خستگی و بی حالی
خستگی نوعی بیحالی طولانی و پیوسته است که معمولا عملکردتان را درزمینههای مختلف محدود میکند.
کنترلِ خستگی کار سختی است، چون نشانه یا وضعیت بسیار مبهمی است. خستگی انواعی دارد، مثلا: خستگی فیزیکی، خستگی احساسی، خستگی به عنوان نشانهی یک بیماری و خستگی به عنوان خودِ بیماری.
این احتمال هم وجود دارد که خستگی، از علائم افسردگی یا قند خون پایین باشد. برای اینکه بتوانید امیدی به از بین بردن احساس خستگی داشته باشید، نخست باید به پزشک مراجعه کنید.
اما اگر نتوانستید علت دقیق خستگیتان را بفهمید (حتی با مراجعه به پزشک) میتوانید منشأ آن را در سبک زندگی و برخی از عادات زندگی در دنیای مدرن کنونی جستوجو کنید. اگر دریافتید که خستگی سایه به سایه همراه شما و در حال از پا انداختن شماست، امیدتان را از دست ندهید، چون هنوز تغییرات زیادی است که میتوانید انجام بدهید و درمانهای طبیعی زیادی وجود دارند که میتوانید برای مبارزهی مؤثر با این خستگی، از آنها بهره بگیرید.
درمان خانگی خستگی و بی حالی
افرادی که دچار بی حالی و خستگی می شوند به دنبال راه حلی هستند تا بتوانند از این حالت رها شوند.
1. بالا بردن فعالیت فیزیکی و جنب و جوش
متأسفانه نسخهای که همهی ما برای درمان بی حالی و کسالت میپیچیم، این است که فورا چرتی بزنیم تا سرحال شویم.
اما آیا تا به حال دقت کردهاید که وقتی تمام روز به خاطر بیماری در رختخواب دراز میکشید، احساس خستگی و بیحالی شما بیشتر میشود؟ سرتان گیج میرود و سردرد خفیفی را احساس میکنید و به جای اینکه انرژی بگیرید و سرحال شوید، انگار همهی انرژی بدنتان تحلیل رفته است. دلیلش این است که تأثیرِ استراحت یا خوابیدن بیش از حد، درست برعکس چیزی است که ما انتظار داریم، در حالیکه این حرکت و جنب و جوش است که انرژی ما را تقویت میکند.
اگر احساس خستگی میکنید و رَمق کار کردن ندارید، شاید با قرار گرفتن در معرض هوای تازه به راحتی بتوانید به جسم و ذهنتان طراوت بدهید. بهتر است به جای استراحت مطلق، به خودتان پاداش بدهید، یعنی هر از گاهی از جایتان بلند شوید و هوای تازهای بخورید تا تأثیر طراوتبخش آن را در خودتان احساس کنید.
این کار به سبب آزاد شدن اندورفین باعث بهتر شدن خلق و خوی شما میشود. فراموش نکنید که غم و افسردگی، عوامل زمینهسازِ خستگی هستند.
با اینکه شما در درازمدت، از جنب و جوش خود احساس سرزندگی میکنید، اما در صورتی که بیش از حد به فعالیت فیزیکی بپردازید، ممکن است دچار خستگی مفرط شوید.
برای بالا بردن انرژی، به ویژه در درازمدت، ورزشِ «منظم» اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر فکر میکنید حوصلهی ورزش کردنِ زیاد را ندارید، پس در آغازِ کار، بیش از حد ورزش نکنید. فقط کفشتان را بپوشید و از خانه بیرون بروید. حتی قدم زدنِ ساده هم بهتر از این است که هیچ فعالیتی نکنید. اگر هوا مساعد نیست یا فصل سرماست، ورزش را همراه با موسیقی، به طور منظم در خانه انجام بدهید. رفته رفته با عادت کردن به ورزش، بر سطح فعالیت خود بیفزایید.
