امروز: چهارشنبه, ۲۳ آبان ۱۴۰۳ برابر با ۱۰ جمادى الأول ۱۴۴۶ قمری و ۱۳ نوامبر ۲۰۲۴ میلادی
کد خبر: 274172
۲۷۸۵
۱
۰
نسخه چاپی
HYDRONEPHROSIS

هیدرونفروز کلیه | علل هیدرونفروز کلیه | علائم هیدرونفروز کلیه | درمان هیدرونفروز کلیه

هیدرونفروز به ورم یک یا هر دو کلیه گفته می‌شود. ورم کلیه زمانی رخ می‌دهد که ادرار نتواند از کلیه خارج شود و در آنجا تجمع پیدا کند. این مشکل می‌تواند ناشی از انسداد لوله‌ی تخلیه‌کننده‌ی ادرار کلیه (میزنای) یا نقصی ساختاری باشد که مانع تخلیه‌ی ادرار می‌شود. هیدرونفروز می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. هیدرونفروز بچه‌ها ممکن است در دوران نوزادی یا گاهی قبل از تولد (به وسیله‌ی سونوگرافی) تشخیص داده‌شود.

هیدرونفروز کلیه

هیدرونفروز کلیه چیست؟

هیدرونفروز کلیه (HYDRONEPHROSIS) به وجود آب در کلیه گفته می شود. در این حالت لگنچه کلیه و کالیس های کلیه که در حدود 8 تا 12 عدد می باشند، گشاد می گردند.

معمولا علت، انسداد در مسیر ادرار از کلیه به مثانه می باشد و در نتیجه جمع شدن ادرار در کلیه باعث تورم و گشادی داخل کلیه شده و در نتیجه کلیه بزرگ می شود. اگر درمان صورت نگیرد در دراز مدت ضخامت کلیه کاهش می یابد، که به آن آتروفی کلیه گویند. هیدرونفروز کلیه یک یا دو کلیه را گرفتار می کند.

وقتی حالب ها هم دچار گشادی شوند به آن هیدرویورترونفروز گویند. بطور طبیعی وقتی ادرار از کلیه ها ساخته می شود و باید از طریق حالب ها وارد مثانه شود. وقتی انسداد یک طرفه یا دو طرفه در حالب به علت سنگ یا از عامل خارجی، ادرار در کلیه ها تجمع پیدا کرده و باعث هیدرونفروز می شود.

اگر مثانه بطور مادرزادی نتواند ادرار را خارج کند، ادرار در مثانه افزایش می یابد و به طرف کلیه ها برمی گردد و باعث هیدرونفروز می شود.

علل هیدرونفروز کلیه

عوامل درونی و بیرونی متعدد و گوناگونی وجود دارند که منجر به ابتلا نوزادان به هیدرونفروز می شوند. این عوامل عبارتند از:
1. وجود سنگ کلیه که می تواند حالب فرزند شما را مسدود کند. سنگ به تدریج به سمت مثانه حرکت کرده و باعث به وجود آمدن شرایط دردناک در هنگام دفع ادرار در نوزاد شود.
2. رشد یک کیست یا تومور می تواند موجب فشار به حالب نوزاد شده و دفع ادرار او به درستی و کامل انجام نشود.
3. لخته شدن خون در کلیه ها می تواند انسداد یک جانبه حاد را در کلیه های فرزند شما باعث شود.
4. برخی از نوزادان از اول تولد با یک نقص در کلیه های خود مانند حالب باریک متولد شده و مستعد ابتلا به هیدرونفروز خواهند بود.

علائم هیدرونفروز کلیه

علائم هیدرونفروز در کودکان

بیشتر کودکان مبتلا به هیدرونفروز هیچ علائمی ندارند. کودکان بزرگتری که با هیدرونفروز خفیف یا متوسط روبرو هستند نیز ممکن است علائمی نداشته باشند و این بیماری ممکن است به صورت خود به خود برطرف شود.

اگر کودک شما به موارد خفیف تا حاد هیدرونفروز مبتلا شده باشد، ممکن است بدن وی علائم بعدی را نشان دهد:

- درد در ناحیه شکم
- درد در کناره‌های بدن (درد پهلو)
- مشاهده خون در ادرار کودک (هماچوری یا خون ادراری)

هیدرونفروز در کودکان ممکن است با عفونت‌های مجاری ادراری همراه شود. علائم عفونت‌های مجاری ادراری می‌توانند شامل موارد بعدی باشند:

- نیاز شدید به استفاده از سرویس بهداشتی
- ادرار دردناک
- ادرار تیره
- کمر درد
- تب
- استفراغ

اگر نوزاد شما با چندین مورد عفونت مجاری ادراری همراه یا بدون تب مواجه شود، این موضوع می‌تواند نشان دهنده وجود انسداد یا نوعی رفلاکس در مجاری ادراری باشد.

