امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 278530
۱۵۹۵
۱
۰
نسخه چاپی

زندگی ابوعلی سینا ملقب به همه چیزدان که همچنان در جهان می درخشد

حسین بن عبدالله بن علی بن سینا، معروف به ابوعلی سینا، ابن سینا و ملقب به شیخ الرئیس، فیلسوف، پزشک و از بزرگترین دانشمندان مسلمان ایرانی قرن چهارم و پنجم قمری که در پاره‌ای از علوم من جمله؛ طب، زیست‌شناسی، منطق و فلسفه از سرامدان تاریخ علم محسوب می‌شود.

ابن سینا

ابن سینا کیست؟

ابوعلی سینا، حکیم، فیلسوف، طبیب و دانشمند بزرگ ایرانی که در ماه صفر سال ۳۷۰ هجری قمری در شهر بخارا متولد شد.

این حکیم بزرگ در جهان غرب به نام Avicenna و با لقب «امیر پزشکان» شناخته شده است و علاوه بر شیخ‌الرئیس، القاب دیگری همانند حجه الحق و شرف الملک هم به او داده‌اند.

ابن سینا از نوابغی است که در کودکی قرآن را حفظ کرده و در نوجوانی به بسیاری از علوم همانند ادبیات، هندسه، فقه، منطق، فلسفه، طب تسلط پیدا کرد.

وی زندگی فراز و نشیبی داشته و به دلایلی مدتی به دنیای سیاست وارد شده و سمت وزارت را بر عهده داشته و سفرهایی به شهرهای مختلف داشت و مدتی هم به زندان افتاده است.

تالیفات زیادی از ابن سینا برجای مانده که کتاب الشفا، القانون فی الطب،دانشنامه علائی،علائی، الاشارات و والتنبیهات را می‌توان نام برد. 

ابن سینا بیشتر در طب شهرت دارد و از پزشکان حاذق به شمار می‌رود، با این حال در فلسفه ابداعات فراوانی داشت و تاثیر عمیقی را به خصوص در رشته‌های نفس‌شناسی و جهان‌شناسی بر جای گذاشت و در منطق نیز توانست تغییرات شگرفی ایجاد کند که بیشتر این تغییرات تاکنون نیز به قوت خود باقی است و غالب آنها مورد پذیرش متفکران بعد از وی قرار گرفته است.

آرامگاه ابوعلی سینا در میدان بوعلی سینا در شهر همدان واقع شده است.

روز اول شهریور در تقویم که مصادف با سالروز تولد حکیم بزرگ ابوعلی سینا بوده به نام روز پزشک نام‌گذاری شده است.

نام این دانشمند بزرگ روی اماکن مختلفی نهاده شده است، به‌عنوان مثال در شهر تهران، شیراز، اصفهان، مشهد و همچنین استانبول و حتی بویینی فرانسه، بیمارستان‌هایی به نام ابوعلی سینا وجود دارد.

از دیگر اماکنی که نام این فیلسوف بزرگ بر آن‌ها قرار داده شده است می‌توان به یک مرکز جراحی در نیویورک، یک کالج طب چینی در ساسکس شرقی انگلستان، یک کالج پزشکی در پاکستان، یک کالج بین‌المللی در مجارستان، ژورنال بین‌المللی بیوتکنولوژی در تهران، یک پژوهشگاه در تهران و چندین مدرسه و مرکز آموزشی در ایران اشاره کرد.

سرگذشت ابن سینا

زندگی ابوعلی سینا

ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا، مشهور به ابوعلیِ سینا، ابن سینا، پورسینا و شیخ الرئیس در ۳۵۹ ه‍.ش به دنیا آمد.

ابن سینا همه‌چیزدان، پزشک، ریاضی‌دان، اخترشناس، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق‌دان، فیلسوف، موسیقی‌دان و دولت‌مرد ایرانی و از مشهورترین و تأثیرگذارترینِ فیلسوفان و دانشمندان ایران‌زمین و جهان است که به ویژه به دلیل آثارش در زمینه فلسفه و پزشکی اهمیت دارد. آثار اصلی او دو دانشنامه علمی و فلسفی جامع به نام‌های کتاب شفا و دانشنامهٔ علائی، و همچنین القانون فی الطب به عنوان یکی از معروف‌ترین آثار تاریخ پزشکی است.

 ابوعلی سینا از همان آغاز کودکی استعداد عجیب و ویژه‌‌ای در فراگرفتن علوم مختلف داشت و از آنجا که پدرش عبدالله برای تعلیم و تربیت او سخت تلاش می‌کرد، خانه او محل ملاقات دانشمندان مختلف بود

 ابن سینا تا ۱۰ سالگی تمام قرآن و صرف و نحو را آموخت و پس از آن به یادگیری منطق و ریاضیات مشغول شد.و در ۱۴ سالگی از معلم خود نیز پیشی گرفت.