2. نوشیدن آب سیبزمینی
یکی دیگر از راه های درمان بی حالی و خستگی ، نوشیدن سیب زمینی می باشد.شاید خوردن یک لیوان آب سیب زمینی برای فرد سخت باشد اما آب سیبزمینی یک درمان خانگی عالی برای درمان بی حالی و کسالت است. گذاشتن چند قطعه از تکه های سیبزمینی در یک لیوان آب، آن را به یک معجون غنی از پتاسیم تبدیل میکند که نتیجه ی آن کاهش احساس بی حالی است، چون این نوشیدنی یک مادهی معدنی را وارد بدن میکند که بسیاری از افراد، مقدار کافی از آن را دریافت نمیکنند.
بدن، پتاسیم را نیز مانند منیزیم تولید نمیکند و ما باید آن را از منابع خارجی و راه های دیگری دریافت کنیم. با به دست آوردن مقدار کافی پتاسیم، میتوان احساس ضعف بی حالی خود را رفع کنیم. پتاسیم به تنهایی به فرد انرژی نمیدهد، اما همراه با منیزیم ،الکترولیتی را ایجاد میکند که برای عملکرد درست سلولها و آزادسازی انرژی و هدایت الکتریسیته، حیاتی است. بدون پتاسیم، عضلات ما به درستی حرکت نخواهند کرد و تکانههای عصبی ما به درستی فعال نمیشوند.
برای استفاده از آن سیبزمینی را قطعه قطعه کنید (نیازی به کندن پوست آن نیست) و آن را داخل لیوان آب بریزید و یک شب تا صبح در یخچال بگذارید و صبح قبل از خوردن هر چیز دیگری، آن را بنوشید.
3. تقویت گلبولهای قرمز
آهن عنصر ضروری و مورد نیاز بدن است و بدون آن، بدن نمیتواند به اندازهی کافی، گلبولهای قرمز تولید کند. گلبولهای قرمز حاوی هموگلوبین هستند.
هموگلوبین در ساختارِ خودِ عنصر آهن قرار دارد و نقش آن انتقال اکسیژن به سرتاسر بدن است. بسیاری از افراد تصور میکنند مصرف اکسیژن با ورود آن به ریهها، پایان مییابد، اما اکسیژن باید کل بدن را طی کند و به تمام سلولها و اندامهای بدن برسد تا به آنها توانایی کار کردن بدهد.
همانطور که میتوانید تصور کنید، کمبود اکسیژن منجر به کاهش عملکرد بدن میشود و در نهایت، خستگی را به همراه دارد. به این وضعیت، کمخونیِ ناشی از فقر آهن میگویند. برای مقابله با آن، با برگهای گزنه (ترجیحا برگهای تازه، اما برگهای خشک هم مؤثر هستند) چای درست کنید. گزنه سرشار از آهن و ویتامین C است.
وجود ویتامین C در این گیاه ضروری است، زیرا ثابت شده است که ویتامین C به افزایش جذبِ آهنِ غیرِ-هِم (ناخونآهن) که همیشه به راحتیِ خونآهن جذب نمیشود، کمک میکند. افزودنِ مقداری قاصدک، محتوای آهن این چای را بیشتر میکند، اما یادتان باشد طعم این چای تلخ است، بنابراین بهتر است آن را با عسل میل کنید.
4. خوردن میوه های قرمز رنگ
یکی دیگر از راه های درمان بی حالی و کسالت ، خوردن میوه های قرمز رنگ می باشد. میوه هایی بارنگ قرمز در بین میوه ها از خواص ویژه ای برخوردارند که از جمله سلامت قلب و افزایش توانایی مغز برخی از این خاصیت های بی نظیر است . یکی از این میوه های قرمز رنگ آلو است که می توان آن را معدنی از خواص و ویژگی دانست . آلو دارای طبع خنک و مقدار زیادی قند و هیدرات کربن دارد و خواص زیادی دارد و سرشار از ویتامین های (آ، بی ، سی) و آهن و کاروتن است و همچنین، مقوی برای ورزشکاران و دارای فسفر، کلسیم، پتاسیم و پروتئین است.
5. رفع خستگی با شکلات
شکلات میزان سروتونین و اندروفین خون را زیاد می کند و این دو هورمون باعث شادمانی می شود. سعی کنید گاهی شکلات بخورید، تا این احساس در شما تقویت شود. زنان به خوردن شکلات علاقه مند هستند، زیرا تحقیقات نشان داده که شکلات باعث می شود حالات و روحیات افراد تغییر کند.
