امروز: جمعه, ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۸ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۹ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 265042
۱۲۳۳۷
۱۳
۲
نسخه چاپی
موکوپلی ساکاریدوز یا ام پی اس (mucopolysaccharidosis)

بیماری موکوپلی ساکاریدوز یا ام پی اس | نشانه ها و انواع بیماری ژنتیکی ام پی اس چیست؟

بیماری موکوپلی ساکاریدوز یا همان ام پی اس (mucopolysaccharidosis) از نوع بیماری های ژنتیکی - متابولیکی است که با توجه به عدم شیوع بالای آن در دنیا، جزء بیماری های نادر محسوب شده است. این بیماری در طبقه‌بندی بیماری‌ها جزء بیماری‌های ذخیره لیزوزومی است

بیماری موکوپلی ساکاریدوز

موکوپلی‌ساکاریدوز معروف به ام پی اس (MPS) یک گروه از بیماری‌های متابولیک هستند که اشکالات متابولیکی در عملکرد آنزیم‌های لیزوزوم‌ها (یک اندامک داخل سلولی) وجود دارد که موجب تجمع گلیکوزآمینوگلیکان (موکوپلی‌ساکارید‌ها) می‌شود.

بیماری موکوپلی ساکاریدوز یا ام پی اس

بیماری موکوپلی ساکاریدوز یا همان ام پی اس از نوع بیماری های ژنتیکی - متابولیکی است که با توجه به عدم شیوع بالای آن در دنیا، جزء بیماری های نادر محسوب شده است. این بیماری در طبقه‌بندی بیماری‌ها جزء بیماری‌های ذخیره لیزوزومی است.

تاریخچه بیماری موکوپلی ساکاریدوز از اوایل قرن ۲۰ شروع شد، هنگامی که کودکی به درمانگاه ادینبورگ رسانده شد. این کودک تمام خصوصیات بیماری ای که بعدها به بیماری موکوپلی ساکاریدوز شناخته شد را داشت. از آن جایی که در آن زمان چیزی درباره این بیماری نمی دانستند، پزشک به طور موقت نام این بیماری را “Johnny McL’s disease” گذاشت. بعد از آن در سال ۱۹۱۷ دو مورد از این بیماری در وینیپگ گزارش شد.

دو سال بعد، یک مورد از این بیماری در آلمان گزارش شد. تمام این بیماران علائم تقریبا مشابهی داشتند. تمام آن ها علائم کبد و طحال بزرگ شده، پنجه ای شدن دست ها و بدشکلی های استخوانی را تجربه کردند. بیماری بیمار آلمانی به شدت پیشرفت کرده بود و در مراجعه او به پزشک تاخیر مشاهده شده بود.

گزارشات پزشکان این بیماران بعدها توسط سایر پزشکان مطالعه شدند و نشان داده شد که کودکان دیگری هم بودند که همچون این بیماران بودند و خصوصیات یکسانی داشتند. بعد از آن عنوان انتخابی برای این اختلال، سندرم هارلر بود. باید خاطر نشان کرد که توصیف اولیه این بیماری در کانادا صورت گرفته بود.

انواع بیماری موکوپلی ساکاریدوز یا ام پی اس

بیماری موکوپلی ساکاریدوز mucopolysaccharidosis بر اساس نوع آنزیم درگیر و شدت علائم به 7 تیپ مختلف تقسیم می شود.

1. (Hurler MPS)

2. (Hunter MPS)

3. (Sanfillipo MPS)

4. (Morquio MPS)

5. (Maroteaux-Lamy MPS)

6. (Sly MPS)

7. (Scheie MPS)

نشانگان هورلر (MPS-I)

نشانگان هورلر (موکوپلی ساکاریدوز نوع1)، شدیدترین موکوپلی ساکاریدوز است.نوزادان مبتلا در سال نخست زندگی با ابری شدن قرنیه، یک ویژگی در ستون مهره تحتانی و رشد ضعیف بعدی تظاهر می یابند. این نوزادان در سال دوم از دست دادن شنوایی، ویژگی های زبر در صورت، کبد و طحال بزرگ، سفتی مفاصل و تغییرات مهره یی را آزمایش می کنند. پیشرفت این علایم همراه با زوال عقلی و سرانجام مرگ در اواسط نوجوانی به دلیل ترکیبی از نارسایی قلبی و عفونت های ریوی پیش می آید.

