سیستم ایمنی بدن برای بقای انسان ضروری است. این سیستم، بدن را در برابر مهاجمان بیرونی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچها و توکسین‌ها (مواد سمی تولید شده توسط میکروبها) محافظت میکند.
سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی از شبکه وسیعی از سلول‌ها و بافت‌ها تشکیل شده که به طور مداوم ورود و حمله مهاجمان بیگانه مانند باکتری‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند و به محض مشاهده دشمن یا عامل بیگانه، برای حمله متناسب با آن آماده می‌شوند. سیستم ایمنی در سراسر بدن پخش شده و انواع بسیاری از سلول‌ها، اندام‌ها، پروتئین‌ها و بافت‌ها را درگیر میکند. یکی از ویژگی‌های مهم این سیستم این است که میتواند بافت بدن را از بافت خارجی متمایز کند (شناخت سلولهای خودی از غیر خودی). سلولهای مرده و معیوب نیز توسط سیستم ایمنی بدن شناخته شده و حذف می‌شوند.
38 راهکار تقویت سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن، از ما در برابر عفونت‌ها و بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا محافظت میکند و نقش مهمی در جلوگیری از بروز آلرژی و انواع سرطان دارد. سیستم ایمنی بدن به منظور عملکرد صحیح به چند دسته از مواد مغذی نیاز دارد که می‌توانید آنها را از طریق رژیم غذایی روزانه دریافت کنید. این مواد مغذی شامل پروتئین، ویتامین A، ویتامین C و ویتامین E به همراه مواد معدنی مانند روی (زینک) و آهن هستند. برای تقویت سیستم ایمنی بدن، این مواد را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید.
بدن ما علاوه بر این مواد مغذی، به پروبیوتیک ها هم نیاز دارد. پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که در برخی غذاها یافت می‌شوند و به تعادل فلور طبیعی (ریزاندامگان هم‌زیست انسان) در دستگاه گوارش کمک می‌کنند. آنها جزو مواد مغذی به شمار نمی‌روند اما بسیار مفیدند.
برای تقویت سیستم ایمنی خود از راهکارهای زیر استفاده نمائید:
1. خواب کافی
بیشتر ما از سودمندی ارتباط خواب خوب با سیستم ایمنی بدن خبر نداریم. به زعم خود فکر می‌کنیم که دلیل خواب، خستگی است!
به هر حال نباید قدرت خواب خوب شبانگاهی را دست کم بگیرید. خواب به بدن امکان تغذیه و انرژی می‌دهد و پس از استرس‌های روزانه، نیروی تازه‌ای به سیستم ایمنی می‌بخشد. از سوی دیگر، کمبود خواب میتواند موجب کاهش مقدار گلبول سفید شود و در نتیجه توانایی بدن در مبارزه با عفونت، ویروس و بیماری رو به افول می‌گذارد.
خواب کمتر از ۷ ساعت، احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی را افزایش می‌دهد و نیازی به ذکر نیست که این مسأله بر عملکرد کلی ذهنی و جسمی نیز تأثیر می‌گذارد.
2. رعایت بهداشت
شستن مداوم دستها آسانترین روش برای حفاظت از خود در برابر آلودگی های سطوح، دستها یا لباسها محسوب می شود.
ضدعفونی کننده های الکلی در از بین بردن میکروب ها بسیار موثر هستند اما شستن دستها با آب و صابون (دست کم 20 ثانیه) هم اگر موثرتر نباشد، کم تاثیر هم نیست.
چنانچه جایی کار می کنید که با افراد زیادی در تماس هستید، این امر اهمیت زیادی دارد. اطمینان حاصل کنید که قبل و بعد از غذا، استفاده از دستشویی، سرفه یا عطسه دست هایتان را بشویید.
برای جلوگیری از شیوع بیماری، هنگام عطسه یا سرفه از آرنج تان استفاده کنید و وسایل شخصی مانند حوله و لباس را بدون شستشو در اختیار دیگران قرار ندهید.
3. رژیم غذایی سالم برای تقویت سیستم ایمنی
غذاهای سرشار از مواد غذایی سوخت و ساز مورد نیاز بدن برای حفظ عملکرد مناسب سیستم ایمنی را فراهم میکند.