6. مصرف جینسِنگ
احتمالا معروفترین گیاه علفی چینی، جینسِنگ است؛ نام ثقیلی که با در نظر گرفتن طب گیاهان سنتی چینی، قدمتِ آن به صدها هزار سال قبل باز میگردد. این گیاه سرشار از گونههای همیشهسبز و حاوی ترکیبات طبیعی است.
جینسنگ جایگاه ویژهای در تاریخ دارد، اگرچه گونههای زیاد آن، شاید شما را گیج کند. جینسنگ به هر یک از ۱۱ گونهی همیشهسبز از طبقهی پاناکس اشاره دارد. این گیاه در آمریکای شمالی، همینطور آسیای شرقی پیدا شده است.
جینسنگ اغلب به عنوان یک گیاه «آداپتوژن» در نظر گرفته میشود، به این معنا که به سازگاری بدن با استرس کمک میکند، خواه این استرس ناشی از قرار گرفتن در معرض سرما یا گرمای شدید باشد، خواه به خاطر گرسنگی یا خستگی. تصور میشود این گیاه با بهبود بخشیدن عملکرد سیستم آدرنال، به رویارویی بدن با استرس کمک میکند.
وقتی صحبت از واکنش هورمونی به استرس میشود، سیستم آدرنال، مرکز فرماندهی بدن است. کورتیزول، هورمون «استرس» میتواند بر کیفیت خواب ما اثر بگذارد و تعیینکنندهی به خواب رفتنِ دوبارهی ما در شب باشد، زیرا با ترشح هورمون کورتیزول، ملاتونین سرکوب میشود.
ما برای داشتنِ چرخهی منظم خواب و بیداری به ملاتونین نیاز داریم. اگر سطح کورتیزول بالا باشد، حتی پس از استراحت کامل، احساس خستگی مزمن میکنیم. صبحها، سطح کورتیزول بدن ما در نقطهی اوج خود قرار دارد و سپس به تدریج در طول روز، کم میشود، اما اگر سطح آن بالا باقی بماند، این ریتم روزانه، همینطور خواب باارزشی که برای سرحال شدن به آن نیاز داریم، مختل میشوند. دریافت مقدار کمی جینسنگ ممکن است به تنظیم کورتیزول و عملکرد درست بدن، کمک کند.
7. مصرف بیشتر مرکبات
تقریبا تمام انواع مرکبات دوستداشتنی هستند. از آب لیمو شیرین گرفته تا آب پرتقال و تمام آبمیوههای دیگر که همیشه به عنوان درمانهای خانگی مورد استفادهی ما بودهاند. برای درمان بی حالی و کسالت توصیه میکنیم روز خود را با یک لیوان آب لیموترش آغاز کنید.
عطر لیموی ترش تازه درون لیوان آب به تنهایی میتواند شما را سرحال کند و جذبِ آب، شما را برای یک روز عالی آماده کند. خواص لیموترش بیشمار است. آب لیموترش به بهبود شماری از بیماریها کمک میکند، مثلا از یبوست پیشگیری میکند، اما خاصیت دیگرش این است که به یک بدن خسته، جان تازهای میدهد.
اگر احساس میکنید در اواسط روز بیحال هستید، یک لیوان دیگر آب لیموترش درمان بی حالی و کسالت شماست. نمیتوان همهی عناصر شیمیایی و مولکولی آب لیموترش را که با خستگی مبارزه میکنند، برشمرد، فقط میتوان گفت که در میان تمام مرکبات، انرژیبخش بودن و خواص درمانی این نوشیدنی اثبات شده است.
8. خواب کافی و با کیفیت
از دیگر راه های درمان بی حالی و خستگی داشتن خواب کافی و با کیفیت است. در طب سنتی کیفیت خواب وبیداری افراد متناسب با سن، موقعیت، مزاج و جنس افراد تعریف می شود؛ برای مثال جوانی که می خواهد روز بانشاطی را سپری کند باید حداقل شش ساعت خواب شبانه مفید داشته باشد. دقت داشته باشید که با کیفیت ترین خواب مربوط به ساعات 9 شب الی 1 نیمه شب است، به طوری که جالب است بدانید هر یک ساعت خواب در این ساعات معادل دو ساعت خواب بعد از نیمه شب است.
