عفونت خون یا سپسیس | بیماری خطرناک خونی، که باید از آن جلوگیری کرد!

سپسیس نوعی التهاب است که سراسر بدن را فرا می‌گیرد و به دلیل عفونت پیش می‌آید.

عفونت خون یا سپسیس

بيماری عفونت خونی یا سپسيس بیماری خطرناک خونی است که بيشتر در افراد مسن و افرادی که سيستم ايمنی ضعيفی دارند ديده می شود. عفونت خونی زمانی ايجاد می شود که بدن بیمار دچار عفونت شده و اين عفونت از طريق خون به بدن منتشر می شود در سپسیس باکتری‌ها وارد خون می‌شوند و سمی تولید می‌کنند که باعث انتشار وسیع التهاب در ارگان‌های بدن شده و درجه حرارت بدن فرد، فشار خون و عملکرد ریه‌ها و دیگر ارگان‌ها به سرعت تغییر می‌کند. این بیماری بسیار خطرناک است، زیرا اگر درمان نشود بر روی کلیه‌ها، ریه‌ها، مغز و گوش اثرات خطرناکی خواهد گذاشت و می‌تواند منجر به بروز شوک، اختلال عملکرد اعضای مختلف بدن، ناتوانی دائمی و یا مرگ شود. نام‌های دیگر این حالت مسمومیت خونی یا وجود باکتری در خون می‌باشد.

دلایل بروز عفونت خون یا سپیس

عفونت خون زمانی ایجاد می‌شود که باکتریِ عامل عفونت در یکی از اعضای بدن‌، وارد جریان خون شود. به حضور باکتری در خون باکتریمی یا سپتی‌سمی گفته می‌شود. با اینکه اصطلاحات سپتی‌سمی و سپسیس را معمولا با تعاریف مشابه به‌کار می‌برند، ولی از لحاظ فنی این دو اصطلاح با یکدیگر تفاوت دارند.

سپتی‌سمی به معنای وجود باکتری در خون است که می‌تواند منجر به بروز سپسیس شود. سپسیس حالت شدید عفونت خون است که اگر با درمان مناسب پاسخ داده نشود، زندگی فرد را تهدید خواهد کرد. با این‌حال هر گونه عفونت ناشی از باکتری، قارچ یا ویروس می‌تواند موجب بروز سپسیس شود و نیازی نیست حتما عامل ایجاد این عفونت‌ها در جریان خون فرد وجود داشته باشد.

این دسته عفونت‌ها معمولا در ریه‌، شکم و دستگاه ادراری به‌وجود می‌آیند. سپسیس اغلب در افرادی رخ می‌دهد که بستری شده‌اند، زیرا در این مواقع احتمال بروز عفونت‌ها بالاتر است. عفونت خون به معنای ورود باکتری‌ای به جریان خون است که قبلا در جایی از بدن عفونت ایجاد کرده است. بنابراین تا زمانی که یک عفونت اولیه رخ نداده باشد، سپسیس ایجاد نمی‌شود.

برخی از شایع‌ترین علل عفونت‌های منجر به سپسیس عبارتند از:

• عفونت شکمی

• عفونت ناشی از نیش آلوده‌ی حشرات

• عفونت‌های ناشی از کاتتر (لوله‌‌ای نازک و منعطف) که برای کارهایی مانند دیالیز و شیمی‌ درمانی استفاده می‌شوند

• کشیدن دندان یا عفونت دندان

• قرار گرفتن زخم ناشی از عمل‌های جراحی در معرض باکتری‌ها یا عوض نکردن به‌موقع بانداژ

• قرار گرفتن زخم‌های باز در معرض محیط

• عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به دارو

• عفونت کلیه یا دستگاه ادراری

• سینه‌ پهلو

• عفونت‌های پوستی

برخی افراد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به سپسیس هستند. این افراد عبارتند از:

• کسانی که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند. مانند افراد مبتل ابه ایدز یا سرطان خون.

• کودکان خردسال

• افراد مسن

• افرادی که از مواد مخدر داخل وریدی مانند هروئین استفاده می‌کنند.

• افرادی که بهداشت دندان را رعایت نمی‌کنند.

• کسانی که از کاتتر استفاده می‌کنند.

• افرادی که به‌تازگی عمل جراحی یا اعمال دندان‌پزشکی انجام داده‌اند.

• کسانی که در محل کارشان در معرض باکتری و ویروس‌های زیادی قرار دارند، مانند افرادی که در بیمارستان یا در فضای باز کار می‌کنند.