مصرف بیشتر انواع میوه ها و سبزیجات روشی مناسب برای تامین مواد مغذی مورد نیاز است.
میوه ها سرشار از ویتامین های C، D و روی هستند و نیز نوشیدن آب کافی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن خواهد شد.
چنانچه محدودیت رژیمی دارید، مکمل هایی وجود دارند که می توانید از آنها استفاده کنید.
داروسازها می توانند در استفاده از بهترین مکمل ها به شما مشاوره دهند.
• ویتامین C: به تولید گلبول های سفید و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می کنند.
• غذاهای حاوی ویتامین C: بروکلی، کیوی، پرتقال، لیمو، انواع توت ها
• ویتامین D: در مقابله با عفونت های تنفسی کمک می کنند و از سیستم ایمنی بدن محافظت کرده و آن را تقویت می نماید.
منبع اصلی ویتامین D نور خورشید است اما این ویتامین در برخی غذاها یا مکمل ها هم وجود دارد.
• غذاهای حاوی ویتامین D: ماهی های چرب، زرده تخم مرغ و آب پرتقال
• روی: آنتی اکسیدان قوی که سیستم ایمنی را تقویت می کند. همچنین به عنوان یکی از بهترین تقویت کننده های سیستم ایمنی بدن شناخته شده است.
• غذاهای حاوی روی: گوشت قرمز، مرغ، آجیل و لبنیات
• H2O: نوشیدن آب را فراموش نکنید. آب رسانی به مغز باید صورت گیرد. دستورالعمل های فعلی نوشیدن روزانه 8 تا 10 فنجان آب را توصیه می کنند (که شامل قهوه، چای و آب میوه و غیره هم می شود).
آب به حفظ عملکرد سیستم ایمنی بدن و کارکرد بهتر آن کمک می کند. همچنین به دفع سموم بدن از طریق کلیه ها، سیستم لنفاوی و گوارش کمک می کند.
4. کاهش استرس
چه کسی فکر می کرد که استرس به بیماری منتج می شود؟ استرس بیش از حد تولید هورمونی به نام کورتیزول را افزایش می دهد.
مقدار زیاد این هورمون بر سیستم ایمنی بدن غلبه خواهد کرد.
بنابراین استرس بی استرس! در ادامه روشهایی برای کاهش میزان استرس آمده است:
• ورزش
• نفس عمیق، مراقبه و ماساژ
• استراحت مابین کار یا ورزش
• اختصاص زمانی برای انجام کارهای لذت بخش
• صحبت با خانواده و دوستان
5. ورزش
ورزش سرآمد همه کارهاست! نه تنها به کاهش استرس و بهبود خواب (که هر دو به تقویت سیستم ایمنی کمک می کنند) منتهی می شود، بلکه یکی از قدرتمندترین تقویت کننده های سیستم ایمنی به شمار می آید.
فعالیت بدنی به بهبود حرکات ریه و کاهش مقدار چربی در مجاری هوایی کمک می کند. همچنین با افزایش تعداد گلبول‌های سفید، بهبود گردش خون و عملکرد قلبی عروقی بر سیستم ایمنی بدن تاثیر مثبت می گذارد.
به خاطر داشته باشید که هر گونه ورزشی بهتر از بی تحرکی است! مجبور نیستید به باشگاه بروید و می توانید در خانه یا فضای بیرون ورزش کنید!
دست کم 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط و چند روز در هفته توصیه می شود.
6. سیر
یک آنتی ویروس بسیار قوی است. سیر بایستی به صورت خام و خرد شده خورده شود یا به مواد غذائی افزوده شود. سیر خرد نشده، اثرات درمانی چندانی ندارد. می توانید سیر خرد شده را با یک قاشق عسل خام و طبیعی مخلوط کرده و دو تا سه روز آن را مصرف کنید و سیستم ایمنی خود را تقویت کنید. سیر دارای ترکیب مفیدی به نام آلیسین می باشد. زمانی که سیر را خرد می کنید، اگر حدود 15-10 دقیقه قبل از پختن آن صبر کنید، آلیسین در نتیجه ی برخی واکنش های آنزیمی تشکیل می شود و اثرات سلامتی بخش سیر افزایش می یابد. در صورتی که سیر بلافاصله پس از خرد شدن پخته شود، با غیر فعال شدن آنزیم های مفید، احتمال تشکیل آلیسین کاهش می یابد. آلیسین دارای اثرات ضد توموری بوده و باعث تقویت سیستم ایمنی می شود.