تشخیص نشانگان هورلر ابتدا با نشان دادن حضور گرانول های متاکرومیک در سلول ها انجام گرفت. بدین معنی که لیزوزوم های متورم شده با موادی انباشت هستند که عمدتاً درماتان سولفات است. افزایش دفع ادراری درماتان و هپاران سولفات معمولاً به عنوان یک آزمون غربالگری مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه تأیید تشخیص بر نشان دادن فعالیت کاهش یافته هیدرولاز لیزوزومی، آلفا- L- ایدوروینداز، استوار است. شکل های آللی نشانگان هورلر با شدت کم تر که به دلیل مقادیر متفاوت فعالیت پس مانده آلفا- L–ایدوروینداز ایجاد می شوند، پیش تر به صورت جداگانه به عنوان بیماری شی (MPSIS) (بیماری موکوپلی ساکاریدوز نوع5)، (MPS I H/S) رده بندی شده اند.

نشانگان هانتر (MPS-II)

افراد مذکر مبتلا به نشانگان هانتر (موکوپلی ساکاریدوز نوع2)، معمولاً بین سنین 2 تا 5 سالگی با از دست دادن شنوایی، یک تاریخچه بازگشت عفونت، اسهال و رشد ضعیف تظاهر می یابند. معاینه این مبتلایان، زبر شدن ویژگی های صورت آنها، همراه با بزرگ شدن کبد و طحال و سفتی مفاصل آنها را آشکار می کند.

پرتوX از ستون مهره، ناهنجاری هایی را در شکل مهره ها نشان می دهد. زوال بدنی و عقلی پیش رونده یی همراه با مرگ معمولاً در سنین نوجوانی وجود دارد. تشخیص با حضور مقادیر زیاد درماتان و هپاران سولفات در ادرار و کمبود فعالیت یا فعالیت کاهش یافته آنزیم ایدورونات سولفات سولفاتاز در سرم یا سلول های سفید خون و آنالیز سلول های سفید خون و آنالیز مستقیم ژن تأیید می شود.

نشانگان سان فلیپو (MPS-III)

نشانگان سان فلیپو (موکوپلی ساکاریدوز نوع3)، رایج ترین MPSاست. افراد مبتلا در سال دوم زندگی با زبرشدن ملایم ویژگی ها، تغییرات اسکلتی و از دست دادن هوش همراه با مشکلات رفتاری تظاهر می یابند که در سنین اولیه بزرگسالی به سمت تشنج و مرگ پیش می رود. تشخیص با حضور افزایش دفع ادراری هپاران و کندرویتین سولفات و کمبود یکی از چهار آنزیم مشارکت کننده در تخریب هپاران سولفات تأیید می شود: سولفامینیداز (MPS- III A)، N- استیل –آلفا–D گلوکز امینیداز (MPS- III B)، استیل–COA–آلفا–گلوکز امینیداز–N - استیل ترانسفراز (MPS-III C) یا N- استیل- گلوکز آمین-6- سولفات فسفاتاز (MPS III D). مبتلایان با کمبود این آنزیم های متفاوت از نظر بالینی نمی توانند تشخیص داده شوند. آزمون مستقیم ژن چندان قابل اعتماد نیست.

نشانگان مورکیو (MPS-IV)

کودکان مبتلا به نشانگان مورکیو (موکوپلی ساکاریدوز نوع4)، در سال های دوم تا سوم زندگی با ناهنجاری های اسکلتی مشتمل بر قد کوتاه، بدشکلی سینه یی و انحنای ستون مهره (کیفوز اسکلیوز) تظاهر می یابند. سطح هوشیاری طبیعی و بقا طولانی مدت است، اگرچه خطر به هم فشردگی طناب نخاع ناشی از پیشرفت درگیری اسکلتی وجود دارد. تشخیص با حضور کراتان سولفات در ادرار و کمبود گالاکتوزامین -6- سولفاتاز (MPS-IV A) یا بتا –گالاکتوزیداز (MPS-IV B) تأیید می شود.