پدر ابن سینا اهل بلخ بود و در زمان سلطنت «نوح دوم» که از پادشاهان سامانی به شمار می‌رفت، از بلخ به بخارا آمد و کارمند دارایی روستای خرمثین در بخارا شد.

او از روستای افشنه که در نزدیکی خرمثین قرار داشت، با دختری به نام ستاره ازدواج کرد و نام اولین فرزندش را حسین گذاشت که همان ابوعلی سینا است و پنج سال پس از او، برادر کوچک‌ترش به نام محمود به دنیا آمد. 

ابن سینا علم منطق را از استادش ابوعبدالله ناتلی آموخت و طبیعیات، مابعد‌الطبیعه و علم طب را را نزد استادش ابوسهیل مسیحی فراگرفت.

او در جوانی امیر نوح سامانی را از یک بیماری سخت نجات داد و به همین خاطر امیر به او اجازه داد که از کتاب‌خانه باشکوهی که مخصوص شاهزادگان سامانی بود، استفاده کند.

ابن سینا هنگامی که به سن ۱۸ سالگی رسید، دیگر احتیاج به فراگیری هیچ علمی نداشت؛ زیرا در همه علوم زمان خود استاد بود و تنها برای درک آموخته‌های خود تلاش می‌کرد.    

ابوعلی سینا زمانی که ۲۲ سال داشت، پدر خود را از دست داد. او پس از مرگ پدرش، با دشواری‌های زیادی روبه‌رو شد و زندگی پر فراز و نشیبی را تجربه کرد.

ابن سینا بیشتر عمر خود را در مسافرت‌های طولانی از شهری به شهر دیگر گذراند و حوادث زیادی همانند سرگردانی در کویر و گم شدن در بیابان را تجربه کرد.

ابن سینا و وزارت سلطان وقت

سفرهای ابن سینا

ابن سینا سفرهای زیادی به شهرهای مختلف داشته است. وی ابتدا در سال ۴۰۲ هجری گرگانج را به مقصد جرجان برای دیدار دوست خود کاووس بن وشمگیر دیلمی ترک کرد. ابن سینا در راه این سفر، به سوی خراسان رفت. پس از مدتی او از جرجان به ری سفر کرد و مدتی در دستگاه حکومتی آل بویه به حاکم آن زمان، مجدالدوله رستم خدمت کرد. ابو علی سینا در سال ۴۰۵ به قزوین رفت و سپس وارد همدان شد. او چندی بعد تصمیم به مهاجرت به اصفهان گرفت و مدتی نیز در این شهر زیبا زندگی کرد ولی پس از اینکه دچار بیماری شد دوباره به همدان برگشت.

ابوعلی سینا در اصفهان

ابن سینا هنگام ورود به اصفهان با احترام زیاد علاءالدوله حاکم وقت مواجه شد بنابراین در اصفهان سکونت گزید و حدود ۱۵ سال از عمر خود را در خدمت علاءالدوله گذراند و در بیشتر سفرها با او همراه بود.

شاگردان ابن سینا

ابن سینا در دوران زندگی خود علاوه بر آموختن علوم مختلف و تالیف آثار مهم و ارزشمند، شاگردان زیادی را نیز تربیت کرده است که هر کدام دانشمندان و نام آوران بزرگی در دوران خود شدند. از جمله این شاگردان میتوان به افراد زیر اشاره کرد:

  • ابوعبید جوزجانی
  • ابوالحسن بهمنیار
  • ابو منصور طاهر اصفهانی
  • ابوعبدالله محمد بن احمد المعصومی

همسر ابوعلی سینا

در منابع تاریخی به طور قطعی از ازدواج ابوعلی سینا سخن گفته نشده است ولی به گفته برخی او با کنیز فراری خلیفه بغداد که یاسمین نام داشت ازدواج کرد که البته مدت زیادی نگذشت که خلیفه بغداد یاسمین را پیدا کرد و او مجبور به جدایی از ابوعلی سینا شد.

آثار ابن سینا

آثار ابوعلی سینا

آثار ابوعلی سینا حدود ۴۵۰ عنوان است که ۱۳۱ اثر اصیل و ۱۱۱ اثر منسوب به او ذکر شده است. از معروفترین آنها می توان به کتاب شفا و القانون فی الطب اشاره کرد. با توجه با اینکه زبان عربی در آن زمان رایج بود، همگی آن‌ها به‌جز دانشنامه علایی به عربی نوشته شده است

جالب است بدانید که او تنها حکیمی است که تمام آثارش باقی مانده و بسیاری از آن‌ها به چاپ رسیده است.

به‌طور کلی، از جمله مهم‌ترین آثار ابن‌ سینا می‌توان به شفا، قانون فی الطب، الاشارات و التنبیهات فی المنطق والحکمه و بسیاری رساله‌های دیگر فارسی و عربی اشاره کرد.