7. قارچ
قارچ از جمله مواد مغذی مفید و دارای مینرال، سلنیوم و آنتی اکسیدان است. کمبود سلنیوم میتواند باعث بروز سرماخوردگی های شدید شود. همچنین در قارچ ریبوفلاوین، ویتامین B و نیاسین نیز یافت شده که نقشی مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارند. در تحقیقاتی که روی حیوانات انجام گرفت مشخص شد قارچها ضد باکتری، ضد ویروس و ضد تومور نیز هستند.
8. بادام
می‌توانید بادام را به راحتی در هر مغازه‌ی خواربار فروشی پیدا کنید. بادام به عنوان میان‌وعده‌‌ای سالم بسیار عالی است و میتوان آن را با انواع سالاد یا ماست مصرف کرد. بادام سرشار از ویتامین E است و میتواند به عنوان آنتی اکسیدان در بدن عمل کند. بادام آهن و پروتئین زیادی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
9. آووکادو
آووکادو مانند روغن زیتون سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع و منبع بسیار خوبی از ویتامین E، ویتامین سی، آهن و روی است. می‌توانید تکه‌های آووکادو را در سالاد بریزید یا اینکه آن را به صورت گواکامولی میل کنید (گواکامولی نوعی پیش‌غذای مکزیکی خوشمزه است که از آووکادو، گوجه فرنگی، پیاز و ادویه‌جات تهیه می‌شود).
10. بادیان ستاره ای
ادویه است که حاوی ترکیبی به نام شیکیمیک اسید می باشد که یکی از ترکیباتی است که برای تولید داروی تامی فلو برای درمان آنفولانزا مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب ضد ویروس بسیار قوی است. برای مصرف آن را بجوشانید یا اینکه همراه با چای سبز دم کنید.
11. هندوانه
هندوانه رسیده دارای مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان های بسیار قوی و گلوتاتیون است. این ماده غذایی به تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت ها کمک می کند. گلوتاتیون در قسمت قرمز هندوانه و نزدیک به پوست آن قرار دارد.
12. کلم
کلم از منابع تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و حاوی گلوتامین است. کلم امروزه تقریبا در تمام فصول یافت می شود. به غذاهای خود کلم اضافه کنید و یا مقداری از آن را به صورت سالاد مصرف کنید. نوع کلم مهم نیست ( کلم قرمز، سفید و یا چینی) هرکدام که بیشتر دوست دارید را مصرف کنید.
13. زنجبیل
یکی از مواد غذائی است که برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. زنجبیل را له یا رنده کنید و آن را به صورت دمنوش یا به صورت مخلوط با عسل خام مورد استفاده قرار دهید. زنجبیل حاوی گینگرول است که دردهای مزمن را نیز کاهش می دهد.
14. روغن نارگیل
حاوی دو ترکیب به نام ها کاپریلیک اسید و لوریک اسید می باشد که سبب تقویت سیستم ایمنی می شوند. می توانید غذاهای خود را با روغن نارگیل تهیه کنید یا اینکه آن را به صورت خام مصرف کنید.
15. گریپ فروت
گریپ فروت دارای مقادیر قابل توجهی ویتامین C است. اما محققان هنوز در اینکه آیا میتوان تنها با خوردن غذاها میزان لازم ویتامین C برای مبارزه با سرماخوردگی و تب را تامین کرد و یا مصرف قرص هم لازم است، تردید دارند. گریپ فروت حاوی فلاونوئید نیز هست. یک ماده شیمیایی طبیعی که به فعال سازی سیستم ایمنی بدن کمک می کند. اگر از گریپ فروت خوشتان نمی آید، پرتقال و نارنگی را امتحان کنید.
16. کلم‌بروکلی
یک فنجان کلم بروکلی خام خردشده تقریبا نیاز روزانه‌ی بدن را به مقدار ویتامین C که برای تقویت سیستم ایمنی بدن لازم است، تأمین میکند. در واقع ویتامین C برای کمک به تشکیل پادتن‌ها در بدن ضروری است. کلم‌بروکلی منبع بسیار عالی از ویتامین آ و آهن گیاهی است که آنها نیز مانند ویتامین C برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفیدند.
