین بانک‌ها و افراد امضا می‌شود سپرده‌گذاری و دریافت سود ماهیانه می‌باشد.(مضاربه) در این نوع قرارداد، سپرده‌گذار می‌تواند هر زمانی که بخواهد سپرده خود را دریافت کند. بنابراین با تنظیم نمونه قرارداد صلح می‌توانیم این شرایط را با رضایت سپرده‌گذار از او سلب کنیم(سلب حق فسخ) و قرارداد جدیدی را با نام عقد صلح ایجاد کرد.
4- برخی از قراردادهایی که میان شهرداری و افراد امضا می‌شود، می‌تواند در قالب عقد صلح تنظیم شود. مانند نمونه صلحنامه میان شهرداری و صاحبان سرقفلی مغازه‌ها که به همین شکل است.
5- توافق‌نامه پر‌کاربردی که خیلی مهم است صلح عمری می‌باشد. براساس این قرارداد، مال به شخص دیگری منتقل می‌شود اما مصالح حق استفاده از مال را تا پایان عمر، برای خودش یا شخص ثالث حفظ میکند.
بنابراین، با کمک نمونه قرارداد صلح عمری که در بانک قرارداد رکلا نیز موجود است شخص می‌تواند مالکیت املاک (مانند خانه، زمین و…) و دارائی (مانند خودرو) را به هر شخصی مانند فرزند، مادر، پدر و … منتقل کند اما حق استفاده از آن ملک و دارایی را در زمان حیات خود دارد.
نکات مهم قرارداد صلح - صلح نامه
- صلح در ابتدا فقط در مورد رفع اختلافات بکار می رفت ولی بتدریج ماهیت خود را تغییر داد و مانند معامله مستقلی در ردیف عقود معینه دیگر درآمد.مطابق ماده 752 قانون مدنی، صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنارع احتمالی در مورد معامله و غیرآن واقع شود.صلح هم در موضع رفع تنازع و اختلاف موجود و احتمالی و هم بصورت معامله ای مستقل بکار می رود .
- صلح خواه در مقام معامله باشد یا در مقام رفع تنازع، مانند سایر عقود معین باید دارای شرایط اساسی صحت معامله مطابق ماده 190 قانون مدنی باشد.
- همانطور که ماده 753 قانون مدنی اذعان میدارد: برای صحت صلح، طرفین باید اهلیت معامله و تصرف در مورد صلح داشته باشند.
- منظور از اهلیت معامله، عقل و بلوغ و اختیار و قصد باشد و منظور از اهلیت تصرف، اختیار تصرف در مورد صلح است که شخص مرتهن و ورشکسته فاقد آن اختیار می باشند.
- مطابق ماده 758 قانون مدنی، صلح در مقام معاملات هرچند نتیجه معامله را که بجای ان واقع شده است را می دهد لیکن شرایط و احکام خاصه آن معامله را ندارد بنابراین اگر مورد صلح، عین باشد در مقابل عوض، نتیجه آن همان بیع خواهد بود بدون اینکه شرایط و احکام خاصه بیع در آن مجری شود.
- مطابق ماده 456، احکام خاصه بیع، خیارات مختصه( خیار مجلس،خیار حیوان، خیار تاخیر ثمن) و انفساخ در مورد تلف مبیع قبل از قبض در آن موجود نمی گردد،زیرا انها از احکام خاصه بیع می باشد.
محدودیت‌های قرارداد صلح یا صلح نامه
اولاً؛ طرف‌های عقد صلح نباید منع قانونی در تصرف در اموال خود داشته‌باشند (مانند تاجر ورشکسته).
ثانیاً؛ اگر قرارداد صلح برای فرار از دین (بدهی) باشد باطل خواهد بود.
ثبت قرارداد صلح یا صلح نامه
صلح نامه در ادارات ثبت و دفاتر اسناد رسمی ثبت و رسمی می‌شود.
البته این به معنی بی‌اعتباری صلح نامه دستی یا عادی نیست. بنابراین در پاسخ به این سوال که ایا نمونه صلح نامه عادی معتبر است؛ باید پاسخ مثبت داد و گفت که قرارداد صلح عادی نیز معتبر است و می‌توان در دادگاه به آن استناد کرد.
ضمانت اجرای قرارداد صلح یا صلح نامه
اگر یکی از طرف‌های عقد صلح به تعهد خود عمل نکند طرف دیگر می‌تواند با مراجعه به دادگاه، ایشان را مجبور به انجام وظایف کند. این تعهد ممکن است تعهد به انتقال مال، تسلیم مال یا انجام عملی خاص یا… باشد. وقتی صلحنامه برای پایان‌دادن به دعوا تنظیم و امضا می‌شود؛ اگر در دادگاه تنظیم شود اجرای آن به‌عهدۀ واحد اجرای احکام دادگستری است و اگر در دفترخانه اسناد رسمی، نمونه صلح نامه برای صلح و سازش تنظیم شود،اجرای آن توسط واحد اجرای ثبت محل تنظیم قرارداد انجام می‌شود.