9. بلغور جو دوسر
جو دوسر حاوی فیبر محلول است که در واقع جلوی بالا رفتن آنی و یکباره قند خون را می گیرد و از سقوط یکباره آن هم جلوگیری می کند. این خاصیت از آنجا نشات می گیرد که بعد از حل شدن در دستگاه گوارش به شکل فیلتر عمل کرده و جذب چربی و قند را کند می کند. بلغور جو دوسر سرشار از فیبر و بعضی پروتئین ها است که هر دوی این ها در احساس سیری کمک می کنند. همچنین حاوی کربوهیدرات با کیفیت است که در بدن به عنوان گلیکوژن ذخیره می شود و سوخت مغز و ماهیچه ها را تامین کرده و در طول روز به ثبات قند خون کمک می کند.
10. شیر
شیر آب بدن را تامین می کند و زمانی که عرق می ریزیم تعادل الکترولیت بدن را تامین می کند. کازئین ( یک پروتئین موجود در شیر ) زمان خواب به شل شدن عضلات کمک کرده و کمک می کند با آرامش به خواب رویم.
11. درست کردن نوشیدنی انرژیزای خانگی
به نوشیدنیهای انرژیزای بیرون عادت نکنید. این نوشیدنیها یکی از بهدردنخورترین محصولاتی هستند که در سالهای اخیر در بازار رواج پیدا کردهاند. شما مبلغ نامعقولی را بابت چیزی پرداخت میکنید که ضررش بیشتر از منفعتش است.
در حقیقت، این نوشیدنیهای غیرطبیعی بر مشکلات فیزیکی ما میافزایند. پس بهتر است خودتان نوشیدنیهای انرژیزا درست کنید که هم طعم طبیعیتری دارند و هم در بهبود سلامتیتان اثر واقعی دارند و شما را به همان انرژی طولانیمدتی که به دنبالش هستید، میرسانند.
12. یوگا
تصور مردم عادی از یوگا، مانند بسیاری از چیزهایی که مُد روز میشوند، قدری تحریف شده است. اگر به سراغ یوگا نمیروید، چون فکر میکنید مُدی است که یک عده جوان را قبل از جمع شدن در کافه، جذب خود میکند، زودتر این فکر را از سرتان بیرون کنید.
بدون شک، جوانان امروز به یوگا اهمیت زیادی میدهند، اما سابقهی این ورزش تقریبا به قرن پنجم و ششم پیش از میلاد بازمیگردد، خیلی پیشتر از رواج شلوارهای کشی در جامعهی غربی. یوگا نه فقط یک نوع ورزش فیزیکی است، بلکه یک ورزش روحی هم به حساب میآید.
این ورزش به آرامش ذهن، تمرکز روی تنفس و آرام کردن آشفتگیهای درونی کمک میکند. بخش فیزیکی یوگا، مانند بسیاری از انواع ورزشها، در واقع تقویتکنندهی انرژی شماست. ترکیب ورزش فیزیکی و روحی به شما حس تولد دوباره میدهد.
این ورزش در واقع به عنوان گونهای داروی جایگزین برای مبارزه با خستگی مزمن شناخته شده است. حتی نیاز نیست برای انجام این ورزش به کلاسی ملحق شوید (اگرچه داشتن مربی بد نیست) و میتوانید آن را در خانه هم انجام بدهید و از فواید یوگا برای سلامتی بهرهمند شوید.
13. شیرین بیان
وقتی صحبت از درمان گلودرد میشود، ریشهی شیرین بیان یک گیاه پیشنهادی است، اما یکی از ترکیبات اصلی آن، یعنی گلیسیریزین میتواند در بهبود خستگی مفید باشد، به ویژه اگر خستگی توأم با عملکرد ضعیف آدرنال باشد.
ریشهی شیرین بیان نیز مانند جینسنگ، میتواند به بهبود تنظیم سطح کورتیزول کمک کند. در حقیقت، این گیاه برای تقویت کورتیزول مفید است. شاید این تأثیر دور از انتظار باشد، با این حال، اگر بدن شما به اندازهی کافی کورتیزول تولید نکند، ممکن است در تلاش برای جبران این کمبود، بیش از حد کورتیزول تولید کند و این وضعیت باعث میشود در طول روز، احساس خستگی کنید، اما در طول شب، قادر به خوابیدن نباشید و آن خستگی را همچنان احساس کنید.