با این حال، تشخیص عفونت‌های مجاری ادراری در نوزادان کار دشواری است. در بسیاری از موارد، چندین تب غیرقابل توضیح تنها علائم ابتلای نوزاد به این بیماری هستند.

کودکان بزرگ تر ممکن است با علائم قابل تشخیص تری از عفونت‌های مجاری ادراری مواجه شوند. در این حالت کودک ممکن است نیاز شدیدی به ادرار داشته باشد و همچنین ادرار وی دردناک و یا تیره رنگ شود.

اگر کودک با موارد متعدد عفونت‌های مجاری ادراری روبرو ‌شود، بهتر است والدین برای معاینه جهت انسدادهای احتمالی مجاری ادراری به مراکز درمانی مراجعه کنند.

علل هیدرونفروز کلیه

تشخیص هیدرونفروز

برخی از آزمایشات برای تشخیص هیدرونفروز در نوزادان وجود دارند، که عبارتند از:

1. تجزیه و تحلیل ادرار نوزاد

آزمایش ادرار هر عفونت یا وجود سلول های غیر طبیعی را در ادرار فرزند شما تشخیص می دهد.

2. شمارش کامل گلبول های خون (CBC)

این آزمایش برای تشخیص کم خونی و یا عفونت های ادراری در نوزادان بسیار موثر است.

3. تجزیه و تحلیل الکترولیت ها در نوزاد

تجزیه و تحلیل الکترولیت ها در نوزادان، آزمایش موثری برای تشخیص هیدرونفروز مزمن در فرزند شما می-باشد.

4. BUN (نیتروژن اوره خون) و میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR)

این آزمایش یکی از انواع مختلف آزمایش خون برای کمک به بررسی عملکرد کلیه ها در نوزادان می باشد.

5. سی تی اسکن

سی تی اسکن، تصویربرداری موثر برای نواحی شکم بیماران است، که کمک بزرگی به تشخیص هر گونه اختلال در آناتومی کلیه ها به ویژه در نوزادان می کند. امروزه بسیاری از مشاوران پزشکی انجام سی تی اسکن برای تشخیص وجود سنگ کلیه یا مثانه را برای نوزادان بیمار تجویز می کنند.

6. سونوگرافی

سونوگرافی، روشی است که کمک می کند تا تشخیص اختلال در عملکرد کلیه های فرزند شما به بهترین نحو انجام شود.

 علائم هیدرونفروز کلیه

درمان هیدرونفروز کلیه

درمان هیدرونفروز کلیه باید بر اساس رفع انسداد باشد تا ادرار از کلیه وارد مثانه شود و باید توجه داشت که نوع درمان بر اساس اینکه انسداد حاد یا مزمن باشد تفاوت می کند. انسداد فوقانی معمولا با گذاشتن یک نفرستومی درمان می شود.

انسدادهای طولانی مدت با گذاشتن DJS یا عمل تنگی حالب به لگنچه کلیه حل می شود. در مواردی که پروستات باعث هیدرونفروز شده باشد، بطور موقت باید در مثانه سوند گذاشت.

درمان هیدرونفروز در جنین

بیشتر کودکانی که هیدرونفروز پیش از تولد برای آنها تشخیص داده شده است (هیدرونفروز قبل از تولد)، به هیچ درمانی نیاز پیدا نمی‌کنند، زیرا این بیماری پیش از تولد یا ظرف چند ماه اول تولد بهبود پیدا می‌کند. در این حالت معمولا هیچ خطری مادر یا فرزند را تهدید نمی‌کند، بنابراین نیازی به جلو انداختن زایمان نخواهد بود.

درمان هیدرونفروز در کودکان

پس از تولد، معمولا کودکان برای تشخیص مشکلات قابل مشاهده مورد معاینه قرار می‌گیرند، در این حالت پزشکان کودک را برای تشخیص مسائلی نظیر ورم کلیه‌ها معاینه می‌کنند. با این حال به طور معمول ادامه درمان در بیمارستان ضرورت پیدا نمی‌کند و خانواده می‌تواند فرزند خود را به خانه منتقل کند.