نشانگان ماراتولامی (MPS-VI)

مبتلایان به نشانگان ماراتولانی (موکوپلی ساکاریدوز نوع6)، در اوایل دوران کودکی با ویژگی های شبه نشانگان هورلر مشتمل بر صورت زبر، قد کوتاه یا بدشکلی سینه یی، گوژ پشتی یا کیفوز و محدودیت حرکت مفصلی تظاهر می یابند. افزون بر این بیماران دچار ابری شدن قرنیه و ناهنجاری های دریچه قلب می شوند، اگرچه سطح هوشیاری طبیعی را حفظ می کنند. برخلاف شکل شدیدتر این بیماری که در آن بقای فرد معمولاً تا دهه سوم ادامه دارد، یک شکل با شدت کمتر از این بیماری وجو دارد که با بقا تا اواخر دوران بزرگسالی نیز تظاهر می یابد. تشخیص بوسیله ی حضور افزایش یافته دفع ادراری درماتان سولفات و کمبود آریل سولفاتازB در سلول های سفید خون یا فیبروبلاست مورد تأیید قرار می گیرد.

نشانگانSly یا (MPS-VII)

نشانگان Sly (موکوپلی ساکاریدوز نوع7)، گوناگونی فوق العاده را در شدت تظاهر نشان می دهد. دامنه این گوناگونی از ویژگی های مشتمل کیفوزاسکلیوز خفیف و دیسپلازی لگن تا علائم زبر در صورت، بزرگی طحال و کبد، ابری شدن قرنیه، ناهنجاری های قلبی و عقب ماندگی ذهنی، همراه با مرگ در دوران کودکی یا بلوغ متغیر است. تشخیص نشانگان با افزایش دفع ادراری گلیکوزآمنیو گلیکان ها و کمبود بتا –گلوکورونیداز در سرم، سلول های سفید خونی یا فیبروبلاست ها، مورد تأیید قرار می گیرد.

علت و میزان شیوع موکوپلی ساکاریدوز

این بیماری به دلیل جهش در یک ژن بروز می‌کند که آن ژن مسئول تولید یک آنزیم یا پروتئین است. این آنزیم‌ها درون سلول وظیفه شکستن و تجزیه مولکول‌های درشتی را دارند که به آنها موکوپلی ساکارید می‌گویند. همچنین تجزیه نشدن این مولکول‌ها سبب انباشته شدن آن‌ها در درون سلول شده و به تدریج سبب تخریب و مرگ سلولی در اقشار مختلف می‌شود. علائم این بیماری در زمان تولد بروز نمی‌یابد و معمولا نشانه‌های آن چند ماه پس از تولد نمایان می‌شود.

این بیماری در خانواده‌هایی که ازدواج آن‌ها خویشاوندی است، شیوع بالایی دارد.

این بیماری از هر ۱۰۰ هزار نفر، یک فرد را مبتلا می‌کند و محققان با شناخت عملکرد آنزیم‌ها موفق به ساخت دارویی شده‌اند که توسط آن می‌توان نوع خفیف این بیماری را درمان کرد.

به طور کلی عوامل زیر احتمال ابتلا به بیماری های ژنتیکی یا انتقال آن به دیگران را افزایش می دهند:

 • سابقه خانوادگی در بیماری های ژنتیکی

• والدینی که رابطه خویشاوندی نزدیکی دارند یا از دو گروه قومی یا جغرافیایی کاملا متفاوتند.

• والدینی که علائم بیماری را از خود نشان نمی دهند اما ژن آن را حمل می کنند.

