زانو درد شبانه: علل و راهکارهای کاهش درد در طول شب

عموماً زانو درد در شب به علت فشارها و پیچ خوردگی‌ها، درد قدامی زانو، آسیب به مینیسک یا غضروف، تاندونیت، آرتروز، ورم کیسه‌های مفصلی، پارگی لیگامان یا تاندون‌ها، خونریزی داخل مفصل، بیماری آزگود اشلاتر، نقرس، آرتریت عفونی، استفاده بیش از حد از عضو و چاقی رخ می‌دهد.

اقدامات خاصی وجود دارد که به پیشگیری از زانو درد شبانه کمک می‌کنند: برای مثال استراحت دادن به زانو و استفاده از سرما و گرما روی زانو پیش از رفتن به تختخواب. همچنین می‌توانید با مصرف قرص‌های مسکن بدون نسخه التهاب زانو را پیش از به خواب رفتن کاش دهید. در طول روز، کمی وقت بگذارید تا عضلات پای خود را تمرین دهید تا عضلات پیرامونی زانو را برای حمایت بیشتر از مفصل تقویت نمایید.

علل زانو درد شبانه

ذکر این نکته مهم است که دو نوع زانو درد وجود دارد: موقتی و مزمن. آنچه که اکنون درباره آن صحبت می‌کنیم درد مزمن زانو است، نوعی از درد که هر روز صبح با احساس کردن آن از خواب بیدار می‌شوید و مجبورید پیش از خواب قرص مسکّن مصرف نمایید.

زانو درد مزمن، همچون نوع موقتی آن، می‌تواند از آسیب یا سانحه‌ای ناشی شده باشد. فشاری که دیروز روی زانوی خود آورید می‌تواند برای مدتی طولانی سلامتی این مفصل را تحت تأثیر قرار دهد.

ولی در بیشتر اوقات، زانو درد مزمن می‌تواند در اثر اختلال دیگری ایجاد شود. برخی از علل زانو درد در شب عبارتند از:

• آرتروز آرتروز تنها برای جمعیت میانسال به بالای جامعه رخ نمی‌دهد. جوانان نیز می‌توانند به درد آرتروز مبتلا شوند و زانوها معمولاً شدیدترین درد را دارند.

• ورم کیسه‌های مفصلی: ورم کردن کیسه‌های مفصلی در میان ورزشکاران امری متداول است و بعلت استفاده بیش از حد از زانو رخ می‌دهد. ولی کسانی که تمام مدت روز را ایستاده سپری می‌کنند نیز در معرض ورم کیسه‌های مفصلی قرار دارند.

• نقرس: نقرس یک عارضه به شدت دردناک است. حتماً شنیده‌اید که نقرس بیشتر از هر جایی در بدن انگشت بزرگ پا را مبتلا می‌کند. ولی بسیار دیده شده که اسید اوره در زانوها نیز تجمع کند.

• عدم گرم کردن بدن: گرم کردن بدن پیش از ورزش تنها بخاطر سلامتی عضلات نیست. گرم کردن برای مفاصل نیز خوب است. عدم گرم کردن صحیح بدن پیش از تمرین یا ورزش می‌تواند باعث درد مزمن زانو شود.

• پوسچر نامناسب: هنگامی که درباره پوسچر نامناسب صحبت می‌شود، بیشتر افراد به درد در کمر یا پاها فکر می‌کنند. ولی پوسچر نامناسب بدن یکی از علل درد مزمن زانو هم هست.

• چاقی: علاوه بر سایر عارضه‌های پزشکی، چاقی نیز با زانو درد مرتبط است.

درمان زانو درد شبانه

درد و ورم مفصل در افراد پا به سن گذاشته بسیار شایع شده است. زانو درد می‌تواند باعث احساس ناراحتی در هنگام راه رفتن، دویدن و انجام سایر فعالیت‌های روزمره شود. همچنین به خواب رفتن را دشوار می‌کند و خواب راحت شبانه را نیز از شخص می‌گیرد. درد و ورم ناشی از آرتروز می‌تواند خفیف یا به قدری شدید باشد که شخص را از پا بیاندازد. چند درمان خانگی برای زانو درد وجود دارد.

گرفتن دوش گرم پیش از خواب

دوش گرم گرفتن پیش از خواب بسیار آرامش بخش است. همچنین با تسکین دادن درد مفصل باعث می‌شود تا شخص بدون احساس درد یا با درد خفیف به خواب برود.

بر طبق تحقیقات صورت گرفته، گرفتن دوش گرم:

• فشار جاذبه را بر زانوها کاهش می‌دهد

• گردش خون را بهبود می‌بخشد

• ورم و التهاب را کاهش می‌دهد

• از زانوها کاملاً حمایت می‌کند

همچنین اثر مثبت و طولانی مدت گرفتن دوش گرم پس از درآمدن از حمام نیز ادامه خواهد یافت.

یافتن یک وضعیت راحت برای خواب

داشتن یک وضعیت راحت و حمایت خوب برای خوابیدن می‌تواند تفاوت زیادی هم در تسکین و هم پیشگیری از زانو درد شبانه ایجاد کند. مهم است که در هنگام خوابیدن برای زانوهای خود حمایت مضاعفی ایجاد کنید. برای این منظور، شخص می‌تواند با استفاده از چند بالش زانوی خود را کمی بالاتر آورده و حمایت مضاعفی برای زانو ایجاد کند.