میزان تولید کورتیزول باید متعادل باشد. اگر بیش از حد باشد، قادر به خوابیدن نخواهید بود و اگر کمتر از حد باشد، استراحت شما مختل خواهد شد.
14. مصرف منیزیم بیشتر
منیزیم یک مادهی معدنی مهم است که ما این روزها واقعا از کمبود آن رنج میبریم. بدن به خودی خود منیزیم تولید نمیکند و دریافت این مادهی مغذیِ ضروری به خودمان بستگی دارد.
مشکل این است که این روزها، بسیاری از رژیمهای غذایی فاقد غذاهای سالم هستند. منیزیم، کوفاکتورِ ۳۰۰ سیستم آنزیمی در بدن است که طیف وسیعی از واکنشهای بیوشیمیایی را تنظیم میکند.
هر چیزی از عملکرد ماهیچه و اعصاب گرفته تا سنتز پروتئین و تولید انرژی، به منیزیم نیاز دارد. بهترین راهِ دریافت منیزیم، خوردن غذاهای حاوی منیزیم به جای قرصهای مکمل است. سبزیجات پربرگ به رنگ سبز تیره، آجیل، غلات کامل و موز، همگی سرشار از منیزیم هستند.
15. خوردن و آشامیدن مواد غذایی سالم
غذا به معنای واقعی کلمه، انرژی و سوخت بدن ماست. در جوامع امروز، اهمیت غذا نادیده گرفته میشود. غذا در مشت ماست، اما این ضربالمثل معروف که «غذای شما ماهیت شما را میسازد» دیگر به حاشیه رانده شده است.
اگر ما در وعدههای غذاهاییمان خسیسبازی به خرج بدهیم یا رژیم غذاییمان را پر از نوشیدنیهای شیرین و غذاهای چرب و چاقکننده کنیم، یا سیستم بدنیمان به درستی کار نخواهد کرد یا پس مدتی از کار خواهد افتاد. به علاوه، احساس خستگی و بیحالی را هم تجربه خواهیم کرد.
زمانی که غذا میخوریم، بدن ما کربوهیدراتها (قند و نشاسته) را میشکند، پس از آن این کربوهیدراتهای شکسته دوباره برای تبدیل شدن به گلوکز (قند خون) شکسته میشوند و جذب جریان خون میشوند.
ساده بگوییم، گلوکز انرژی مورد نیاز ما برای عملکرد تمام سیستمهای بدن است، از مغز و قلب گرفته تا عضلات پا و… تمام کربوهیدراتها برای شما خوب نیستند و نوعِ خوب آنها باید به شکل کربوهیدراتهای پیچیده باشد.
کربوهیدراتهای پیچیده از زنجیرههای طولانی و پیچیدهای از مولکولهای شکر ساخته شدهاند. این کربوهیدراتها به گلوکز تبدیل میشوند و به ما انرژی میدهند. ارزشِ کربوهیدراتهای ساده از قبیل شکر درون کیکها، شیرینیها، شربتهای مصنوعی، آبنباتها و غیره، برای بدن ما صفر است و فقط به افزایش وزن و نداشتن حس خوب نسبت به اندام منتهی میشود.
این کربوهیدراتهای ساده به سرعت سوخته میشوند. شاید با مصرف آنها به سرعت احساس کنید انرژیتان افزایش یافته است (بهخاطر بالا رفتن گلوکز)، اما به همان سرعت هم این انرژی کاذب را از دست خواهید داد.
کربوهیدراتهای پیچیده سبب آزادسازیِ ثابت و یکنواخت انرژی میشوند. اگر شما غذای ناسالم بخورید، این احتمال وجود دارد که کربوهیدراتهای بد جزو رژیم غذایی شما باشند و این به آن معناست که شما بخش اعظم غذای خود را به انرژی تبدیل نمیکنید و پیامد این نوع غذا خوردن، احساس خستگی است.