ممکن است در چند هفته ابتدایی نیاز شود کودک برای انجام بعضی بررسی‌ها به بیمارستان برده شود، تا از عدم وجود مشکلات ادامه دار اطمینان حاصل شود. بررسی‌هایی که معمولا انجام می‌شوند عبارتند از:

سونوگرافی: در این جا از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از کلیه‌های کودک استفاده می‌شوند.
دفع سیستویورتروگرام (MCUG): در این روش از لوله ای باریک برای انتقال مایعی مخصوص به بدن کودک استفاده می‌شود. این مایع خاصیت حاجب دارد و به خوبی در تصویر برداری اشعه ایکس از مثانه کودک قابل مشاهده است، در ادامه مجموعه ای از تصاویر اشعه ایکس از مثانه کودک برداشته می‌شوند.
اسکن اسید دیمر کپتوسوسینیک (DMSA) یا اسکن MAG-3: در این روش نیز ماده ویژه ای به بدن کودک تزریق می‌شود که در دستگاه ویژه ای به نام دوربین گاما قابل مشاهده خواهد بود، دوربین در ادامه برای تصویر برداری از کلیه‌های کودک استفاده می‌شود.

در بیشتر کودکان، هیدرونفروز با افزایش سن بهبود پیدا می‌کند. با این حال، تا زمانی که روش‌های بررسی نشان دهند که مشکل کودک برطرف شده است، وی باید برای کاهش احتمال ابتلا به عفونت‌های مجاری ادراری به خوردن آنتی بیوتیک‌ها ادامه دهد، زیرا ادرار موجود در درون کلیه این کودکان، خطر ایجاد عفونت در بدن آنها را افزایش می‌دهد.

اگر هیدرونفروز به صورت خود به خود بهبود پیدا نکند، کودک ممکن است به ادامه مصرف آنتی بیوتیک‌ها نیاز پیدا کند. در بعضی موارد، پزشکان ممکن است جراحی را برای درمان ریشه احتمالی این بیماری تجویز کنند.

درمان هیدرونفروز در بزرگسالان و افراد بالغ

درمان هیدرونفروز به ریشه بیماری و میزان شدن آن وابسته است. در بزرگسالان هدف از درمان عبارت است از:

- جلوگیری از جمع شدن ادرار و کاستن از فشار ایجاد شده بر روی کلیه‌ها.
- جلوگیری از آسیب‌های دائمی به کلیه.
- درمان دلایل ریشه ای که بیماری را ایجاد کرده اند.
- معمولا بیشتر افراد مبتلا به هیدرونفروز با عملی درمان می‌شوند که کاتتریزاسیون نام دارد. در این روش ادرار موجود در کلیه‌ها تخلیه می‌شود.

بسته به این که علت ریشه ای هیدرونفروز چه باشد، دارو یا جراحی می‌تواند برای رفع مشکل پیشنهاد شود. اگر بیماری فرد حاد باشد یا مشکلاتی نظیر عفونت‌های مجاری ادراری ایجاد کند، درمان فرد می‌تواند با سرعت بیشتری آغاز شود. در مواردی که شدت بیماری کمتر است، به تاخیر انداختن درمان برای مدتی کوتاه، مشکلی ایجاد نمی‌کند.

1- کمک به تخلیه ادرار برای درمان هیدرونفروز

اولین مرحله در درمان هیدرونفروز تخلیه ادرار به خارج از کلیه‌ها است. این موضوع به کاهش درد و پیشگیری از آسیب‌های بعدی به کلیه کمک می‌کند.

برای انجام این کار، لوله ای باریک که کاتتر نام دارد از طریق مجاری ادراری به درون مثانه هدایت می‌شود (این لوله به خارج کردن ادرار از بدن کمک می‌کند). همچنین ممکن است پزشک برش کوچکی بر روی پوست ایجاد کند و لوله ای را به درون کلیه هدایت کند و عمل تخلیه را به صورت مستقیم انجام دهد.

در بعضی موارد، جایی که یکی از کلیه‌های بیمار آسیب جدی دیده است، ممکن است نیاز به برداشتن کلیه آسیب دیده باشد. بیشتر افراد با یک کلیه نیز می‌توانند به زندگی معمول خود ادامه دهند. این موضوع معمولا هیچ اثر قابل توجهی بر زندگی یا سلامت فرد نخواهد داشت.