ابوعلی سینا در ادبیات فارسی تبحر خاصی داشت و بیش از ۲۰ اثر فارسی به او منسوب است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به انتساب دانشنامه علائی و رساله نبض اشاره کرد، البته کتاب‌های فارسی دیگری همانند کنوزالمعزمین، ظفرنامه، حکمه الموت، رساله نفس، رساله معراجیه، المبدا  المعاد، اثبات النبوه، علل تسلسل موجودات، رساله جودیه، معیارالعقول، رساله عشق، حل شکلات معینه، رساله اکسیر، رساله در منطق، رساله در اقسام نفوس، فی تشریح الاعضا، رساله در معرفت سموم و علم پیشین و برین هم از وی وجود دارد.

از ویژگی‌های ابن سینا در پزشکی، مشاهدات بالینی او درباره بیماری‌های گوناگون است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ناراحتی‌های پوستی، بیماری‌های ریوی، اختلال‌های اعصاب و انواع دیوانگی‌ها اشاره کرد.

ابن سینا در علم ریاضی و نجوم هم جایگاهی بسیار ویژه و خاص داشت. بخش از کتاب شفا درباره ساختن آلات رصدی بوده و بخشی هم درباره ریاضیات است که شامل چهار بخش هندسه، علم حساب، موسیقی و هیئت می‌شود.

ابن‌سینا در بخش ریاضیات، اصول اقلیدس را در کتاب شفا بررسی و تحلیل کرده است. از ابتکارات ارزشمند این دانشمند بزرگ در علم نجوم می‌توان به ساختن آلات اندازه‌گیری رصدی اشاره کرد که بسیار قابل‌توجه است.

برخی از آثار مهم ابن سینا در زمینه ریاضیات شامل کتاب الشفا (جزء سوم شامل: الارثماطیقی ـ علم‌الموسیقی ـ علم‌الهیئه)، الزاویه یا تحقیق مبادی‌الهندسه، رویه ‌الکواکب ‌باللیل لا‌بالنهار، رساله فی ‌الموسیقی، الفلک والمنازل یا المختصر فی ‌علم ‌الهیئه، فی ‌سبب ‌قیام ‌الارض ‌فی ‌وسط ‌السما، ابطال احکام ‌النجوم و فی ‌ابعاد ‌الظاهره ‌للاجرام ‌السماویه است.

بعضی از آثار مربوط به منطق و حکمت این دانشمند بزرگ هم شامل الاشارات و التنبیهات، الانصاف، رساله المحدود، الحمکه العروضیه، الحکمه المشرقیه، کتاب شفا، التعلیقات، المباحثات، عیون الحکمه، النجاه و سایر موارد می‌شود. این حکیم بزرگ پژوهش‌هایی هم در علوم طبیعی انجام داد و چگونگی پدید آمدن کوه‌ها را به‌درستی بیان کرده است.

ابن سینا و دانش موسیقی

پورسینا تئوری‌دانی دارای دیدگاه‌های موسیقایی است. او مرد دانش و نه کنش در موسیقی بود ولی آنچنان از همین ‏دانش نظری سخن می‌راند که گویی در کنش نیز چیره دست است. گمان می‌شود پورسینا و فارابی بنیادگذاران نخستین ‏پایه‌های دانش هماهنگی(هارمونی) در موسیقی بوده‌اند. آثار موسیقایی پور سینا روی هم رفته پنج اثر مهم اوست که در ‏بخش‌هایی از آنها به موسیقی پرداخته شده:‏

• شفا ‏

• جوامع علم موسیقی ‏

• المدخل الی صناعه الموسیقی ‏

• لواحق ‏

• دانشنامه علایی ‏

• نجات ‏

• اقسام العلوم ‏

علت مرگ و آرامگاه ابو علی سینا

علت مرگ و آرامگاه ابو علی سینا

ابو علی سینا در طول مدتی که در اصفهان زندگی میکرد مورد توجه علاءالدوله قرار داشت و زندگی آرامی را گذراند تا اینکه اصفهان مورد حمله مسعود غزنوی قرار گرفت. در این حمله برخی از آثار مهم این دانشمند بزرگ از بین رفت. این اتفاق ضربه بزرگی به او وارد کرد. پس از این اتفاق ابو علی سینا که درگیر بیماری قولنج نیز شده بود، تصمیم گرفت به همدان برود و آنجا زندگی کند.

سر انجام در دوم تیر ماه سال ۴۱۶ هجری شمسی، در ۵۷ سالگی از دنیا رفت و در شهر همدان به خاک سپرده شد. در برخی منابع گفته شده است که همین بیماری قولنج علت مرگ ابو علی سینا بوده است ولی علت مرگ او به طور قطعی ذکر نشده است. آرامگاه او در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان واقع شده‌است. این اثر در سال ۱۳۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

  • منبع
  • ویکی فقه
  • کجارو
  • ایمنا
  • مردان پارس

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید