سلامت دهان و دندان بخش مهمی از سلامت و تندرستی کلی شماست. بهداشت نامناسب دهان می تواند منجر به حفره های دندانی و بیماری لثه شود و همچنین با بیماری قلبی، سرطان و دیابت مرتبط است.
حفظ سلامت دندان ها و لثه ها یک تعهد مادام العمر است. هرچه زودتر عادات بهداشت دهان و دندان را یاد بگیرید - مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و محدود کردن مصرف قند - راحت‌تر از اقدامات دندانپزشکی پرهزینه و مشکلات سلامتی طولانی‌مدت جلوگیری می‌کنید.
حقایقی در مورد سلامت دندان و دهان
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی حفره های دندانی و بیماری لثه بسیار شایع هستند.
- بین 60 تا 90 درصد کودکان مدرسه ای حداقل یک حفره دندانی دارند
- تقریباً 100 درصد بزرگسالان حداقل یک حفره دندانی دارند
- بین 15 تا 20 درصد از بزرگسالان 35 تا 44 ساله بیماری شدید لثه دارند
- حدود 30 درصد از افراد 65 تا 74 ساله در سراسر جهان هیچ دندان طبیعی ندارند
- در بیشتر کشورها، از هر 100000 نفر، بین 1 تا 10 مورد سرطان دهان وجود دارد.
- بار بیماری های دهان در گروه های جمعیتی فقیر یا محروم بسیار بیشتر است
اقدامات زیادی وجود دارد که می توانید برای حفظ سلامت دندان های خود انجام دهید. به عنوان مثال، بیماری های دندان و دهان را می توان تا حد زیادی کاهش داد:
- حداقل دو بار در روز دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید
- حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید
- کاهش مصرف شکر
- خوردن یک رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات
- اجتناب از محصولات تنباکو
- نوشیدن آب فلورایده
- به دنبال مراقبت های دندانپزشکی حرفه ای
علائم مشکلات دندانی و دهانی
برای ملاقات با دندانپزشک خود نباید منتظر بمانید تا علائم ظاهر شود. معمولاً دو بار در سال رفتن به دندانپزشک به آنها اجازه می دهد حتی قبل از اینکه علائمی را مشاهده کنید، مشکلی را تشخیص دهند.
اگر هر یک از علائم هشداردهنده زیر را در مورد مسائل بهداشتی دندان تجربه کردید، باید در اسرع وقت برای ملاقات با دندانپزشک خود وقت بگیرید:
- زخم ها، زخم ها یا نواحی حساس در دهان که بعد از یک یا دو هفته بهبود نمی یابند
- خونریزی یا تورم لثه ها بعد از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- بوی بد مزمن
- حساسیت ناگهانی به دماهای سرد و گرم یا نوشیدنی ها
- درد یا دندان درد
- لق شدن دندان ها
- عقب رفتن لثه
- درد هنگام جویدن یا گاز گرفتن
- تورم صورت و گونه
- کلیک کردن فک
- دندان های ترک خورده یا شکسته
- خشکی مکرر دهان
اگر هر یک از این علائم با تب بالا و تورم صورت یا گردن همراه باشد، باید به دنبال درمان فوری پزشکی باشید. درباره علائم هشدار دهنده مشکلات دهان و دندان بیشتر بدانید.
علل بیماری های دندان و دهان
حفره دهان شما انواع باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها را جمع آوری می کند. برخی از آنها به آنجا تعلق دارند و فلور طبیعی دهان شما را تشکیل می دهند. آنها معمولاً در مقادیر کم بی ضرر هستند. اما رژیم غذایی سرشار از قند شرایطی را ایجاد می کند که در آن باکتری های تولید کننده اسید می توانند رشد کنند. این اسید مینای دندان را حل می کند و باعث ایجاد حفره های دندانی می شود.
باکتری های نزدیک خط لثه شما در یک ماتریکس چسبنده به نام پلاک رشد می کنند. اگر پلاک به طور منظم با مسواک زدن و نخ دندان برداشته نشود، در طول دندان جمع می شود، سفت می شود و به سمت پایین حرکت می کند. این می تواند لثه های شما را ملتهب کند و باعث ایجاد وضعیتی به نام ژنژیویت شود.
افزایش التهاب باعث می شود که لثه ها از دندان های شما جدا شوند. این فرآیند باعث ایجاد کیسه هایی می شود که در نهایت ممکن است چرک در آنها جمع شود. این مرحله پیشرفته تر بیماری لثه پریودنتیت نامیده می شود.
عوامل زیادی در ایجاد ورم لثه و پریودنتیت نقش دارند، از جمله:
- سیگار کشیدن
- عادات ضعیف مسواک زدن
- مصرف مکرر غذاها و نوشیدنی های شیرین
- دیابت
- استفاده از داروهایی که میزان بزاق دهان را کاهش می دهند
- سابقه خانوادگی یا ژنتیک
- برخی عفونت ها مانند HIV یا ایدز
- تغییرات هورمونی در زنان
- رفلاکس اسید یا سوزش سر دل
- استفراغ مکرر به دلیل اسید
تشخیص بیماری های دندان و دهان
اکثر مشکلات دندانی و دهانی را می توان در طول معاینه دندان تشخیص داد. در طول معاینه، دندانپزشک شما را از نزدیک بررسی می کند:
- دندان ها
- دهان
- گلو
- زبان
- گونه ها
- فک
- گرد
دندانپزشک شما ممکن است برای کمک به تشخیص، با ابزارها یا ابزارهای مختلف به دندان شما ضربه بزند یا خراش دهد. یک تکنسین در مطب دندانپزشکی از دهان شما عکس اشعه ایکس می گیرد و مطمئن می شود که تصویری از هر یک از دندان های شما می گیرد. در صورت بارداری حتما به دندانپزشک خود اطلاع دهید. زنان باردار نباید اشعه ایکس انجام دهند.
اگر دندانپزشک شما هر گونه توده، ضایعات یا رشد غیرطبیعی در دهان شما پیدا کند، ممکن است بیوپسی لثه را انجام دهد. در طول بیوپسی، یک قطعه کوچک از بافت از رشد یا ضایعه برداشته می شود. سپس نمونه برای بررسی زیر میکروسکوپ برای بررسی سلول های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده می شود.
در صورت مشکوک بودن به سرطان دهان، دندانپزشک شما ممکن است آزمایش های تصویربرداری را نیز برای بررسی گسترش سرطان تجویز کند. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس
- اسکن ام آر آی
- سی تی اسکن
- آندوسکوپی
انواع بیماری های دندان و دهان
ما از دندان ها و دهان خود استفاده زیادی می کنیم، بنابراین تعجب آور نیست که چگونه بسیاری از چیزها در طول زمان ممکن است دچار مشکل شوند، به خصوص اگر شما به درستی از دندان های خود مراقبت نکنید. با رعایت بهداشت دهان و دندان می توان از اکثر مشکلات دندانی و دهانی پیشگیری کرد. شما احتمالا حداقل یک مشکل دندانی را در طول زندگی خود تجربه خواهید کرد.
حفره ها
به حفره ها پوسیدگی یا پوسیدگی دندان نیز می گویند. اینها قسمت هایی از دندان هستند که برای همیشه آسیب دیده اند و حتی ممکن است سوراخ هایی در آنها وجود داشته باشد. حفره ها نسبتاً رایج هستند. آنها زمانی رخ می دهند که باکتری ها، غذا و اسید دندان های شما را می پوشانند و پلاک تشکیل می دهند. اسید روی دندان شروع به از بین بردن مینا و سپس عاج زیرین یا بافت همبند می کند. با گذشت زمان، این می تواند منجر به آسیب دائمی شود.
بیماری لثه (ژنژیویت)
بیماری لثه که ژنژیویت نیز نامیده می شود، التهاب لثه است. این معمولاً نتیجه ایجاد پلاک روی دندان‌های شما به دلیل عادت‌های نامناسب مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است. التهاب لثه می تواند باعث تورم و خونریزی لثه ها در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن شود. ژنژیویت درمان نشده می تواند منجر به پریودنتیت شود که یک عفونت جدی تر است.
پریودنتیت
با پیشرفت پریودنتیت، عفونت می تواند به فک و استخوان شما سرایت کند. همچنین می تواند یک پاسخ التهابی در سراسر بدن ایجاد کند.
دندان های ترک خورده یا شکسته
دندان ممکن است در اثر آسیب به دهان، جویدن غذاهای سفت یا ساییدن دندان ها در شب ترک بخورد یا بشکند. دندان ترک خورده می تواند بسیار دردناک باشد. اگر دندانی ترک خورده یا شکسته اید باید فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
دندان های حساس
اگر دندان های شما حساس هستند، ممکن است پس از خوردن غذاها یا نوشیدنی های سرد یا گرم احساس درد یا ناراحتی کنید.
