امروز: پنج شنبه, ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ برابر با ۱۷ رمضان ۱۴۴۵ قمری و ۲۸ مارس ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 271915
۵۹۰۳
۱
۰
نسخه چاپی
سندروم پیکا (Pica syndrome)

اختلال هرزه خواری یا سندروم پیکا | علائم و درمان اختلال هرزه خواری یا سندروم پیکا

هرزه خواری یا سندروم پیکا (Pica syndrome) نوعی اختلال روانی مربوط به تغذیه است که در آن فرد موادی را که معمولاً غذا تلقی نمی شوند و ارزش غذایی ندارند، می خورد.

اختلال هرزه خواری یا سندرم پیکا

اختلال هرزه خواری یا سندرم پیکا یک نوع اختلال خوردن است که فرد را به مصرف موادی مانند خاک یا رنگ و چیزهای آلوده که ارزش غذایی ندارند، وادار می‌سازد.

اختلال هرزه خواری یا سندروم پیکا

اختلال هرزه خواری یا سندروم پیکا (Pica syndrome) نوعی اختلال روانی مربوط به تغذیه است که در آن فرد موادی را که معمولاً غذا تلقی نمی شوند و ارزش غذایی ندارند، می خورد.

به عبارت دیگر هرزه خواری نوعی اختلال است که فرد مبتلا، تمایل زیادی به خوردن دائمی مواد غیر خوراکی دارد که فاقد ارزش غذایی هستند. در این اختلال فرد به مصرف موادی مانند خاک یا رنگ و چیزهای آلوده که ارزش غذایی ندارند، می پردازند.

 اختلال هرزه خواری یا سندروم پیکا معمولا در دوران کودکی شروع می‌شود و به ندرت بیش از چند ماه ادامه پیدا می‌کند و احتمال کنترل و مدیریت آن در کودکانی که به طور وسیع در مقابل مواد غیر خوراکی ناتوان هستند، سخت‌تر می‌شود.

سندروم پیکا تقریبا در تمام گروه های سنی دیده می شود اما میان کودکان، بچه های دچار ناتوانی های رشدی (مانند سندروم داون، اوتیسم و کم توانی ذهنی) و زنان باردار بیشتر از سایرین گزارش شده است.

این اختلال معمولا در دوران کودکی شروع می شود و به ندرت بیش از چند ماه ادامه پیدا می کند و احتمال کنترل و مدیریت آن در کودکانی که به طور وسیع در مقابل مواد غیر خوراکی ناتوان هستند، سخت تر می شود.

این عارضه معمولاً کودکان سنین ۶–۱ سال و خانم‌های باردار را گرفتار می‌سازد. این اصطلاح در مورد شیرخواران زیر ۱۸ ماه که هر چیزی را در داخل دهان خود می‌گذارند به کار نمی‌رود زیرا در این سن این کار طبیعی محسوب می‌شود.

سندروم پیکا بیشتر در کشورهای با وضعیت اقتصادی-اجتماعی ضعیف و در بین زنان باردار و کودکان وجود دارد. این مشکل در افرادی هم که دچار بیماری‌های خاص مثل صرع، عقب ماندگی ذهنی، اوتیسم (در خود ماندگی) یا بیماری‌های روانی هستند اتفاق می‌افتد. البته در بعضی کشورها مثل اوگاندا که خاک مخصوص خوردن به فروش می‌رسد این مسئله یک فرهنگ قابل قبول است.

علائم و نشانه های هرزه خواری یا سندروم پیکا

از جمله نشانه های سندروم پیکا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مصرف دائمی مواد غیرخوراکی به مدت حداقل یک ماه: چنانچه فرد مبتلا به اختلال هرزه خواری به مدت یک ماه مواد غیرخوراکی و فاقد ارزش غذایی را مصرف کرد می توان احتمال داد که وی به سندروم پیکا یا اختلال هرزه خواری مبتلا است. از مواردی که مصرف آن ها نشانه ی هرزه خواری تلقی می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یخ

• صابون

• دکمه

• خاک رس یا شن

• مو

• ته سیگار

• خاکستر سیگار

• خاک

• رنگ

• چسب

• کاغذ

• گچ

• مدفوع

2. مصرف دائمی مواد غیرخوراکی که با توجه به سن فرد غیرطبیعی است؛ مثلا خوردن خاک برای نوجوان 12 یا 13 ساله غیرطبیعی است اما در کودکان 5 ساله معمولا رخ می دهد.

3. بروز برخی اختلالات سلامتی؛ مصرف دائمی مواد غیرخوراکی و مضر ممکن است با اختلالاتی همچون یبوست، انسداد روده، اسهال، خونریزی روده، سایش شدید دندان ها، از دست دادن دندان یا مسدود شدن راه تنفسی همراه باشد.

4. دیده شدن مواد عجیب در مدفوع؛ در صورتی که از ابتلای کودک خود به سندروم پیکا مطمئن نیستید به مدفوع او توجه کنید، اگر کودک به خوردن اقلامی مانند شیشه، سنگ یا مو عادت داشته باشد، این موارد در مدفوع او قابل تشخیص خواهد بود.

علائم رفتاری هرزه خواری یا سندروم پیکا

افراد مبتلا به سندروم پیکا ممکن است رفتارهای خاصی از خود نشان دهند، از جمله:

1. طفره رفتن از خوردن غذا

2. گوشه گیری از فعالیت های اجتماعی

3. بیان شرمساری، گناه یا انزجار از عادت های تغذیه ای خود

4. به تنهایی غذا خوردن

5. احساسات منفی مانند خشم، نفرت، ترس، اضطراب، افسردگی و گیجی

عوامل موثر در بروز هرزه خواری سندروم پیکا

برخی عوامل باعث افزایش خطر بروز هرزه خواری یا سندروم پیکا در فرد می شوند:

1. عادت کشیدن موها

2. اختلال پوست کَنی یا چیدن پوست

3. کمبود مواد مورد نیاز بدن

4. رژیم های غذایی سخت

5. عدم نظارت والدین روی کودک یا محرومیت غذایی

6. معلولیت ذهنی و مشکلات روانی

7. بارداری

انواع هرزه خواری یا سندروم پیکا

برخی از شایع ترین انواع سندروم پیکا عبارتند از:

1. مصرف نشاسته خالص (Amylophagia) که بیشتر در زنان باردار دیده می شود و فرد مبتلا تمایل به مصرف بیش از حد مواد قندی و نشاسته ای دارد.

2. ژئوفاژی (Geophagy) عبارت است از گرایش شدید به مصرف مواد مرتبط با خاک از جمله خاک و گچ و بیشتر در کودکان و زنان باردار مشاهده می شود.

3. بلعیدن مواد شیشه ای (Hyalophagia) که شخص مبتلا تمایل زیادی به خوردن شیشه و اشیا شیشه ای دارد.

4. پاگوفاژی (Pagophagia) نوعی سندروم پیکا است که فرد مبتلا علاقه زیادی به مصرف یخ یا نوشیدنی های یخی داشته و با کمبود آهن در بدن مرتبط است.

5. خوردن چوب (Xylophagia) بیشتر در کودکان دیده می شود و فرد مبتلا دوست دارد اشیا چوبی مانند مداد، کاغذ و غیره را ببلعد.

6. خوردن مو (Trichophagia) در این نوع فرد مبتلا تمایل به خوردن موی خود یا حتی گاهی موهای دیگران دارد.

7. خوردن ادرار (Urophagia)

8. کاپروفاژی (Coprophagy) که با تمایل شدید به خوردن مدفوع همراه بوده و بیشتر در حیوانات دیده می شود.

مصرف مواد دیگر همچون صابون، آهن، برنج خام، سنگ، رنگ، چسب، ته سیگار و خمیردندان یا موارد عجیب تر مانند خوردن پیچ و مهره و پارچه نیز در برخی افراد شایع است.

سندرم پیکا

 عوارض هرزه خواری یا سندروم پیکا

1. مسمومیت؛ مصرف مواد خاص رنگی که ممکن است حاوی سرب یا سایر مواد سمی باشد باعث بروز مسمومیت شده و خطر ابتلا به اختلالات یادگیری و آسیب مغزی را افزایش می دهد. این مسئله خطرناک ترین عارضه جانبی و عامل مرگ و میر در اثر سندروم پیکا می باشد.