17. انبه
انبه در گذشته به‌راحتی در همه‌ی فروشگاه‌های خواروبارفروشی پیدا نمی‌شد اما امروزه هم به صورت تازه و هم به صورت منجمد در بیشتر فروشگاه‌ها موجود است. این میوه سرشار از ویتامین‌هایی مانند A و C است و به میزان قابل‌توجهی ویتامین E دارد.
18. فلفل قرمز شیرین
فلفل قرمز شیرین منبع خوبی از ویتامین A و C است و به همین دلیل برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است. همچنین به مقدار کافی ویتامین E دارد. فلفل قرمز شیرین کم‌کالری است، بنابراین می‌توانید آن را به راحتی به هر وعده‌‌ی غذایی اضافه کنید. می‌توانید آن را در املت بریزید یا پس از سرخ کردن به‌عنوان چاشنی در کنار غذای اصلی میل کنید.
19. سیب‌زمینی شیرین
سیب‌زمینی شیرین (که با سیب زمینی سفید متفاوت است) حاوی مقدار زیادی ویتامین A است و به میزان کافی ویتامین C، ویتامین E و مقداری آهن گیاهی نیز دارد. سیب‌زمینی شیرین را می‌توانید در مایکروویو یا روی اجاق معمولی بپزید و و با کمی کره یا شربت افرا میل کنید.
20. پاپایا
پاپایا یکی دیگر از میوه های سرشار از ویتامینC است. شما می توانید ۲۲۴ درصد از مقدار مورد نیاز روزانه ویتامین C را در یک عدد پاپایا بیابید. همچنین این میوه یک آنزیم گوارشی به نام پاپائین دارد که حاوی اثرات ضد التهابی است. پاپایا حاوی مقادیر مناسبی پتاسیم، ویتامین های گروه B و فولات است که تمامی آنها برای سلامت شما مفید هستند.
21. کیوی
کیوی هم مانند پاپایا، به طور طبیعی سرشار از مواد مغذی مثل فولات، پتاسیم، ویتامین K و ویتامین C است. ویتامین C با افزایش سطح گلبول های سفید خون، نقش عمده ای در درمان عفونت ها دارد، این درحالی است که سایر مواد مغذی کیوی، باعث بهبود عملکرد بقیه اعضاء بدن می شوند.
22. رزوراتول
در مواد غذاهای نظیر بادام زمینی، پسته، انگور، بلوبری، توت فرنگی، کاکائو و شکلات تلخ به وفور یافت می شود. این ماده می تواند سیستم ایمنی را تقویت کند.
23. زردچوبه
خوشبختانه زردچوبه جزء ادویه جاتی است که در تهیه بسیاری از مواد غذائی مورد استفاده قرار می-گیرد. این ادویه نیز به دلیل داشتن ترکیبات زیست فعال دارای اثرات تقویت کنندگی سیستم ایمنی است.
24. جوانه گندم
جوانه گندم بخشی از دانه ی گندم است که گندم از آن تغذیه می کند. به همین دلیل این قسمت سرشار از مواد مغذی همچون روی، آنتی اکسیدان، ویتامین B، دیگر ویتامین و املاح معدنی است. جوانه ی گندم ترکیبی از فیبر، پروتئین و چربی های مفید است که میتوان آرد آن را جایگزین بخشی از آرد در پخت غذانمود.
25. ماست
ماست که پروتئین بسیار بالایی دارد یکی از بهترین غذاهای شناخته‌شده به‌عنوان منبع پروبیوتیک است و میتواند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک کند. ماست به‌مقدار کافی ویتامین A و روی دارد. می‌توانید با افزودن آجیل، انواع توت و مقدار بسیار کمی عسل به ماست ساده مواد مغذی موجود در ماست را افزایش دهید.
26. ماهی تُن
ماهی تُن منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳ و همچنین سرشار از روی، سلنیوم و پروتئین است که همه‌ی آنها برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن ضروری هستند. غذاهایی که با این نوع ماهی پخته می‌شوند تنوع بسیار زیادی دارند. ماهی تُن را می‌توانید به صورت خام، خشک‌شده یا کبابی بخورید یا آن را در سالاد (مثلا سالاد تن ماهی) و ساندویچ میل کنید.