حساسیت دندان به عنوان "حساسیت بیش از حد عاج" نیز نامیده می شود. گاهی اوقات به طور موقت پس از داشتن کانال ریشه یا پرکردن ایجاد می شود. همچنین می تواند نتیجه موارد زیر باشد:
- بیماری لثه
- عقب رفتن لثه
- یک دندان ترک خورده
- پرکننده ها یا تاج های فرسوده
برخی افراد به طور طبیعی دندان های حساسی دارند زیرا مینای دندان نازک تری دارند.
اغلب اوقات، دندان‌های حساس طبیعی را می‌توان با تغییر در رژیم روزانه بهداشت دهان درمان کرد. برندهای خاصی از خمیردندان و دهان شویه برای افراد با دندان های حساس وجود دارد.
خمیردندان و دهانشویه مخصوص افراد دارای دندان های حساس را بخرید.
سرطان دهان
سرطان های دهان شامل سرطان های زیر است:
لثه ها
زبان
لب
گونه
کف دهان
کام سخت و نرم
دندانپزشک معمولاً اولین کسی است که سرطان دهان را تشخیص می دهد. مصرف دخانیات، مانند سیگار کشیدن و جویدن تنباکو، بزرگترین عامل خطر برای سرطان دهان است.
ارتباط بین سلامت دهان و دندان
سلامت دهان و دندان در سال‌های اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده است، زیرا محققان ارتباطی بین کاهش سلامت دهان و شرایط سیستمیک زمینه‌ای را کشف کرده‌اند. به نظر می رسد که یک دهان سالم می تواند به شما در حفظ بدنی سالم کمک کند. طبق گفته کلینیک مایو، باکتری های دهان و التهاب ممکن است با:
- بیماری قلبی
- اندوکاردیت یا التهاب غشای داخلی قلب
- تولد زودرس
- وزن کم هنگام تولد
باکتری ها می توانند از حفره دهان به جریان خون منتقل شوند و باعث اندوکاردیت عفونی شوند. اندوکاردیت عفونی یک عفونت تهدید کننده زندگی دریچه های قلب شما است. دندانپزشک شما ممکن است قبل از انجام هر گونه عمل دندانپزشکی که می‌تواند باکتری‌ها را در دهان شما جابجا کند، به شما به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه کند که آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.
درمان مشکلات دندان و دهان
حتی اگر به خوبی از دندان‌های خود مراقبت کرده‌اید، باز هم باید دو بار در سال در طی یک ملاقات معمول با دندانپزشک خود یک تمیز کردن حرفه‌ای داشته باشید. در صورت بروز علائم بیماری لثه، عفونت یا سایر مشکلات، دندانپزشک شما درمان های دیگری را توصیه می کند.
نظافت
یک تمیز کردن حرفه ای می تواند پلاک هایی را که ممکن است هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از دست داده باشید، از بین ببرد. همچنین رسوب را از بین می برد. این پاکسازی ها معمولا توسط یک متخصص بهداشت دندان انجام می شود. پس از برداشتن تمام جرم از روی دندان‌های شما، متخصص بهداشت از یک مسواک پرقدرت برای مسواک زدن دندان‌های شما استفاده می‌کند. پس از آن، نخ دندان کشیدن و شستشو برای شستن هرگونه کثیفی انجام می شود.
تمیز کردن عمیق نیز به عنوان جرم گیری و برنامه ریزی ریشه شناخته می شود. رسوب را از بالا و پایین خط لثه که در طی یک تمیز کردن معمولی نمی توان به آن رسید، از بین می برد.
درمان های فلوراید
پس از تمیز کردن دندان، دندانپزشک شما ممکن است از فلوراید درمانی برای کمک به مبارزه با پوسیدگی دندان استفاده کند. فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است. می تواند به تقویت مینای دندان شما کمک کند و آنها را در برابر باکتری ها و اسیدها مقاوم تر کند.
آنتی بیوتیک ها
اگر علائم عفونت لثه را نشان دهید یا آبسه دندانی دارید که به دندان های دیگر یا فک شما سرایت کرده است، ممکن است دندانپزشک آنتی بیوتیک ها را برای کمک به خلاص شدن از شر عفونت تجویز کند. آنتی بیوتیک ممکن است به شکل دهانشویه، ژل، قرص خوراکی یا کپسول باشد. ژل آنتی بیوتیک موضعی نیز ممکن است در طول عمل جراحی روی دندان ها یا لثه ها اعمال شود.
پرکننده ها، تاج ها و درزگیرها
از پر کردن برای ترمیم حفره، ترک یا سوراخ در دندان استفاده می شود. دندانپزشک ابتدا از مته برای برداشتن ناحیه آسیب دیده دندان استفاده می کند و سپس سوراخ را با موادی مانند آمالگام یا کامپوزیت پر می کند.
اگر قسمت بزرگی از دندان شما نیاز به برداشتن داشته باشد یا به دلیل جراحت پاره شده باشد از روکش استفاده می شود. دو نوع روکش وجود دارد: روکش ایمپلنت که روی ایمپلنت قرار می گیرد و روکش معمولی که روی دندان طبیعی قرار می گیرد. هر دو نوع روکش شکافی که دندان طبیعی شما ظاهر شده را پر می کند.
سیلانت‌های دندانی پوشش‌های نازک و محافظی هستند که روی دندان‌های عقب یا مولرها قرار می‌گیرند تا از ایجاد حفره جلوگیری کنند. دندانپزشک شما ممکن است به محض گرفتن اولین دندان آسیاب خود، در حدود شش سالگی، و دوباره هنگامی که دومین مولر خود را در حدود سن 12 سالگی می گیرند، یک سیلانت را برای کودکان شما توصیه کند. اعمال سیلانت ها آسان و کاملاً بدون درد هستند.
عصب کشی
اگر پوسیدگی دندان به تمام طول دندان تا عصب برسد، ممکن است نیاز به کانال ریشه داشته باشید. در طول کانال ریشه، عصب برداشته می شود و با یک ماده پرکننده ساخته شده از یک ماده زیست سازگار، معمولاً ترکیبی از یک ماده لاستیک مانند به نام گوتاپرکا و سیمان چسب جایگزین می شود.
پروبیوتیک ها
پروبیوتیک ها بیشتر به خاطر نقششان در سلامت دستگاه گوارش شناخته می شوند، اما تحقیقات جدید نشان داده است که باکتری های سالم ممکن است برای دندان ها و لثه ها مفید باشند.
نشان داده شده است که پروبیوتیک ها از ایجاد پلاک جلوگیری می کنند و بوی بد دهان را درمان می کنند. آنها همچنین به پیشگیری از سرطان های دهان و کاهش التهاب ناشی از بیماری لثه کمک می کنند.
در حالی که آزمایشات بالینی بزرگ هنوز برای اثبات اثربخشی آنها مورد نیاز است، نتایج تا به امروز امیدوارکننده بوده است. می توانید از مکمل های پروبیوتیک استفاده کنید یا غذاهای حاوی باکتری های مفید مانند ماست، کفیر و کیمچی مصرف کنید.
تغییر عادات روزانه
حفظ سلامت دهان یک تعهد روزانه است. یک متخصص بهداشت دندان می تواند به شما یاد دهد که چگونه به درستی از دندان ها و لثه های خود مراقبت کنید. علاوه بر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، برنامه روزانه شما می تواند شامل دهانشویه، شستشوی دهان و احتمالاً ابزارهای دیگر مانند نخ دندان واترپیک باشد. یک نخ دندان آب بخرید.
جراحی برای مشکلات دندان و دهان
جراحی های دهان معمولاً برای درمان موارد جدی تر بیماری پریودنتال انجام می شود. برخی از جراحی های دندانی نیز می توانند برای جایگزینی یا تعمیر دندان های از دست رفته یا شکسته ناشی از تصادف انجام شوند.
جراحی فلپ
در حین جراحی فلپ، جراح یک برش کوچک در لثه ایجاد می کند تا بخشی از بافت را بلند کند. سپس رسوب و باکتری ها را از زیر لثه پاک می کنند. سپس فلپ به جای خود در اطراف دندان های شما بخیه می شود.
پیوند استخوان
پیوند استخوان زمانی لازم است که بیماری لثه باعث آسیب به استخوان اطراف ریشه دندان شما شود. دندانپزشک استخوان آسیب دیده را با یک پیوند جایگزین می کند که می تواند از استخوان خود شما، یک استخوان مصنوعی یا یک استخوان اهدایی ساخته شود.
پیوند بافت نرم
پیوند بافت نرم برای درمان لثه های عقب رفته استفاده می شود. دندانپزشک یک تکه کوچک از بافت دهان شما را برمی دارد یا از یک بافت دهنده استفاده می کند و آن را به قسمت هایی از لثه شما که از دست رفته است متصل می کند.