بیماری موکوپلی ساکاریدوز را همچون بیماری های ذخیره ای لیزوزومال دسته بندی می کنند. بیماری های ذخیره ای لیزوزومال اختلالاتی هستند که در آن ها شمار زیادی از مولکول هایی که به طور طبیعی تجزیه شده اند یا به قسمت های کوچک تری تقسیم شده اند، به میزان مضر در سلول های بدن و بافت ها (خصوصا لیزوزوم ها) تجمع پیدا می کنند.

بیماری موکوپلی ساکاریدوز یا ام پی اس

علائم و نشانه های موکوپلی ساکاریدوز

علائم موکوپلی ساکاریدوز (6-0 ماهگی)

• رشد بیش از اندازه سر

مشکلات شنوایی

علائم موکوپلی ساکاریدوز (6 ماهگی تا 12 سالگی)

• ناهنجاری صورت

• ناهنجاری های اسکلتی

• درد مفاصل

• هپاتواسپلنومگالی (بزرگی طحال و کبد)

• تاخیر رشد و توقف رشد جسمی

علائم موکوپلی ساکاریدوز (بعد از 12 سالگی)

• مشکلات قلبی عروقی

• تغییر چهره

• ایجاد خشونت

• بزرگ شدن زبان

• ایجاد مشکلات تنفسی

• کدورت قرنیه چشم

• از بین رفتن شنوایی

• سفت و خشک شدن مفاصل

تشخیص بیماری موکوپلی ساکاریدوز یا ام پی اس

تست ادرار برای بررسی مقادیر افزایش یافته GAG

• استفاده از لکوسیتها یا سرم و یا پلاسما برای بررسی مقادیر کاهش یافته آنزیم آلفا ایدیورونیداز

• تست آمنیوسنتز قبل از تولد در زمان جنینی در هفته 17-14 بارداری در مادرانی که فرزند قبلی آنها مبتلا به این بیماری بوده است

درمان بیماری موکوپلی ساکاریدوز

هر چند درمان قطعی برای بیماران «ام پی اس» وجود ندارد، اما اگر درابتدای بروز علائم عنوان شده تشخیص به درستی صورت گیرد، می‌توان مدت درمان را طولانی کرد.

• Enzyme Replacement Therapy: تزریق آنزیم به صورت مرتب هر 1 یا 2 هفته 1 بار به منظور جبران کمبود آنزیم که البته در این درمان به دلیل عدم عبور آنزیم از قبل سنتز شده از سد خونی-مغزی علائم مغزی قابل کنترل نیست .

• پیوند مغز استخوان (BMT) و یا خون بند ناف (UCBT): این روش درمانی تنها در بیماران MPS1 کاربرد دارد و قادر است به جز علائم اسکلتی و بینایی سایر علائم را تا حد زیادی بهبود بخشد در این روش سلولهای پیوندی قادر به ورود به مغز و ساخت آنزیم در سیستم عصبی مرکزی نیز بوده و علائم نورولوژیک را تا حد زیادی تخفیف می دهد. این روش درمانی روشی پر ریسک و میزان شکست آن به دلیل عارضه Graft Versus Host Disease بالا می باشد.

• ژن تراپی: در این روش از وکتورهای ویروسی یا غیر ویروسی برای انتقال ژن سالم به بیمار و بیان آنزیم در بدن استفاده می شود. این روش در حال حاضر روشی تحقیقاتی بوده که روی گربه و سگ آزمایش شده و با موفقیت همراه بوده است.

  • منبع
  • آزمایشگاه نورا
  • بیتوته
  • دکتر سلام

۲ دیدگاه

 
de
Somayeh | ۵ سال پیش
سلام پسر منم ام پی اس داره ۹سالشه اگه دارو جدید اومده لطفا ما رو هم درجریان بذارین دکترا مشکوک هستند ب تیپ ۳ ،لطفا کمک کنید بیشتر از این عذاب نکشه حداقل دردش کمتر بشه ۹ ساله ک ما درگیر این بیماری هستیم و شاهد درد کشیدن بچه مون خدا خیر تون بده.
۰
۰
 

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید