مهریه یکی از حقوق مالی است که در اثر عقد بلندمدت یا کوتاه‌مدت به زن تعلق می‌گیرد. این رویه در کشور ما نیز وجود دارد و برای زنان در لحظه عقد دائم یا موقت مهریه مشخصی تعیین می‌شود. مقدار و نوع مهریه با توافق طرفین از قبل تعیین‌شده است، بنابراین نوع مهریه برای همه زوجین یکسان نیست.
علاوه بر این، شرایط پرداخت مهریه بسته به شکل آن در نوسان و تغییر است. در عقد نکاح آنچه مهریه زن محسوب می‌شود باید قابل تملک باشد. مهریه بر اساس تعهد به نحوه و زمان پرداخت به دو صورت طبقه‌بندی می‌شود. مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه دو مفهوم متفاوت هستند.
مهریه عندالمطالبه چیست؟
«مهریه عندالمطالبه به زبان ساده به این معناست که هر وقت زن درخواست کرد، مرد موظف به پرداخت آن است.»
ممکن است برخی افراد هنوز در مورد تمایز بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه سردرگم باشند. این دو مهریه و نحوه پرداخت آن‌ها متمایز است. شاید شنیده باشید که برخی از مردان به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه به زندان رفته‌اند و درنتیجه بین زمان درخواست و دسترسی به مهریه تفاوت وجود دارد.
مهریه عندالمطالبه مهریه‌ای است که زوجه در هرزمانی می‌تواند بگیرد. در این خصوص اگر زوج قادر به پرداخت نباشد، زوجه ممکن است او را به دلیل عدم پرداخت حبس کند.
مهریه عندالاستطاعه چیست؟
«مهریه عندالاستطاعه مهریه‌ای است که پرداخت آن صرفاً منوط به احراز توانایی مالی مرد است.»
توانایی پرداخت اقساط مهریه و گرفتن موافقت مرد در مهریه عندالمطالبه مهم‌ترین تمایز بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه است.
اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه در سررسید را نداشته باشد، زن نمی‌تواند حکم دادگاه مرد را دریافت کند.
تفاوت مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه
زنان در ازدواج دائم حق نفقه، مهریه و درآمد عرفی دارند. درنتیجه یکی از حقوق مالی مشترک در قراردادهای دائم و موقت، تعیین نوع مهریه است. خانم ممکن است دقایقی پس از امضای دو نفر، عقدنامه را ادعا کند.
«ازنظر تمایز بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه می‌توان گفت که مهریه عندالمطالبه باید به‌محض مطالبه پرداخت شود. اما در عندالاستطاعه باید حقوق مالی مرد در مهریه بررسی‌شده و اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، خانم نمی‌تواند مهریه خود را دریافت کند.»
به‌طورکلی اعتقاد بر این است که مهریه وابسته به نحوه مطالبه مهریه و بسته به اینکه مهریه عندالمطالبه باشد یا عندالاستطاعه متفاوت است.
مثلاً مطالبه مهریه در صورت عندالمطالبه مانعی ندارد و نیازی به سنجش توان مالی مرد نیست و باید مهریه زن را بپردازد؛ اما در مورد مهریه عندالاستطاعه باید آزمایش‌های لازم برای احراز تمکن مالی مرد انجام شود و در صورت عدم تمکن مالی برای پرداخت مهریه، قانون برای مرد و زن حکم کیفری ندارد، درنتیجه زوجه نمی‌تواند مهریه را مطالبه کند.
چه زمانی مهریه به زن تعلق نمیگیرد؟
- اگر عقد قبل از تعیین مهریه منعقدشده باشد و یکی از زوجین قبل از برقراری رابطه زوجیت فوت کند، مهریه به زن تسلیم نمی‌شود.
- اگر عقد باطل باشد و زن و مرد رابطه زناشویی برقرار نکرده باشند، زن مستحق مهریه نیست.
- درصورتی‌که عقد قبل از شروع رابطه زناشویی منحل شود و علت انحلال عجز مرد نباشد، مهریه به زن تعلق نمیگیرد.
ترکیب مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه
مهریه می‌تواند بر اساس تقاضا و استطاعت مالی باشد. ترکیب این دو عامل در دفاتر ازدواج باعث ایجاد تعادل می‌شود. با نگرش خوب نسبت به افزودن مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه در دفاتر ازدواج، می‌توان توصیه کرد که خانواده‌ها مقدار خاصی از مهریه را تعیین کنند که زوجین توانایی پرداخت آن را به‌صورت عندالمطالبه و مابقی در صورت تقاضا را داشته باشند.
یکی از محاسن قرار دادن یک مقدار از مهریه تحت عنوان عندالمطالبه و یک مقدار از مهریه تحت عنوان عندالاستطاعه، ایجاد تعادل در این زمینه است تا زن به‌طورکلی از مهریه محروم نشده و اگر مرد نیز به دلیل شرایط اجتماعی قادر به پرداخت مهریه نیست، روانه زندان نشود.
مهریه ثبت‌شده فقط جنبه صوری دارد و این توقع را ایجاد نمی‌کند که زن هر وقت خواست بتواند مهریه را مطالبه کند و با این کار زوج را روانه زندان کند، زیرا این‌گونه اقدامات غالباً بنیان خانواده را تخریب می‌کند.
در صورت در نظر گرفتن شرایط خاصی باید ضمانت پرداخت مهریه را داشته باشند که این شرط نیز بلامانع است و می‌توان آن را تحت عنوان شرط اضافی در صفحه سند قید کرد که مخصوص شرایط خاص عهدنامه است و پرداخت بخشی از مهریه را تضمین می‌کند.
زنی که درخواست مطالبه تمام مهریه خود را دارد در هر زمان که بخواهد می‌تواند به کمک وکیل حقوقی از طریق دادخواست در دادگاه خانواده یا اجرای سجل و در صورت داشتن تمکن مالی مرد تمام مهریه را مطالبه کند. در قرارداد جدید که شامل شرح «عندالاستطاعه» است، این دختر نمی‌تواند مهریه خود را مطالبه کند مگر اینکه با دادخواست مهریه خود فهرستی از اموال و دارایی زوج ارائه کند و به نحوی نشان دهد که این مرد توانایی پرداخت مهریه درخواستی خود را دارد.
مشاوره از وکیل برای درخواست و پرداخت مهریه
بسیار مهم است که از یک وکیل مهریه خبره راهنمایی بگیرید. شما ممکن است به‌سادگی تفاوت بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه را تشخیص دهید و با مراجعه به وکلای دادیستا با نحوه دریافت مهریه پی ببرید. موسسه حقوقی و داوری دادیستا به شما کمک می‌کند تا برای دریافت مهریه اقدام کنید.
ازآنجایی‌که مهریه به‌صورت اقساط قابل پرداخت است، وکیل خانواده در مورد مکانیسم پرداخت و میزان مطالبه مهریه به شما مشاوره می‌دهد؛ اما چون پرداخت مهریه عندالاستطاعه منوط به تمکن مالی مرد است، اقساط این نوع مهریه بی‌ارزش است. در صورت احراز عدم تمکن مالی مرد برای پرداخت مهریه، حکم کیفری یا قرار بازداشت صادر نخواهد شد.
دیدگاه