27. مرکبات
اکثر افراد وقتی سرما می خورند به ویتامین C روی می آورند. ویتامین C سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. بسیاری معتقدند ویتامین C تولید گلبول های سفید خون را افزایش می دهد. مزیتی که کلید از بین بردن عفونت در بدن است. میوه های حاوی ویتامین C:
• گریپ فروت
• پرتقال
• نارنگی
• لیمو سنگی
• لیمو ترش
بدن در حالت طبیعی ویتامین C تولید و ذخیره نمی کند، بنابراین برای حفظ سلامتی به مصرف روزانه ویتامینC نیاز دارید. تقریبا همه مرکبات سرشار از ویتامینC هستند. با این تنوع انتخاب، خیلی راحت می توانید درهر وعده غذایی از ویتامینC استفاده کنید.
28. تخمه آفتابگردان
تخمه آفتابگردان مکمل خوشمزه ای برای اضافه کردن به سالاد و صبحانه و منبع غنی ویتامین E است. این نوع تخمه نوعی آنتی اکسیدان نیز به شمار می آید. ویتامین E مثل بقیه آنتی اکسیدان ها باعث قوی کردن سیستم ایمنی بدن می شود.
این ویتامین رادیکال های آزاد را از بین می برد. رادیکال های آزاد مولکول هایی هستند که بدن، زمان تجزیه مواد غذایی یا تماس با آلودگی ها تولید می کند. رادیکال آزاد به سلول های بدن آسیب می زند و می تواند منجر به بیماری های بسیاری شود.
29. شکلات تلخ
شکلات تلخ حاوی آنتی اکسیدانی به نام تئوبرومین است که با محافظت سلول های بدن در برابر رادیکال های آزاد، به بهبود سیستم ایمنی کمک می کند. شکلات تلخ با وجود مزایای زیاد، کالری و چربی اشباع بالایی دارد، بنابراین رعایت حد اعتدال درمورد آن بسیار مهم است.
30. فلفل دلمه‌ای قرمز
اگر فکر می‌کنید مرکبات در بین میوه‌ها و سبزیجات بیشترین میزان ویتامین C را دارند، باید بگوییم که این‌طور نیست. مقدار این ویتامین در فلفل دلمه ای قرمز دو برابر مرکبات است. فلفل دلمه‌ای منبع غنی از بتاکاروتن است. ویتامین C علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، به حفظ سلامت پوست هم کمک میکند. بتا کاروتن هم در سلامت چشم و پوست نقش مهمی دارد.
31. اسیدهای چرب امگا 3
این اسیدهای چرب که در ماهی و بسیاری از غذاهای دریائی وجود دارند، سبب رفع التهابات و تقویت سیستم ایمنی می گردند. ماهی های روغنی مثل سالمون، تن، ماکرل، ساردین، هرینگ و قزل آلا، و دانه هایی مانند گردو کتان سرشار از این اسیدهای چرب هستند.
32. روی
این عنصر معدنی نقش اساسی در تولید سلول های سیستم ایمنی دارد. کمبود روی منجر به اختلال در عملکرد سیستم ایمنی می شود. می توانید از مکمل های روی یا کشمش، نخود، بادام هندی و صدف برای تامین روی مورد نیاز بدن خود استفاده کنید.
33. اسفناج
اسفناج را به عنوان یک سوپر غذا میشناسند. اسفناج سرشار از مواد مغذی همچون فولات است که به بدن کمک میکند سلولهای جدید بسازد و DNA را ترمیم کند. همچنین به افزایش فیبر و آنتی اکسیدان ها و ویتامین C کمک میکند. برای اینکه بیشتر از مزایای اسفناج برخوردار شوید آن را خام یا نیمه پخته مصرف کنید.
34. چای سبز
هم چای سبز و هم چای سیاه سرشار از فلاونوییدها هستند که نوعی آنتی‌اکسیدان است. اما چای سبز نسبت به چای سیاه برتری دارد و دلیل آن هم وجود آنتی‌اکسیدان قدرتمند دیگری به نام اپیگالوکاتچین گالات (EGCG) است که بخش زیادی از آن در فرایند تخمیر چای سیاه از بین می‌رود. این آنتی‌اکسیدان عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود می‌بخشد. چای سبز همچنین سرشار از اسید آمینه ال تیانین (L-theanine) است که به تولید ترکیبات ضدمیکروبی در سلولهای تی (T-cell) کمک میکند.