علائم و نشانه های عفونت خون یا سپسیس

• افزایش و کاهش دمای بدن

• لرز

• افزایش ضربان قلب و تنفس

• کاهش سطح هوشیاری

• هذیان گویی و گیجی

• خونریزی‌های کوچک زیر پوستی (که می‌تواند به صورت تغییر رنگ پوست یا به صورت نقطه‌های کوچک قرمز باشد)

• درد مفاصل مثل ستون مهره‌ها

• احساس درد در مچ دست، ران، آرنج و زانو

در بدترین وضعیت، عفونت خون می‌تواند باعث افت سریع فشار خون شود که به آن شوک عفونی گفته می‌شود.

عوامل خطر عفونت خون یا سپسیس

براساس اعلام انستیتوی ملی علوم پزشکی عمومی، هر ساله تعداد موارد ابتلا به این بیماری  در ایالات متحده افزایش می یابد. عواملی که ممکن است خطر بروز این بیماری را افزایش دهند، عبارتند از:

• افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی

• زخم یا صدماتی مانند سوختگی

• سن، سپسیس در سالمندان شایع تر است.

• سیستم ایمنی بدن ضعیف و ابتلا به دیابت و سیروز

• بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان

• استفاده از دستگاه های تهاجمی مانند سوند داخل وریدی یا لوله های تنفسی

نحوه تشخیص و درمان عفونت خون

یکی از راه های تشخیص سپسیس انجام آزمایش خون است که در آن به سنجش میزان گلبول های سفید خون (WBC) پرداخته می‌شود. وجود یک بیماری عفونی در بدن باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شود. در صورت عدم وجود عفونت، گلبول‌های سفید خون به طور طبیعی فقط یک درصد از خون هر فرد (4500 تا 10000 سلول درهر میکرولیتر خون) را تشکیل می‌دهند.

روش دیگر باز از طریق انجام آزمایش خون است؛ اما در این آزمایش، خون به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و در محیط‌های مخصوص کشت داده می‌شود تا مشخص شود که آیا باکتری در خون رشد می‌کند یا نه.

تست‌های دیگری که ممکن است در این خصوص انجام شود، عکس رادیولوژی سینه برای عفونت ریه و یک سی تی اسکن شکم برای عفونت شکم است. (سی تی اسکن یک سری عکس های رادیولوژی است که از زوایای مختلف گرفته می‌شود و بوسیله کامپیوتر کنار هم قرار داده می‌شود تا بتوان اجزاء درون شکم را بررسی کرد.)

جلوگیری از بروز هرگونه عفونت در بدن و در صورت وقوع درمان سریع آن‌ها، تنها راه جلوگیری از بروز سپسیس است؛ اما در صورت بروز روش‌های درمانی زیر به کار برده می‌شود و البته بسته به نوع بیمارستانی که بیمار در آن بستری است، ممکن است پروتکل‌های درمان سپسیس متفاوت باشد.

طبق بررسی و تشخیص، پزشک شما برای شما دارو تجویز خواهد کرد که این داروها معمولا آنتی بیوتیک می‌باشد. چون معمولا معلوم نیست که کدام باکتری باعث بیماری شده است معمولا از آنتی بیوتیک‌هایی استفاده می‌شود که طیف وسیعی از باکتری‌ها را از بین خواهند برد. اما پس از جواب کشت خون، نوع باکتری مشخص شده و پزشک آنتی بیوتیک مخصوص آن باکتری را تجویز خواهد کرد.

ممکن است پزشک شما دستور تزریق سرم وریدی را بدهد تا حجم خون افزایش یابد.

اگر نتایج آزمایشات، عفونت شکمی را نشان دهد معمولا عفونت بوسیله جراحی خارج می‌شود.

تحقیقات برای کشف درمان های جدید برای سپسیس در طی 20 تا 30 سال گذشته شکست خورده است. بسیاری از داروهایی که به نظر می‌رسید مفید هستند، در آزمایشات بالینی مفید نبوده‌اند. با این حال، دانشمندان در حال تلاش برای کشف داروهایی هستند که پاسخ سیستم ایمنی بدن را به میکروب‌ها تغییر داده و بهبود ببخشند.

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین با رعایت موارد بهداشتی مراقب باشید که دچار عفونت نشوید. اگر دچار زخم شدید با تمیز نگه‌داشتن زخم‌تان و تعویض به‌موقع بانداژ از خود مراقبت کنید. اگر عمل جراحی داشته‌اید و پزشک‌تان آنتی‌بیوتیک برایتان تجویز کرد،‌ داروهای خود را به موقع مصرف کنید. و اگر زمانی به عفونت مشکوک شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر جزو افراد با سیستم ایمنی ضعیف هستید سعی کنید کمتر در مکان‌هایی حضور پیدا کنید که احتمال مواجهه با باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها در آنها زیاد است.