نکتهها و پرسشهای زیر را دربارهی خستگی به یاد داشته باشید:
• نسبت مناسب: هرچه میزان شکر بالاتر و میزان فیبر کمتر باشد، کربوهیدراتها بدتر خواهند بود. از این نکته به عنوان راهنمایی برای مشخص کردن کربوهیدراتهای خوب یا بد استفاده کنید.
• خوب را از بد تشخیص بدهید: واژهی «کربوهیدرات» بسیار بر سرِ زبانها افتاده است، نخست از خوبیهای آن میشنویم، ناگهان از بدیهای آن میگویند. پاسخ این است که کربوهیدراتها هم خوب هستند و هم بد، اما ما میتوانیم به راحتی کربوهیدرات خوب را از کربوهیدرات بد تشخیص بدهیم. شما به کربوهیدرات خوب نیاز دارید، پس این دو نوع کربوهیدرات را بشناسید و سعی نکنید قید آن را کلا بزنید، وگرنه تاوان آن را با احساس خستگی خواهید داد.
• هر چه از فیبر بگوییم کم گفتهایم: خوراکیهای حاوی فیبر بالا کندتر از غذاهای حاوی فیبر پایین، هضم میشوند و جلوی بالارفتن سطح قند خون را میگیرند. نمونههای غذاهای فیبردار عبارتاند از: غلات سبوسدار، میوهها، سبزیجات و حبوبات.
• آیا این غذا تصفیهشده است؟ آیا این غذا کنسرو شده است؟ غذاهایی مثل نان سفید یا برنج سفید تهی از فیبر و سرشار از کربوهیدراتهای ساده هستند. همینطور فستفودها، تنقلات شیرین، نوشابه و غیره نیز همین مشخصات را دارند.
16. استحمام مناسب
یکی دیگر از راه های درمان بی حالی و کسالت ،استحمام مناسب می باشد. حمام کنید ، بعد از شنا کردن در دریا احساس جوانی می کنید. برای این که احساس طراوت را در روزها و شب های پاییزی پیدا کنید کافی است یک فنجان نمک داخل وان حمام بریزید و آن را با آب گرم پر کنید. با شمع های معطری که در کنار وان می گذارید، آرامش خاصی پیدا خواهید کرد.
17. چرت زدن
چرت زدن در وسط روز یک فرصت استثنایی برای تجدید قواست و وقت گذاشتن برای این کار، یک سرمایهگذاری باارزش برای سلامتی است. چرت زدن، خستگی را کم، ذهن را تیز و خلق و خو را بهتر میکند. اما وقتی حرف از چرت زدن به عنوان درمان بی حالی و کسالت به میان میآید، به یک شمشیر دو لبه تبدیل میشود.
حتما تا به حال چرتهای طولانی وسط روز را در خانه تجربه کردهاید که قرار بود چرتی باشند و شما را سرحال کنند، اما به دو، سه ساعت کشیده شدهاند و شما را گیجتر و بیرمق تر از قبل کردهاند.
با خوابیدنِ بیش از حد، ساعت بیولوژیکی شما مختل میشود و چرخههای انرژی سلولهای شما مختل میشود و شما احساس خستگی، گیجی و مستِ خواب بودن میکنید. این حالتِ مستیِ خواب را «تنبلی خواب» هم مینامند و در این حالت، شما ناگهان از خوابِ موجِ کوتاه بیدار میشوید. از آنجا که چرت زدن، شما را وارد چرخهی خواب کامل نمیکند، شما اغلب از خواب موج کوتاه میپرید.
این امر میتواند بر نحوهی عملکرد شما تأثیر جدی بگذارد. برطرف شدنِ مستیِ خواب بین ۲ تا ۴ ساعت زمان میبرد. اما راه بهتری برای چرت زدن وجود دارد و آن داشتنِ اندکی خویشتنداری است.
18. اسفناج
اسفناج که سرشار از آهن است میتواند به بالا بردن شمار سلولهای قرمز کمک کند، بنابراین انرژی شما را بیشتر میکند و سلاحی برای مبارزه با کمخونی است. اسفناج از منیزیم هم غنی است و ۱ فنجان آن حاوی ۳۹ درصد از میزان مصرف توصیهشدهی روزانه است. تحقیقات اولیه نشان میدهد که اسفناج حتی میتواند عملکرد ماهیچهها را در طول ورزش، بهبود ببخشد.
دیدگاه