مولتیپل میلوما | علائم و نشانه های مولتیپل میلوما | راه های تشخیص و درمان مولتیپل میلوما

مولتیپل میلوما یا میلوما متعدد یک سرطان است که نوعی از گلبول های سفید خون به نام سلول پلاسما را درگیر می کنند.

مولتیپل میلوما

مولتیپل میلوما یا میلوم متعدد یک سرطان است که در مغز استخوان، بافت اسفنجی مرکز بیشتر استخوان ها، ایجاد می شود. مغز استخوان، گلبول های قرمز که حامل اکسیژن به سراسر بدن هستند. گلبول های سفید که خط دفاعی بدن را تشکیل می دهند (سیستم ایمنی). و پلاکت ها که برای انعقاد خون مورد نیاز هستند را تولید می کند. میلوم متعدد از طریق اختلال در پلاسماسل ها، نوعی از گلبول های سفید، شناسایی می شود. این سلول های غیرطبیعی بدون کنترل تکثیر می شوند، از یک درصد از سلول های مغز استخوان به اکثریت سلول های مغز استخوان افزایش می یابند. علت میلوم متعدد مشخص نیست. جهش های پیکری که تغییرات ژنتیکی هستند که ارثی نیستند اما طی زندگی فرد در سلول های خاصی (در این مورد پلاسماسل ها) ایجاد می شوند، در افراد مبتلا به میلوم متعدد شناسایی می شوند.

مرحله بندی مولتیپل میلوما

مرحله I مولتیپل میلوما: در این مرحله، نسبتاً تعداد کمی از سلول‌های سرطانی در بدن پخش شده‌اند. تعداد گلبول‌های قرمز خون و میزان کلسیم خون طبیعی است. هیچ توده‌ای (پلاسموسیتوم) در استخوان یافت نمی‌شود. مقدار پروتئین - M در خون و ادرار بسیار ناچیز است. ممکن است بیماری علامت و نشانه بالینی نداشته باشد.

مرحله II مولتیپل میلوما: در این مرحله سلول‌های سرطانی به تعداد نه کم و نه زیاد در بدن پخش شده‌اند.

مرحله III مولتیپل میلوما: تعداد نسبتاً زیادی سلول‌های سرطانی در بدن پخش شده‌اند. همچنین ممکن است یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر دیده شود:

1. کاهش تعداد گلبول‌های قرمز که منجر به کم خونی شده‌است. 2. میزان کلسیم خون به دلیل آسیب استخوان‌ها بسیار افزایش یافته‌است. 3. بیش از ۳ توده استخوانی (پلاسماسیتوم) یافت می‌شود. 4. مقادیر بالای پروتئین - M در خون یا ادرار دیده می‌شود.

علائم و نشانه های مولتیپل میلوما

علائم مولتیپل میلوما در افراد مختلف، متفاوت می باشد و بیماری در مراحل اولیه بیماری ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد.

در صورت بروز علائم، آن ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

• یبوست

• خستگی

• کاهش وزن

• حالت تهوع

• سردرگمی ذهنی

• عفونت های مکرر

• تشنگی بیش از حد

• از دست دادن اشتها

• ضعف یا بی حسی در پاها

• درد استخوان به خصوص در ستون فقرات یا قفسه سینه

عوامل خطر مولتیپل میلوما

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به مولتیپل میلوما را افزایش دهند، عبارتند از:

• جنسیت. احتمال بروز این بیماری در بین مردان نسبت به زنان بیشتر است.

• نژاد. افراد سیاه پوست تقریباً دو برابر بیشتر نسبت به افراد سفیدپوست مبتلا می شوند .

• سابقه خانوادگی. اگر برادر، خواهر یا والدین فرد به مولتیپل میلوما مبتلا باشند، خطر ابتلا فرد بیشتر خواهد بود.

• تاریخچه MGUS نامشخص. هر ساله 1 درصد از مبتلایان به MGUS در ایالات متحده مبتلا به میلوما مولتیپل می شوند.

• افزایش سن. بیشتر افراد در اواسط دهه 60 به بیماری میلوما مبتلا می شوند. احتمال ابتلا به بیماری با افزایش سن، بیشتر می شود.

عوارض بیماری مولتیپل میلوما

عوارض بیماری میلوما شامل موارد زیر است:

عفونت های مکرر. سلول های میلوما توانایی بدن در مبارزه با عفونت ها را کاهش می دهند.

مشکلات استخوانی. مولتیپل میلوما می تواند روی استخوان های بیمار تأثیر بگذارد و منجر به درد و ضعف استخوان ها و شکستن آن ها شود.

کاهش تعداد گلبول های قرمز خون (کم خونی). از آنجا که سلول های میلوما سلول های خونی طبیعی را جمع می کنند، این بیماری می تواند باعث کم خونی و سایر مشکلات خونی شود.

کاهش عملکرد کلیه. مولتیپل میلوما ممکن است در عملکرد کلیه اختلال ایجاد کند و باعث نارسایی کلیه شود. افزایش سطح کلسیم در خون می تواند باعث ضعف استخوان ها و اختلال در عملکرد کلیه ها شود. پروتئین های تولید شده توسط سلول های میلوما می توانند مشکلات مشابهی ایجاد کنند.

نحوه تشخیص تشخیص مولتیپل میلوما

در رادیوگرافی ساده این تومور بصورت نواحی متعدد تیره شدن استخوان بصورت دایره شکل دیده می شود. از نواحی که تغییرات استخوانی در رادیوگرافی بطور شایعی دیده می شود استخوان جمجمه است. گاهی اوقات در اسکن استخوانی نقاط متعدد درگیری استخوان ها دیده می شود.