درد و فشار به کلیه ها

2- درمان دلایل ریشه ای هیدرونفروز

زمانی که فشار بر روی کلیه‌ها کاهش داده شود، ممکن است نیاز باشد عاملی که باعث جمع شدن ادرار در کلیه شده است درمان شود. بعضی از دلایل احتمالی و درمان‌های مربوط به آنها در ادامه شرح داده شده اند:

- سنگ‌های کلیه می‌توانند با کمک جراحی برداشته شوند یا با کمک امواج صوتی شکسته شوند.
- بزرگ شدن پروستات می‌تواند با کمک دارو یا جراحی برای برداشتن بخشی از پروستات برطرف شود.
- باریک شدن میزنای (لوله ای که از کلیه به مثانه می‌رسد)، این مشکل نیز می‌تواند با قرار دادن یک لوله پلاستیکی توخالی که استنت نام دارد درمان شود. این لوله به ادرار اجازه می‌دهد از بخش باریک شده جریان پیدا کند. این عمل معمولا بدون انجام هیچ گونه برشی بر روی بدن فرد انجام می‌شود.
- سرطان‌ها نیز می‌توانند موجب هیدرونفروز شوند، این مشکلات می‌توانند با کمک شیمی درمانی، رادیوتراپی یا جراحی جهت حذف بافت سرطانی برطرف شوند.
- اگر هیدرونفروز به دلیل بارداری ایجاد شود، معمولا به درمان نیاز نخواهد بود، زیرا بیماری معمولا ظرف چند هفته پس از زایمان برطرف می‌شود.
- در عین حال، کاتترها در بیشتر موارد برای تخلیه ادرار از کلیه‌ها استفاده می‌شوند. مسکن‌ها و آنتی بیوتیک‌ها نیز ممکن است برای کاهش درد بیماران یا زمانی که آنها به عفونت‌های مجاری ادراری مبتلا شده اند، تجویز شوند.

هیدرونفروز کلیه | علل هیدرونفروز کلیه | علائم هیدرونفروز کلیه | درمان هیدرونفروز کلیه

سبک زندگی و درمان خانگی هیدرونفروز

آب کافی بنوشید.

نوشیدن حداقل هشت لیوان آب در روز (یک لیوان در هر ساعت و به خصوص در حین بیدار شدن) به رقیق شدن ادرار و دفع باکتری ها از دستگاه ادراری کمک می کند. با این حال، بیماران باید از مصرف آب میوه و نوشابه های حاوی مرکبات و کافئین اجتناب کنند، زیرا این مواد می تواند مثانه را تحریک و درد را بدتر کنند.

از کیسه های آب گرم استفاده کنید.

اگر اطراف شکم یا پهلو خود درد دارید سعی کنید از کیسه های آب گرم برای گرم کردن آن ناحیه استفاده کنید. کیسه را به مدت 15 دقیقه، چندین بار در روز در مناطقی که احساس درد می کنید قرار دهید.

 از نگه داشتن ادرار، یبوست و زور کردن خودداری کنید.

سعی کنید در صورت لزوم ادرار هر دو ساعت یا بیشتر کنید. ادرار خود را نگه ندارید، چون نگه داشتن ادرار می تواند علائم شما را بدتر کند. یبوست همچنین ممکن است درد و تورم در شکم را افزایش دهد.

از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری کنید.

استفاده از دارو های ادرار آور که می تواند به کم آبی بدن منجر شود، سابقه عفونت مزمن دستگاه ادراری، نقرس، پرکاری تیروئید و مشکل هضم مواد معدنی شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سنگ کلیه قرار می دهد. اما خوردن یک رژیم غذایی سالم و قلیایی و کم اگزالات، احتمال ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می دهد. علاوه بر آن باید سعی کنید. خطر ابتلا به عفونت های شدید دستگاه ادراری را کاهش دهید.

برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه، می توانید دستورات غذایی زیر را در نظر بگیرید:

سبزیجات و میوه های تازه، برخی تحقیقات نشان می دهد افرادی که از رژیم های غذایی ا گیاهی، محصولات لبنی و گوشت کم پیروی می کنند، کمتر به سنگ کلیه مبتلا می شوند.

گزینه های خوب مواد غذایی برای هیدرونفروز، عبارتند از:

- موز
- ماهی و مرغ بدون چربی
- حبوبات و دانه های جوانه زده
- سبزیجات برگ دار از همه نوع و آب سبزیجات تازه له شده
- غذاهای قلیایی، آب لیمو، سرکه سیب، عسل خام، سبزیجات تازه
- غذاهای سرشار از ویتامین E، انواع توت ها، روغن زیتون، بادام، آووکادو و کدو
- غذاهای سرشار از منیزیم و پتاسیم، سبزیجات سبز بدون برگ، خربزه، موز، کاکائو و آووکادو
- حتماً مصرف غذاهای فرآوری شده و تصفیه شده خود را کاهش دهید.

دیدگاه

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید



کد امنیتی کد جدید