کولونوسکوپی نوعی روش تشخیصی است که به بررسی قسمتی از روده بزرگ یا کولون می پردازد.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی پروسه ای است که برای تشخیص تغییرات یا ناهنجاری های روده بزرگ (کولون) و رکتوم و مقعد انجام می شود.
در طول کولونوسکوپی، یک لوله طولانی و انعطاف پذیر (کولونوسکوپ) داخل روده وارد می شود. یک دوربین فیلمبرداری ریز در نوک لوله وجود دارد که به پزشک اجازه می دهد تا داخل کل روده بزرگ را مشاهده کند.
در صورت لزوم ، پولیپ ها یا انواع دیگر بافت غیر طبیعی می توانند در طول کلونوسکوپی از طریق لوله کولونوسکوپ خارج شوند. نمونه های بافتی (بیوپسی) نیز می توانند در طول کلونوسکوپی گرفته شوند.
دلایل انجام کولونوسکوپی
با توجه به شیوع گسترده بیماری های روده و سرطان، و ضمن آنکه این بیماری ها علائمی را ایجاد نمی کنند، لازم است، همه افراد بعد از ۵۰ سالگی برای کولونوسکوپی مراجعه کنند. افرادی که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های روده هستند باید با مشورت پزشک قبل از سن ۵۰ سالگی برای بررسی های بیشتر اقدام نمایند. برخی از بیماری هایی که با کولونوسکوپی تشخیص داده می شوند، عبارتند از:
• مشکلات مکرر اجابت مزاج، مثا اسهال و یبوست
• تشخیص پولیپ روده بزرگ
• مشاهده خون در مدفوع
• درد شکم
• کاهش وزن
• باریک شدن مدفوع
• تشخیص سرطان
• تشخیص بیماری های مقعدی بواسیر، شقاق، فیستول و …
• تشخیص بیماری های التهابی روده مانند کرون و کولیت و …
کولونوسکوپی به افراد دارای شرایط زیر توصیه می شود:
• افراد بالای 50 سال
• افرادی با سابقه پولیپ روده
• افراد مشکوک به سرطان روده بزرگ
• افرادی با علائم بیماری‌های التهابی روده
افرادی با کاهش وزن ناگهانی و بدون دلیل
• افرادی که در مدفوع خود، خون مشاهده می‌کنند
• افرادی با خویشاوندان دارای سابقه بیماری‌های گوارشی و سرطان روده
• افرادی با تغییرات دوره‌ای و متناوب اجابت مزاج مانند اسهال و یبوست‌های مزمن
شیوه انجام کولونوسکوپی
کولونوسکوپی بدون درد انجام می شود به خصوص اگر پزشک مهارت لازم در این زمینه را داشته باشد. ولی به هر حال همزمان با انجام این روش تشخیصی به بیمار داروهای بی حس کننده و بیهوشی تزریق می شود. برای انجام کونولوسکوپی لازم است بیمار به سمت چپ بدن دراز بکشد. تا پزشک بتواند به راحتی نواحی روده و کولون را مشاهده نماید. این روش تشخیصی در حدود ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد.
در صورتی که حین کولونوسکوپی بافت های غیر طبیعی در روده مشاهده شود، پزشک این بافت ها را خارج می کند. نمونه ای از آن را بررسی به آزمایشگاه ارسال می کند.
کولونوسکوپی معمولا 30 الی 60 دقیقه طول می‌کشد. گاهی لازم است بیمار یک الی دو ساعت پس از انجام کولونوسکوپی در مطب پزشک یا مرکز تصویربرداری تحت نظر قرار بگیرد. کلونوسکوپی قابلیت بیوپسی تحت تصویربرداری را دارد. در صورتی که پزشک بیوپسی از بافت را همزمان انجام دهد؛ ممکن است خونریزی محدودی از مقعد بیمار مشاهده شود که امری طبیعی است.
پس از انجام این آزمایش ممکن است بیمار احساس درد و پری شکم داشته باشد که پس از مدت کوتاهی این علائم برطرف می‌شوند. کولونوسکوپی روش خطرناکی نیست و عوارض آن اندک است و در صورتی که پزشک باتجربه‌ای این آزمون را به انجام برساند، مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌شود.
در صورتی که بیمار پس از اتمام کولونوسکوپی دچار هر یک از علائم زیر شد، باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند:
• تب
• ضعف
• سرگیجه
• درد شکمی
• مدفوع خونی
آمادگی لازم برای انجام کولونوسکوپی
برای انجام کولونوسکوپی قبل از هر چیزی باید روده های شما به طور کامل خالی و تمیز باشد تا بتوان تصاویر مورد نیاز را به طور دقیق تهیه کرد. به همین منظور باید ۲ روز قبل از انجام کولونوسکوپی مصرف رژیم غذایی سرشار از مایعات را آغاز نمایید تا روده های شما به طور طبیعی و کامل خالی شود. البته می توانید از پودرهایی که به این منظور وجود دارند یا از روغن کرچک هم برای تمیز کردن روده های خود استفاده کنید.