در آزمایش خون و ادرار گاهی می توان مقادیر بالایی از آنتی بادی را دید که به تشخیص بیماری کمک می کنند. کم خونی، کاهش تعداد کل گلبول های سفید خون، کاهش تعداد پلاکت های خون و بالا رفتن کلسیم خون از دیگر علائم این بیماری هستند و می توان آنها را با آزمایش خون کشف کرد.

راه های درمان مولتیپل میلوما

درمان مولتیپل میلوما می تواند به تسکین درد، کنترل عوارض بیماری، تثبیت وضعیت بیمار و کند شدن پیشرفت میلوما کمک کند. در بیماری مولتیپل میلوما ممکن است درمان فوری لازم نباشد. اما، بیمار باید برای کنترل علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری تحت نظر پزشک باشد. معاینه و نظارت می تواند شامل آزمایش های دوره ای خون و ادرار باشد.

در صورت شدید شدن علائم و پیشرفت بیماری، پزشک ممکن است روند درمان را آغاز کند.

گزینه های درمانی استاندارد برای درمان مولتیپل میلوما. شامل موارد زیر است:

• درمان هدفمند. داروهای هدفمند باعث جلوگیری از عملکرد سلول های میلوما می شوند و پروتئین ها را تجزیه می کنند. این عمل باعث می شود سلولهای میلوما از بین بروند. داروهای هدفمند درمانی ممکن است از طریق ورید در بازو یا به صورت قرص تجویز شوند. سایر روش های درمانی هدفمند شامل داروهای آنتی بادی مونوکلونال است که به پروتئین های خاص موجود در سلول های میلوما متصل می شود و باعث مرگ آن ها می شود.

• بیولوژی درمانی. داروهای بیولوژی درمانی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های میلوما استفاده می کنند. این داروها معمولاً به صورت قرص مصرف می شوند.

• شیمی درمانی. داروهای شیمی درمانی سلول های با رشد سریع، از جمله سلول های میلوما را از بین می برد. داروهای شیمی درمانی را می توان از طریق ورید در بازو یا به صورت قرص مصرف کرد. مقادیر زیادی از داروهای شیمی درمانی قبل از پیوند مغز استخوان استفاده می شود.

• کورتیکواستروئیدها. کورتیکواستروئیدها، سیستم ایمنی بدن را برای کنترل التهاب در بدن تنظیم می کنند. آن ها همچنین در برابر سلول های میلوما فعال هستند. کورتیکواستروئیدها را می توان به صورت قرص یا از طریق ورید در بازو مصرف کرد.

• پیوند مغز استخوان. پیوند مغز استخوان، همچنین به عنوان پیوند سلول های بنیادی شناخته می شود، روشی برای جایگزینی مغز استخوان بیمار شما با مغز استخوان سالم است. قبل از پیوند مغز استخوان، سلول های بنیادی تشکیل دهنده خون از خون بیمار جمع می شوند. سپس برای از بین بردن مغز استخوان بیمار، دوز بالایی از شیمی درمانی دریافت می کند. سپس سلول های بنیادی به بدن بیمار تزریق می شوند.

• پرتو درمانی. در این روش از پرتوهای انرژی مانند اشعه X و پروتون برای آسیب به سلول های میلوما استفاده شده و رشد آن ها متوقف می شود. پرتودرمانی ممکن است برای کوچک کردن سریع سلول های میلوما در یک منطقه خاص استفاده شود.

نحوه استفاده از درمان ها بستگی به این دارد که شما کدام یک از گزینه های مناسب برای پیوند مغز استخوان باشید. این بستگی به خطر پیشرفت بیماری، سن و سلامت کلی شما دارد.

اگر کاندید پیوند مغز استخوان در نظر گرفته شوید، درمان اولیه به احتمال زیاد شامل ترکیبی از درمان ها، مانند درمان هدفمند، بیولوژی درمانی، کورتیکواستروئیدها و گاهی اوقات شیمی درمانی خواهد بود. پس از پیوند مغز استخوان، احتمالاً شما برای جلوگیری از عود میلوما، درمانی هدفمند یا درمان بیولوژیکی را انجام می دهید.

اگر شما کاندید پیوند مغز استخوان در نظر گرفته نشوید، درمان اولیه احتمالاً شامل شیمی درمانی همراه با کورتیکواستروئیدها، درمان هدفمند یا بیولوژی درمانی خواهد بود.

اگر میلوما عود کند یا به درمان پاسخ ندهد، ممکن است پزشک توصیه کند دوره دیگری از درمان را که در ابتدا به شما کمک کرده است راتکرار کنید. گزینه دیگر تلاش برای یک یا چند روش درمانی دیگر است که معمولاً به عنوان خط درمانی اول استفاده می شود .

درمان عوارض های مولتیپل میلوما

از آنجا که مولتیپل میلوما می تواند تعدادی از عوارض را ایجاد کند، ممکن است شما نیاز به درمان آن شرایط خاص داشته باشید. مثلا:

• عوارض کلیوی. افرادی که آسیب کلیوی شدید دارند ممکن است نیاز به دیالیز داشته باشند.

• از بین رفتن استخوان. پزشک برای جلوگیری از ضعیف شدن استخوان ها، دارو تجویز می کند.

• درد استخوان. داروهای درد، پرتودرمانی و جراحی ممکن است به کنترل درد استخوان کمک کنند.

• عفونت ها. پزشک می تواند واکسن های خاصی را برای جلوگیری از عفونت ها، مانند آنفولانزا و ذات الریه، توصیه کند.

• کم خونی. اگر کم خونی مداوم داشته باشید، پزشک ممکن است داروهایی را برای افزایش شمارش گلبول های قرمز توصیه کند.