35. مرغ (خانواده ماکیان)
تا حالا فکر کرده‌اید که چرا هر کس مریض می‌شود سریعا برایش سوپ مرغ درست می‌کنند؟ دلیلش این است که این سوپ میتواند به تسکین علائم سرماخوردگی و درمان بی حالی و کسالت کمک کند. به‌طورکلی ماکیان مانند مرغ و بوقلمون ویتامین B6 فراوانی دارند. ۸۵ گرم گوشت بوقلمون یا جوجه میتواند ۴۰ تا ۵۰ درصد مقدار توصیه‌شده ویتامین B6 بدن را تأمین کند. این ویتامین در بسیاری از واکنش‌های شیمیایی که در بدن اتفاق می‌افتند نقش دارد. همچنین برای تشکیل گلبول‌های سفید و قرمز جدید و سالم در خون بسیار مهم است. آب مرغ یا جوجه پخته‌شده حاوی ژلاتین استخوان، کندرویتین و سایر مواد مغذی برای سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی بدن است.
36. کفیر
کفیر نوعی نوشیدنی تخمیری حاوی باکتری های زنده مفید است. تحقیقات ابتدایی نشان می دهند که نوشیدن کفیر موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. مطالعات مختلفی که در سال ۲۰۱۷ صورت گرفت، نشان داد که مصرف منظم کفیر در موارد زیر کمک زیادی به بدن می کند:
• مقابله با باکتری های مضر
• کاهش التهاب
• افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی
اکثر این تحقیقات در آزمایشگاه و روی حیوانات انجام شده است. برای پی بردن به اینکه کفیر تا چه اندازه در پیشگیری از بیماری ها در انسان موثر است پژوهشگران نیاز به تحقیقات بیشتری دارند.
37. سیاه دانه
اسانس و عصاره ی سیاه دانه دارای ترکیباتی از قبیل تیموکوئینون می باشند که اثرات تقویت کنندگی سیستم ایمنی آن ها به اثبات رسیده است.
38. میوه عناب
اثرات درمانی و سلامتی بخش عناب از قبیل ویژگی های آنتی باکتریائی، آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و تقویت کنندگی سیستم ایمنی بدن به اثبات رسیده است. می توانید عناب را به صورت تازه یا دم کرده استفاده کنید.
سن و سیستم ایمنی
با بالا رفتن سن ظرفیت پاسخ‌دهی سیستم ایمنی کاهش می‌یابد که موجب افزایش عفونت و سرطان می‌شود. با افزایش امید به زندگی در کشورهای توسعه‌یافته شیوع بیماری‌های وابسته به سن نیز افزایش یافته است.
تحقیقات نشان داده است که در مقایسه با افراد جوان، افراد سالخورده بیشتر درگیر بیماری‌های عفونی هستند که حتی به خاطر این بیماری‌ها احتمال مرگ و میرشان افزایش می‌یابد.
عفونت‌های تنفسی، آنفلوانزا، کرونا ویروس (کووید ۱۹) و به خصوص پنومونی از عوامل اصلی‌ای هستند که باعث مرگ و میر افراد بالای ۶۵ سال در جهان می شوند. هیچکس دلیل این اتفاق را به طور قطعی نمی‌داند، اما تعدادی از محققان مشاهده کرده‌اند که افزایش این خطر با کاهش سلولهای لنفوسیت تی (T cells) ارتباط دارد، که این احتمالاً به دلیل آتروفی و تحلیل‌رفتگیِ تیموس به خاطر افزایش سن و تولید کمتر لنفوسیت‌های تی برای مبارزه با عفونت است. اینکه کاهش تعداد لنفوسیت‌های تی به خاطر کاهش عملکرد تیموس است و یا تغییرات دیگری در این کاهش نقش دارند هنوز به طور کامل درک نشده است.
واکنش افراد سالخورده به واکسن نشان داده است که در این افراد پاسخ ایمنی به عفونت کاهش پیدا کرده است. به عنوان مثال مطالعه بر روی واکسن آنفلوانزا نشان داده است که واکسن در افراد بالای ۶۵ سال تأثیر بسیار کمی در مقایسه با کودکان بالای ۲ سال داشته است. اما علی‌رغم این کاهش اثر، انجام واکسیناسیون آنفلوآنزا و پنومونی در افراد سالخورده به طور قابل‌توجهی باعث کاهش میزان بیماری و مرگ و میر در آنها، در مقایسه با افرادی که واکسن تزریق نکرده‌اند، شده است.