2. اختلال در تغذیه؛ خوردن مواد غیر خوراکی می تواند اشتهای فرد را برای خوردن مواد مغذی کم کرده و در نهایت فرد را با کمبود مواد معدنی مورد نیاز بدن و کاهش شدید وزن مواجه کند.

3. آسیب های داخلی؛ مصرف خوراکی اشیا تیز و برنده مانند گیره کاغذ یا فلزات می تواند باعث پارگی لوله مری یا روده ها شود.

4. انسداد دستگاه گوارش؛ خوردن اشیا غیر قابل هضم مانند سنگ و شن و ماسه احتمال بروز یبوست یا انسداد در دستگاه گوارش از جمله روده را افزایش می دهد.

5. عفونت؛ باکتری ها و انگل های موجود در خاک، یا اشیاء دیگر می تواند عفونت های جدی در برخی موارد باعث آسیب به کلیه و کبد شود.

6. افسردگی و اضطراب

7. مشکلات اجتماعی و روابط

8. آسیب دهان و دندان

علل هرزه خواری یا سندروم پیکا

از جمله مهمترین علل ابتلا به هرزه خواری می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• کم خونی ناشی از فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است و زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه ی کافی آهن نداشته باشد. بدن برای تولید هموگلوبین خون نیاز به آهن دارد. به طور بالقوه فرد جهت رفع این نیاز بدن به سمت هرزه خواری پیش می رود.

• سوء تغذیه یکی دیگر از عواملی است که بر شروع هرزه خواری تاثیر دارد. و زمانی رخ می دهد که بدن مقدار لازم مواد مغذی را جذب نکند، و با کمبود مواد معدنی مواجه شود.

• در دوران بارداری مادر به موادی که قبلا علاقه ای نداشته ممکن است ویار پیدا کند در این دوران هرزه خواری نیز احتمال دارد بروز کند، قابل ذکر است که علت مشخصی برای به وجود آمدن ویار غیر خوراکی تا به حال مشخص نشده است.

• به علاوه محیط، عدم نظارت و غفلت والدین، و تاخیر در رشد می تواند سبب افزایش خطر ابتلا باشد.

باید در نظر داشت در بعضی از فرهنگ ها و ادیان خوردن مواد غیر خوراکی جنبه عبادتی، درمانی و یا با ارزش های اجتماعی و آداب و رسوم آن مردم مورد حمایت می باشد، در چنین شرایطی نمی توان این رفتار را هرزه خواری نامید.

درمان هرزه خواری یا پیکا

برای درمان هرزه خواری، پزشک معالج هرزه خواری در ابتدا احتمالاً تمامی عوارض جانبی ناشی از آن را درمان می کند. به طور مثال، در صورت وجود مسمومیت سرب در اثر خوردن تکه های رنگ، پزشک ابتدا برای درمان مسمومیت اقدام می کند.

سپس درمان های رفتاری، تغییر محیط و آموزش خانواده کمک رسان است. یکی از درمان ها تنبیه فرد در صورت هرزه خواری و دادن پاداش برای خوردن غذاهای طبیعی است. اگر هرزه خواری ناشی از بیماری های دیگر رشدی مثل ناتوانی ذهنی، طیف اوتیسم، و اختلال وسواسی جبری باشد دارو درمانی به همراه درمان های رفتاری می تواند نشانه ها را کاهش دهد.

علم روانشناسی با پیشرفتی که در دهه های گذشته داشته، توانسته با ابداع روش های مختلف بدون استفاده از دارو درمان بسیاری از بیماری های خلقی را میسر کند. لذا آثار مراجعه به روانشناس در بلند مدت مشهودتر خواهد شد.

آیا هرزه خواری قابل پیشگیری است؟

درست است که روش خاصی برای پیشگیری از هرزه خواری وجود ندارد، با این حال توجه دقیق به عادت های غذایی و نظارت نزدیک بر کودکانی که سابقه ی قرار دادن اشیا مختلف در دهانشان را دارند، ممکن است به کنترل این اختلال پیش از بروز عوارض جانبی آن کمک کند.

  • منبع
  • کوکا
  • فول فکر
  • مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی رسش

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید