سرطان غدد لنفاوی | غدد لنفاوی چیست؟ | علل و علایم سرطان غدد لنفاوی یا لنفوم کدام است؟

غدد لنفاوی کجاست؟

غده‌های لنفاوی یا در اصطلاح دیگر گره‌های لنفاوی، اندام‌هایی بیضی شکل هستند که بخش مهمی از دستگاه ایمنی بدن محسوب می‌شوند. غدد لنفاوی حاوی مایعی بی‌رنگ به نام لنف هستند.

گره های لنفاوی جزء مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند که در مبارزه با عفونت ها نقش مهمی دارند. گره های لنفاوی ، ساختارهایی کوچک، نرم، گرد و یا بیضی هستند که در سراسر بدن یافت می شوند و به صورت زنجیره ای و توسط کانال های خونی، با یکدیگر مرتبط هستند. هر گره لنفاوی با یک غشاء متشکل از بافت همبند پوشیده شده است.

غدد لنفاوی بخشی از سیستم لنفاوی و عنصری مهم در سیستم ایمنی بدن ما هستند. سیستم لنفاوی مایعی که خارج از جریان خون در سراسر بدن است را جمع می کند. این مایع شفاف معروف به لنف می تواند حاوی مواد زائد، باکتری ها و ویروس ها باشد. همچنین اکسیژن و سایر مواد مغذی را به سلول های بدن منتقل می کند. لنف می تواند به مبارزه با عفونت ها کمک کند. زیرا حاوی گلبول های سفید خون است که به لنفوسیت ها معروف است.

همانطور که عروق لنفاوی، مایع را در اطراف بدن حرکت می دهند، گره های لنفاوی به عنوان فیلتر مواد مضر مانند ویروس ها یا باکتری ها عمل می کنند. غدد لنفاوی، حاوی سلول های ایمنی هستند که به مواد مضر حمله کرده و از انتشار آن در بدن جلوگیری می کنند. غدد لنفاوی در کل بدن از جمله زیر بازوها، گردن و کشاله ران پخش می شود.

در صورت هر گونه اختلال در عملکرد غدد لنفاوی، مانند سرطان یا عفونت، ممکن است اندازه آنها رشد کند. این وضعیت، تورم لنفادنوپاتی نامیده می شود و در نتیجه تلاش گره ها برای فیلتر کردن مواد مضر رخ می دهد. علل احتمالی لنفادنوپاتی شامل عفونت، آسیب به غدد لنفاوی، داروها، اختلالات سیستم ایمنی بدن و سرطان است. سرطان هایی که بیشتر مسئول بزرگ شدن غدد لنفاوی هستند، لنفوم و سرطان خون می باشند. غدد لنفاوی متورم نسبتاً شایع بوده و بندرت به معنی سرطان هستند.

لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی

سیستم لنفاوی مجموعه ای از غدد لنفاوی و عروق است که مایع لنفاوی را در بدن حرکت می دهد. مایعات لنفاوی حاوی گلبول های سفید خون هستند که با عفونت مقابله می کنند. گره های لنفاوی به عنوان فیلتر عمل می کنند، باکتری ها و ویروس ها را می گیرند و از بین می برند تا از انتشار عفونت جلوگیری کنند .در حالی که سیستم لنفاوی به طور معمول از بدن شما محافظت می کند، سلول های لنفاوی موسوم به لنفوسیت می توانند سرطانی شوند. نام سرطان هایی که در سیستم لنفاوی رخ می دهد ، لنفوم است.

سرطان گره های لنفاوی به عنوان لنفوم و یا غدد لنفاوی شناخته می شود. گره های لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و می توانند تحت تأثیر هر سرطانی قرار بگیرند. وقتی سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی شروع می شوند، سرطان به عنوان لنفوم شناخته می شود. سلول های سرطانی همچنین می توانند از نواحی دیگر بدن شروع شده و به غدد لنفاوی انتشار یابند، این فرآیند معروف به متاستاز است. سپس می توانند از طریق سیستم لنفاوی به مناطق دیگر بدن گسترش یافته و سرطان را جدی تر کرده و درمان آن را دشوار کنند. یکی از اولین علائم سرطان در غدد لنفاوی معمولاً لنفادنوپاتی است که به التهاب غدد لنفاوی اشاره دارد.

انواع سرطان غدد لنفاوی

سرطان غدد لنفاوی هوچکین

هوچکین یکی از انواع سرطان است که لنفوم نام دارد. لنفوم اصطلاح عمومی سرطان‌هایی می‌باشد که در سیستم لنفاوی توسعه می‌یابند. بیماری هوچکین یک نوع غیر معمول لنفوم است که در آمریکا کمتر از ۱% کل انواع سرطان‌ها را شامل می‌شود. انواع دیگر سرطان‌های سیستم لنفاوی، لنفوم های غیر هوچکین نام دارند. سیستم لنفاوی قسمتی از سیستم ایمنی بدن است که به دفاع بدن در برابر بیماری و عفونت کمک می‌کند. عوامل خطر (ریسک فاکتورها) محققین از طریق انجام مطالعات سعی دارند به علت بیماری و روش‌های مؤثر درمانی پی ببرند.

تاکنون، علت یا علل بیماری هوچکین شناخته نشده است و پزشکان نمی‌توانند توضیح دهند که چرا یک فرد به این بیماری مبتلا می‌شود ولی دیگری مبتلا نمی‌شود. البته واضح است که بیماری هوچکین به دنبال صدمه یا ضربه ایجاد نمی‌شود و مسری و واگیردار نیست. محققین با مطالعه الگوهای سرطان در جامعه، دریافته‌اند عوامل خطر معینی در ایجاد بیماری نقش دارند ولی برخلاف انتظار، ممکن است فردی با داشتن این ریسک فاکتورها مبتلا به بیماری هوچکین نشود در حالی که فرد مبتلا به هوچکین نیز، هیچ کدام از این ریسک فاکتورها را نداشته باشد.

سرطان غدد لنفاوی غیر هوچکین

لنفوم غیرهوچکین زمانی آغاز می‌شود که یک لنفوسیت (معمولاً یک سلول بی) از حالت طبیعی خارج می‌شود. سلول غیرطبیعی برای تکثیر تقسیم می‌شود. سلول‌های جدید نیز دوباره و چندباره تقسیم می‌شوند و سلول‌های غیرطبیعی بیشتری تولید می‌شود. این سلول‌های غیرطبیعی، در زمان مقرر، نمی‌میرند. همچنین از بدن در برابر عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها نیز محافظت نمی‌کنند. افزایش تدریجی این سلول‌های اضافی اغلب موجب تشکیل توده‌ای از بافت می‌شود که غده یا تومور نامیده می‌شود.

علائم سرطان غدد لنفاوی

علائم و نشانه های لنفوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- تورم بدون درد غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران
- خستگی مداوم
- تب
- تعریق شبانه
- تنگی نفس
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- پوست خارش دار

سرایت سرطان غدد لنفاوی

سرطان می تواند از همان جایی که شروع شده است (محل اولیه) به سایر نقاط بدن گسترش یابد. وقتی سلولهای سرطانی از تومور جدا شوند، می توانند از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به مناطق دیگر بدن بروند. سلول های سرطانی می توانند از طریق جریان خون حرکت کنند تا به اندام های دوردست برسند. اگر آنها از طریق سیستم لنفاوی عبور کنند، سلولهای سرطانی ممکن است در غدد لنفاوی ختم شوند. در هر صورت، بیشتر سلولهای سرطانی فراری می میرند یا کشته می شوند قبل از شروع رشد در جای دیگر.

اما یک یا دو ممکن است در یک منطقه جدید مستقر شوند، شروع به رشد کنند و تومورهای جدیدی ایجاد کنند. این گسترش سرطان به قسمت جدیدی از بدن متاستاز گفته می شود. برای اینکه سلول های سرطانی در قسمت های جدید بدن پخش شوند ، باید چندین تغییر را پشت سر بگذارند. آنها ابتدا باید بتوانند از تومور اصلی جدا شوند و سپس به دیواره بیرونی یک رگ لنفاوی یا رگ خونی متصل شوند. سپس آنها باید از طریق دیواره رگ حرکت کنند تا با خون یا لنف به اندام جدید یا غدد لنفاوی سرازیر شوند.

هنگامی که سرطان در غدد لنفاوی رشد می کند ، معمولاً بر غدد لنفاوی نزدیک خود تومور تأثیر می گذارد. این گره هایی است که بیشتر کارها را برای فیلتر کردن یا از بین بردن سلول های سرطانی انجام می دهد.

عوامل خطرناک برای سرطان غدد لنفاوی

- سن بالای ۶۰ سال
- سابقه انجام پیوند عضو
- ایدز
- بیماری‌های سیستم ایمنی مخصوصا بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، سندروم شوگرن، لوپوس یا سلیاک
- جنسیت، آقایان بیشتر از خانم‌ها مبتلا می‌شوند
- سابقه ابتلا به بیماری‌های ویروسی مانند اپشتین‌بار، هپاتیت C، لوسمی
- سابقه خانوادگی مثبت نسبت به لنفوم
- تماس با مواد شیمیایی مضر مانند بنزین، حشره‌کش‌ها، برخی مواد شیمیایی کارخانه‌ها
- سابقه قبلی لنفوم هوچکین یا غیر هوچکین که درمان شده است
- داشتن اضافه ‌وزن و چاقی

تشخیص سرطان غدد لنفاوی

در صورتی‌که غدد لنفاوی شما متورم شده یا علائمی دارید که ممکن است ناشی از سرطان غدد لنفاوی هوچکین باشد، پزشک تلاش می‌کند تا دلیل این مشکل را بیابد و در این جهت درباره سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما سؤال‌هایی خواهد کرد.

ممکن است لازم باشد برخی از آزمایش‌های زیر روی شما انجام شود:

معاینه فیزیکی: پزشک، وجود تورم در غدد لنفاوی را در گردن، زیر بغل و کشاله ران معاینه می‌کند. وی همچنین وجود تورم را در طحال یا کبد نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.

آزمایش‌های خون: آزمایشگاه، آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون را جهت بررسی تعداد گلبول‌های سفید و سلول‌ها و مواد دیگر انجام می‌دهد.

عکس‌برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس: تصاویری که با استفاده از اشعه ایکس گرفته شده‌اند، ممکن است غدد لنفاوی متورم یـا دیگر نشانه‌های بیماری را در قفسه سینه شما نشان دهند.

PET اسکن: به بیمار مقدار کمی ماده قندی رادیواکتیو تزریق می‌کنند. سپس به وسیله دستگاهی از چگونگی مصرف آن قند توسط سلول‌های بدن عکس کامپیوتری می‌گیرند. سلول‌های لنفوم این قند را سریع‌تر از سلول‌های طبیعی مصرف می‌کنند و تصویر نواحی آلوده به لنفوم، در عکس‌ها واضح تر از دیگر نواحی خواهد بود.

ام‌آر‌آی: از یک دستگاه قـوی مغناطیسی متصـل بـه کامپیوتر برای تهیه عکس‌های دقیق از استخوان‌ها، مغز یا دیگر بافت‌های بیمار استفاده می‌کنند. پزشک می‌تواند این عکس‌ها را روی مانیتور مشاهده و یا آن‌ها را روی فیلم چاپ کند.

نمونه‌برداری: نمونه‌برداری تنها روش قطعی تشخیص لنفوم هوچکین است. ممکن است پزشک یـک غدد لنفاوی شمـا را بـه طـور کامـل بردارد (نمونه‌برداری کامل) (Excisional Biopsy) و یا تنها بخشی از یک غده لنفاوی را بردارد (نمونه‌بـرداری برشی) (Incisional Biopsy). معمولاً نمی‌توان با یک سوزن ظریف (بیوپسی سوزنی) از غده لنفاوی به میزانی که برای آسیب‌شناس جهت تشخیص وجود لنفوم هوچکین کافی باشد، نمونه برداشت. بهترین روش، برداشتن کامل غده لنفاوی است.

آسیب‌شناس از یک میکروسکوپ استفـاده می‌کند تا وجـود سلول‌های سرطان غدد لنفاوی هوچکین را در این بافت بررسی کند. بیماری که به لنفوم هوچکین مبتلاست، معمولاً سلول‌های بزرگ و غیرطبیعی به نام سلول‌های رید- اشتنبرگ دارد. این سلول‌ها در بدن کسانی که به سرطان غدد لنفاوی مبتلا نیستند دیده نمی‌شود.

دلایل ابتلا به سرطان غدد لنفاوی

علائم سرطان غدد لنفاوی گردن، زیر بغل و زیر فک در سلول‌هایی خود را نمایان می‌سازد که وظیفه مبارزه با عفونت‌های موجود در بدن را بر عهده دارند. این سلول‌ها عموما سلول‌های مغز استخوان و لنفاوی هستند. در حالتی که فرد دچار این بیماری شود، رشد لنفوسیت‌ها که یک نوع از گلبول‌های سفید در خون هستند حالت عادی خود را طی نمی‌کنند و از کنترل خارج می‌شوند.