کسانی که به پشت می‌خوابند می‌توانند بالش‌ها را زیر زانوهای خود قرار دهند و افرادی که به پهلو می‌خوابند نیز می‌تواند بالش را بین دو زانوی خود قرار دهند. بالش با فراهم آوردن یک حمایت راحت، بخشی از فشار وارده بر زانوها را از آنها می‌گیرد.

استفاده از کمپرس سرد یا گرم

شاید استفاده از کمپرس سرد، کمپرس گرم یا برچسب‌های حرارتی باعث تسکین درد برای برخی افراد شود. پیش از خوابیدن یا به تختخواب رفتن، می‌توان از کمپرس گرم یا سرد روی زانوهای خود استفاده کنید. هدف از انجام این کار حرارت دادن یا سرد کردن زانوها 20 دقیقه پیش از به تختخواب رفتن است. هر یک از این دو روش می‌تواند به کاهش ورم کمک کرده و حتی مقداری از احساس درد در زانوها را از بین ببرد.

در هنگام استفاده از یخ برای کمپرس سرد، باید یخ را داخل یک حوله یا پارچه بپیچید تا از تماس مستقیم پوست با آن جلوگیری نمایید، زیرا تماس مستقیم پوست می‌تواند به پوست آسیب زده و باعث احساس درد شود.

تنظیم زمان مصرف دارو

گاهی اوقات، تنظیم زمانی که شخص داروهای تجویزی خود را مصرف می‌کند می‌تواند به تسکین درد شبانه کمک کند. در صورتی که تغییر زمان مصرف دارو به تسکین درد کمک کرد، بهتر است با همکاری با پزشک خود زمان بهتری را برای مصرف داروهای خود بیابد.

• کاهش وزن یا حفظ وزن سالم

• حمل کردن وزن زیاد فشار مضاعفی را روی زانوها و سایر مفاصل قرار می‌دهد.

• حفظ یا رسیدن به وزن سالم بدن باعث کاهش این فشار از روی مفاصل خواهد شد. به این منظور، شخص باید رژیم غذایی خود را بهبود بخشیده و ورزش روزانه در برنامه خود بگنجاند.

• تمرین منظم و سبک با بهبود بخشیدن به جریان خون در بدن، احساس بهتری به مفاصل می‌دهد. افراد مبتلا به زانو درد باید به گونه‌ای ورزش کنند که فشار یا استرس بیشتری بر روی مفاصل زانوی خود قرار ندهند.

• شنا کردن، دوچرخه، پیاده روی نرم و ماشین اسکی فضایی از جمله ورزش‌های مناسبی هستند که به سلامت کلی بدن کمک می‌کنند. این تمرینات نرم همچنین به حفظ وزن سالم یا کاهش وزن اضافی نیز کمک خواهند کرد.

تغییر روتین و عادات روزمره

برخی فعالیت‌ها می‌تواند با تشدید درد باعث شود احساس درد تا هنگام خوابیدن ادامه پیدا کند. همچنین می‌توان با انجام اقدامات بخصوصی در طول روز از درد مضاعف زانو جلوگیری کرد.

توصیه‌های پیشگیرانه عبارتند از:

• خودداری از قرار دادن وزن زیاد روی زانو

• انجام منظم حرکات کششی، مخصوصاً پیش از ورزش

• پوشیدن کفش مناسب

• قرار گرفتن در یک فرم صحیح در هنگام بلند کردن اجسام یا ورزش کردن

• استراحت دادن به زانوها در صورت لزوم

• استفاده از زانوبندهای فشاری

• استفاده از عصا یا سایر ابزارهای کمکی برای راه رفتن در صورت لزوم

• خودداری از استفاده بیش از حد از زانو

• بلند کردن اجسام با وزن محدود زیرا ورزش کردن نباید باعث افزایش درد شود

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که درد زانوها در حال بدتر شدن است یا بهبود پیدا نمی‌کند باید با پزشک خود صحبت کنید. در برخی موارد، پزشک توصیه می‌کند که زمان مصرف داروهای خود را تغییر دهید تا اثر تسکینی داروها در طول شب بیشتر باقی بماند. در سایر موارد پزشک با تغییر دوز یا نوع دارو درد را تسکین می‌دهد.

همچنین شاید پزشک درمان‌های دیگری را نیز توصیه کند. فیزیوتراپی به کاهش درد زانو و افزایش کیفیت خواب کمک می‌کند.

در موارد شدیدتر پزشک گزینه‌های جراحی را توصیه خواهد کرد. با جراحی می‌توان مفصل آسیب دیده را ترمیم یا تعویض کرد. در هر صورت، هدف از جراحی بازیابی دامنه حرکتی از دست رفته در مفصل و تسکین درد است.

کلام آخر

با در پیش گرفتن تکنیک‌ها و استراتژی‌های پیشگیرانه که می‌توان در منزل انجام داد زانو درد شبانه قابل درمان خواهد بود. درمان‌های خانگی غالباً بر تسکین موقتی یا پیشگیری از بروز علائم بیماری متمرکز است.

ولی اگر علائم بهبود پیدا نکرد بیمار باز هم باید با پزشک خود همکاری کند. پزشک می‌تواند داروهای قوی‌تری برای درمان التهاب و درد تجویز کند و همچنین درمان‌های دیگری را نیز برای تسکین درد توصیه نماید.