موارد فسخ عقد صلح یا صلح نامه
1-فسخ به خیار 2-اقاله
در صلح مانند سایر عقود لازمه دیگر، خیاراتی غیر از خیارات مختص بیع، قابل اعمال است. قانونگذاردر ماده 764 در فصل صلح، فقط به خیار تدلیس اشاره کرده است :تدلیس در صلح موجب خیار فسخ است. والا ممکن است هریک از خیارات مشترک مانند خیار عیب،خیار تبعض سفقه،خیار غبن، خیار شرط، و ... را با کلیه احکام و آثار خیارات را داشته باشد.
ماده 761 مستثنی از قاعده فوق است و قانونگذار، صلحی که در مورد تنازع یا مبتنی بر تسامح باشد، قاطع بین طرفین است و هیچ یک نمی تواند آنرا فسخ کند اگرچه به ادعای غبن باشد مگر در مورد تخلف شرط یا اشتراط خیار.
اقاله: تمامی احکام و آثار مذبور در مورد اقاله در اقاله صلح نیز اعمال می شود.عقد صلح یکی از اقسام معاملات است و طرفین می توانند طبق مقررات مربوط به اقاله آنرا به تراضی ، تفاسخ کنند.
طرفین معامله: عقد صلح دارای دو طرف است: مصالح و متصالح
مصالح کسی است که مالی یا امری را به دیگری واگذار می نماید و متصالح کسی است که آن را قبول میکند.عقد صلح یکی از تعهدات است و طرفین معامله باید دارای اهلیت باشند.ماده 753 اذعان دارد، برای صحت صلح، طرفین باید اهلیت معامله و تصرف در مورد صلح داشته باشند.
مهم‌ترین سوالات قرارداد صلح یا صلح نامه
فرق صلح نامه با مبایعه نامه چیست؟
فرق صلح نامه با مبایعه نامه در شرایط قراردادی آنها است. برای مثال، براساس قانون مدنی خریدار و فروشنده حق دارند که تا زمان حضور در مجلس معامله، مبایعه نامه را فسخ کنند اما شما می‌توانید صلح نامه تنظیم کنید و این اختیار را از طرف مقابل سلب کنید.
فرق بیع و صلح چیست؟
در بالا گفته شد که شرایط این دو نوع از قرارداد موجب تفاوت آنها است. بنابراین فرق بیع و صلح در شرایط آنها است.
تفاوت اقرارنامه با صلح نامه چیست؟
تفاوت اقرارنامه با قرارداد صلح یک تفاوت بنیادین است.
اقرار نامه یک سند حقوقی است که بر اساس آن، یک شخص علیه خود مطالبی را بیان میکند و آن مطالب نوشته می‌شود. اما سند صلح، یک قرارداد است که باعث حل اختلاف می‌شود و یا آن را برای انتقال مال امضا می‌کنند. البته ممکن است در متن صلح نامه نیز، مطالبی نوشته شود که نمونه‌ای از اقرارنامه باشد.
تفاوت صلح و هبه چیست؟
هبه به معنی هدیه است. بنابراین قرارداد هبه قراردادی است که باعث انتقال مجانی مال به طرف دیگر می‌شود. البته می‌توانیم در متن قرارداد هبه، شرط عوض قرار دهیم. تفاوت صلح و هبه یک تفاوت ساختاری است. ما در این نوشته گفتیم که علت تنظیم صلح نامه، عدم علاقه به رعایت قواعد سایر قراردادها است. برای مثال، یکی از قواعد عقد هبه، شرط قبض است. یعنی اگر هدیه به دست طرف مقابل نرسد، این قرارداد کامل نمی‌شود اما در نمونه قرارداد صلح این شرط وجود ندارد مگر آنکه در متن توافق شرط شود.
فرق سند صلح با قطعی شدن چیست؟
وقتی که نمونه سند صلح تنظیم می‌شود و براساس آن، یک طرف، مال خود را بدون قید و شرط به طرف مقابل منتقل میکند، سند صلح با قطعی شدن محقق می‌شود.
صلح قطعی ملک چیست؟
پاسخ این سوال مثل سوال قبل است. وقتی یک ملک با نمونه صلح نامه منتقل می‌شود و هیچ شرطی در آن وجود ندارد، این قرارداد یک صلح قطعی ملک است.
صلح محاباتی با حق فسخ به چه معناست؟
قرارداد صلح محاباتی زمانی اتفاق می‌افتد که ثمن قرارداد صلح در مقایسه با مال موضوع قرارداد، ناچیز و کم ارزش باشد. وقتی در متن این صلح نامه برای یکی از طرفین یا هردوی آنها حق فسخ باشد، صلح نامه محاباتی با حق فسخ نامیده می‌شود.
دیدگاه