به نظر می‌رسد که ارتباطی بین تغذیه و ایمنی در افراد سالخورده وجود دارد. کمبود ریزمغذی (micronutrient malnutrition) نوعی از سوء تغذیه است که به طور شگفت‌آوری حتی در کشورهای غنی و مرفه هم شایع است. این نوع سوء تغذیه در اثر کمبود تعدادی از ویتامین‌های ضروری و مواد معدنی جزیی که از رژیم غذایی تأمین می‌شوند، به وجود می‌آید و ممکن است در افراد سالخورده دیده شود.
افراد سالخورده تمایل به خوردن غذا به مقدار کم دارند و تنوع کمی در رژیم غذایی‌شان دیده می‌شود.
سؤال مهم این است که آیا مصرف مکمل‌ها در رژیم غذایی افراد سالخورده میتواند به سلامت سیستم ایمنی آنها کمک کند یا خیر. برای یافتن پاسخ این سؤال افراد سالخورده باید با پزشک خود مشورت کنند.
استرس و عملکرد سیستم ایمنی
طب جدید توانسته است ارتباط تنگاتنگِ بین ذهن و بدن را درک کند. انواع مختلفی از بیماری‌ها نظیر ناراحتی معده، کهیر و حتی بیماری‌های قلبی به عوامل استرس‌زا مرتبط هستند. علی‌رغم این چالش‌ها، دانشمندان مطالعاتی را در مورد ارتباط بین استرس و عملکرد ایمنی انجام می‌دهند.
در کل استرس به سختی تشخیص داده می‌شود. شرایط و عوامل استراس‌زا در افراد گوناگون متفاوت است. وقتی افراد در شرایط استرس‌زا قرار می‌گیرند، اندازه‌گیری و سنجش میزان استرس برایشان بسیار مشکل است و همچنین برای محققان نیز دشوار است که بدانند آیا برداشتِ ذهنیِ شخص از میزان استرس دقیق و صحیح است یا خیر. دانشمندان تنها می‌توانند مواردی مانند تعداد ضربان قلب در دقیقه را که ممکن است نشان‌دهندهٔ استرس باشد، اندازه‌گیری کنند. البته این موارد و اندازه‌گیری‌ها ممکن است در اثر واکنش به فاکتورهای دیگر نیز باشد.
بسیاری از محققان مطالعاتی تحت عنوان ارتباط بین استرس و عملکرد ایمنی انجام داده‌اند. هر چند مطالعه بر روی استرس‌های ناگهانی و کوتاه‌مدت انجام نشده است و محققان بیشتر بر روی استرس‌های مزمن و شایع مثل استرس‌هایی که در اثر ارتباط با خانواده، دوستان، همکاران و یا محل کار ایجاد می‌شود، تمرکز کرده‌اند. برخی از محققان در حال تحقیق و بررسی اثرات استرس‌های مداوم بر روی سیستم ایمنی هستند.
اما انجام آزمایش‌های کنترل‌شده بر روی انسان‌ها دشوار است. در این نوع آزمایش محقق تنها یک نوع از فاکتورها را تغییر می‌دهد. به عنوان مثال میزان مادهٔ شیمیایی خاصی را، و سپس اثر این تغییر را بر روی عواملی مثل مقدار آنتی‌بادیِ تولیدشده توسط سلولهای سیستم ایمنی در مواجهه با این ماده شیمیایی بررسی میکند. ولی در کل انجام یک سری از این عوامل و کنترل‌ها بر روی حیوانات و انسان‌ها امکان‌پذیر نیست. چرا که در زمان انجام این بررسی‌ها، عوامل گوناگون دیگری هم در حال رخ دادن در بدن انسان و حیوان است.
علی‌رغم این مشکلاتِ اجتناب‌ناپذیر در اندازه‌گیریِ رابطهٔ بین استرس و سیستم ایمنی، محققان در حال انجام یک سری از این پژوهش‌ها و پیشرفت‌هایی هستند.
دیدگاه