دلایل مختلفی برای به وجود آمدن این نوع از سرطان در گردن، زیر بغل و همچنین زیر فک وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

1- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن

در دو حالت امکان دارد سیستم ایمنی فرد دچار ضعف و ناتوانی شود. مورد اول به دنیا آمدن فرد با سیستم ایمنی ضعیف است که این مورد خود می‌تواند شرایط را برای درگیر شدن فرد با بیماری لنفوم غیر هوچکین فراهم آورد. دومین مورد تضعیف سیستم ایمنی بدن فرد در طول زندگی است. بیماری‌های مختلفی مانند ایدز و انواع هپاتیت می‌تواند باعث تضعیف شدن سیستم ایمنی شوند. این تضعیف شدن یکی از دلایل اصلی ایجاد غدد سرطانی لنفاوی زیر فک، زیر بغل و گردن است.

2- وجود عفونت در بدن فرد

یکی دیگر از دلایل اصلی ابتلا به سرطان غدد لنفاوی زیر بغل و نوع‌های دیگر آن، این است که در بدن فرد عفونت‌هایی وجود داشته باشد. این عفونت‌ها در صورتی که درمان نشوند در دراز مدت می‌توانند باعث شود که لنفوسیت‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهند و به این صورت فرد دچار سرطان غدد لنفاوی گردن و غیره شود.

عفونت‌هایی مانند ویروس اپشتین بار، هلیکوباکتر و … می‌تواند شرایط را برای آسیب رساندن به لنفوسیت‌های را فراهم آورند.

3- وزن زیاد یا چاقی

چاقی افراد می‌تواند یکی از دلایل اصلی ابتلا به انواع سرطان باشد. خارج شدن از چارچوب زندگی عادی می‌تواند باعث شود که فرد مستعد ابتلا به انواع سرطان باشد. تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که افراد چاق بیش از دیگران به این بیماری مبتلا شده‌اند.

4- رنگ‌های شیمیایی مو

تحقیقات نشان داده است که افرادی که بیش از دیگران از رنگ‌های شیمیایی مو استفاده می‌کنند، علائم سرطان غدد لنفاوی را بیشتر از دیگران نشان می‌دهند.

5- سبک زندگی و عادت‌های غذایی

برخی از سبک‌های زندگی و عادت‌های غذایی می‌تواند شرایط را برای ابتلا به این بیماری فراهم آورد. بر اساس تحقیقات انجام شده توسط انجمن سرطان کانادا مشخص شده است که افرادی که بیش از دیگران گوشت و چربی‌های اشباع شده در برنامه غذایی خود مصرف می‌کنند، بیش از دیگر افراد در خطر ابتلا به این بیماری هستند.

مصرف سبزیجات و کم کردن گوشت مصرفی در طول ماه می‌تواند تا میزان زیادی خطر ابتلا به این بیماری را در شما کاهش دهد.

6- ژنتیک و سابقه خانوادگی

مورد دیگری که می‌تواند باعث به وجود آمدن سرطان‌های نام برده شده در این مقاله شود، ژنتیک و سابقه خانوادگی فرد است. البته توجه داشته باشید که این مورد قطعیت زیادی ندارد و تنها به عنوان یک فرضیه مطرح شده است.

درمان لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی

ممکن است پزشکان بسته به نوع و شدت سرطان غدد لنفاوی گزینه‌های مختلفی را برای درمان این بیماری پیشنهاد دهند ولی باید توجه داشت که برخی از انواع سرطان غدد لنفاوی بهروش‌های درمانی به خوبی پاسخ می‌دهند و برخی نیازمند به کارگیری چندباره و یا ترکیبی از آن‌ها هستند.

 برخی از روش‌های درمانی شامل

 شیمی‌درمانی

در این روش دوزهای دارویی بسیار قوی برای نابودی سلول‌های ایمنی بدون عملکرد تجویز می‌شود که می‌توانند سلول‌های ایمنی مفید را نیز از بین ببرند.

پرتودرمانی

برخی از پرتوها با طول موج‌های متغیر ممکن است برای از بین بردن این سلول‌ها استفاده شوند.

پیوند مغز استخوان

بعد از استفاده از دو روش شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای جایگزینی سلول‌های ایمنی مفید از بین رفته، معمولاً از پیوند مغز استخوان برای تولید بیشتر این سلول‌ها به کار گرفته می‌شود.