کشیدن دندان
اگر دندانپزشک شما نتواند دندان شما را با روت کانال یا جراحی دیگر نجات دهد، احتمالاً دندان باید کشیده شود.
همچنین اگر دندان عقل یا آسیاب سوم شما نهفته باشد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان داشته باشید. گاهی اوقات، فک یک فرد به اندازه کافی بزرگ نیست که بتواند مجموعه سوم دندان های آسیاب را در خود جای دهد. یک یا چند دندان عقل در هنگام بیرون آمدن به دام می افتد یا تحت تاثیر قرار می گیرد. دندانپزشک معمولاً توصیه می‌کند که در صورت ایجاد درد، التهاب یا مشکلات دیگر، کشیدن دندان عقل انجام شود.
ایمپلنت های دندانی
ایمپلنت های دندانی برای جایگزینی دندان های از دست رفته که به دلیل بیماری یا تصادف از دست رفته اند استفاده می شود. ایمپلنت با جراحی در استخوان فک قرار می گیرد. پس از کاشت ایمپلنت، استخوان های شما در اطراف آن رشد خواهند کرد. این استئواینتگراسیون نامیده می شود.
هنگامی که این فرآیند کامل شد، دندانپزشک شما یک دندان مصنوعی جدید را برای شما سفارشی می کند که مطابق با دندان های دیگر شما باشد. این دندان مصنوعی به تاج معروف است. سپس تاج جدید به ایمپلنت متصل می شود. اگر بیش از یک دندان را جایگزین می کنید، دندانپزشک شما ممکن است یک بریج را برای قرار دادن در دهان شما سفارشی کند. یک بریج دندانی از دو روکش اباتمنت در دو طرف شکاف ساخته شده است که سپس دندان های مصنوعی را در محل خود نگه می دارد.
چه چیزی می تواند نگران کننده باشد؟
بیماری پریودنتال در نهایت می تواند استخوانی را که از دندان های شما حمایت می کند، تجزیه کند. این می تواند منجر به عوارض زیادی شود. احتمالاً برای حفظ دندان های خود به درمان دندانپزشکی نیاز خواهید داشت.
خطرات و عوارض بیماری پریودنتال درمان نشده عبارتند از:
- آبسه دندان
- سایر عفونت ها
- مهاجرت دندان های شما
- عوارض بارداری
- قرار گرفتن در معرض ریشه دندان های شما
- سرطان دهان
- از دست دادن دندان
- افزایش خطر ابتلا به دیابت، بیماری های قلبی، سرطان و بیماری های تنفسی
در صورت عدم درمان، عفونت ناشی از آبسه دندان می تواند به سایر قسمت های سر یا گردن شما سرایت کند. حتی می تواند منجر به سپسیس، یک عفونت خونی تهدید کننده زندگی شود
حفظ سلامت دندان ها و لثه ها
سلامت دهان و دندان به سلامت عمومی خوب و عقل سلیم خلاصه می شود. بهترین راه‌های پیشگیری از مشکلات سلامت دهان عبارتند از:
- حداقل دو بار در روز دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید
- حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید (یکی از مفیدترین کارهایی که می توانید برای جلوگیری از بیماری در حفره دهان خود انجام دهید)
- هر شش ماه یکبار دندان های خود را توسط یک متخصص دندانپزشکی تمیز کنید
- اجتناب از محصولات تنباکو
- یک رژیم غذایی پر فیبر، کم چربی و کم قند که شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات است را دنبال کنید.
- تنقلات و نوشیدنی های شیرین را محدود کنید
مواد غذایی با قندهای پنهان عبارتند از:
- چاشنی هایی مانند سس کچاپ و باربیکیو
- برش میوه یا سس سیب در قوطی ها یا شیشه هایی که قند اضافه دارند
- ماست طعم دار
- سس پاستا
- چای سرد شیرین شده
- جوش شیرین
- نوشیدنی های ورزشی
- آبمیوه یا مخلوط آبمیوه
- گرانولا و میله های غلات
- کلوچه
نکات بیشتری در مورد پیشگیری از مشکلات سلامت دهان و دندان دریافت کنید. سلامت دهان و دندان به ویژه برای گروه هایی مانند کودکان، زنان باردار و افراد مسن اهمیت دارد.
۱ دیدگاه