اگر روده ی شما به طور کامل تخلیه نشد می توانید از شیاف و ملین های قوی هم استفاده کنید تا تمامی محتویات داخل آن به طور کامل تخلیه شود. در نظر داشته باشید بهتر است که روند آماده سازی روده های خود را برای انجام کولونوسکوپی تحت نظر پزشک انجام دهید زیرا اگر ذره ای مدفوع در روده های شما وجود داشته باشد تصاویر کولونوسکوپی وضوح لازم را نخواهند داشت و شما باید مجددا کولونوسکوپی را تکرار نمایید.
اگر از داروهای رقیق کننده ی خون مانند آسپرین، مکمل های غذایی حاوی آهن، داروهای یا داروی دیابت استفاده می کنید حتما قبل از انجام کولونوسکوپی به پزشک خود اطلاع دهید زیرا می تواند برای شما دردسر ساز باشد و منجر به خونریزی گردد.
در طول انجام کولونوسکوپی
در حین کولونوسکوپی، لباس مخصوصی را می پوشید. آرام بخش معمولاً استفاده می شود. در مطب فوق تخصصی دکتر محمد روشنی تزریق آرامبخش ها زیر نظر مستقیم متخصص بیهوشی انجام می شود و بیمار در طول انجام کولونوسکوپی هیچگونه درد و ناراحتی را حس نخواهد کرد.
شما معمولاً لازم است زانوهای خود را به سمت سینه کشیده و جمع کنید. پزشک لوله کولونوسکوپی را در روده شما وارد می کند.
لوله کولونوسکوپی به اندازه کافی برای رسیدن به کل طول روده بزرگ شما بلند است. لوله کولونوسکوپی حاوی یک منبع نور است که به پزشک اجازه می دهد هوا یا دی اکسید کربن را در روده بزرگ شما پمپ کند. هوا یا دی اکسید کربن روده بزرگ را باد می کند ، که این کار باعث می شود نمای بهتری از پوشش روده بزرگ روده ایجاد شود و پزشک روده را با کیفیت بهتری مشاهده کند.
وقتی لوله جابجا می شود یا هوا پمپ شود، ممکن است احساس گرفتگی شکم یا نفخ کنید. البته اگر بیهوش نباشید.
کولونوسکوپ همچنین حاوی یک دوربین فیلمبرداری ریز در نوک آن است. دوربین تصاویر را به یک مانیتور خارجی می فرستد تا پزشک بتواند قسمت داخلی روده بزرگ شما را مشاهده کند.
پزشک همچنین می تواند وسایلی را از طریق کانال لوله اندوسکوپ وارد کند تا نمونه های بافتی (بیوپسی) گرفته شود و یا پولیپ ها یا نواحی دیگر شامل بافت غیر طبیعی را خارج کند.
بعد از انجام کولونوسکوپی
پس از انجام، حدود یک ساعت طول می کشد تا به هوشیاری بازگردید. شما حتما به کسی احتیاج دارید تا شما را به خانه ببرد زیرا ممکن است یک روز طول بکشد تا اثرات کامل آرام بخش را از بین برود. رانندگی نکنید و از انجام امور یا تصمیماتی که نیاز به تفکر و دقت زیاد دارند تا پایان روز بپرهیزید.
اگر پزشک در طول کولونوسکوپی شما پولیپی را برداشته باشد، ممکن است به شما توصیه کند رژیم غذایی خاصی را به طور موقت مصرف کنید.
ممکن است چند ساعت پس از امتحان احساس نفخ کنید یا گاز از شما خارج شود. این امر طبیعی است. پیاده روی ممکن است به رفع هرگونه ناراحتی کمک کند. البته پیاده روی را وقتی شروع کنید که هوشیار باشید و زمین نخورید.
شما همچنین ممکن است با اولین مدفوع بعد از کولونوسکوپی متوجه مقدار کمی خون شوید. معمولاً این اتفاقی طبیعی است. اگر همچنان در دفعات بعدی مدفوع نیز خون مشاهده کردید یا به لخته خون دیدید و یا در صورت درد مداوم در شکم یا تب حتما سریع با پزشک خود مشورت کنید. اگرچه این علامت ها بعید است اتفاق بیفتند.
خطرات و عوارض انجام کولونوسکوپی
کولونوسکوپی خطر بسیار اندکی دارد. به ندرت، عوارض کولونوسکوپی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• واکنش نامطلوب به آرام بخش های استفاده شده در طول آزمایش
• خونریزی از مکانی که بیوپسی انجام شده و یا پلیپ و سایر بافت های غیر عادی برداشته شده است
• پارگی در دیواره روده بزرگ و یا رکتوم
بعد از بحث در مورد خطرات کولونوسکوپی، پزشک متخصص گوارش از شما خواهد خواست که فرم رضایت نامه را امضا کنید.
دیدگاه