آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان به عنوان واریسلا نیز شناخته می شود، آبله مرغان یک عفونت بسیار مسری است که در اثر ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود. در این بیماری بثوراتی مانند تاول وجود دارد که ابتدا روی صورت و تنه ظاهر شده و سپس در کل بدن پخش می شود. این عفونت به روشی مشابه سرماخوردگی و آنفولانزا انتقال می یابد. اگرچه خطر جدی ندارد، عوارضی ممکن است به وجود آورد.
آبله مرغان یک بیماری نسبتاً شایع در کودکان است. البته بزرگسالان هم به آن دچار میشوند و نشانههای آبله مرغان در آنها شدیدتر است. این بیماری ویروسی است و شدیداً واگیر دارد.
در بیشتر موارد آبله مرغان عفونتی است که فقط یک بار و به طور معمول در کودکی یا نوجوانی فرد را مبتلا میکند، اما این امر صددرصد نیست. امکان بسیار کمی وجود دارد که برخی از افراد در بزرگسالی یک بار دیگر آبله مرغان را تجربه کنند که البته شاید این بار کمی متفاوت باشد.
همچنین برخی از افراد ممکن است در دوره کودکی آبله مرغان نگرفته باشند یا واکسن آن را دریافت نکرده باشند، در این صورت شاید در دوره بزرگسالی به آبله مرغان دچار شوند. احتمال اینکه این عفونت ویروسی در بزرگسالی با عوارض جدی همراه باشد، بیشتر است.
علائم آبله مرغان
از زمانی که در معرض ویروس قرار میگیریم، به مدت ۱۰-۱۲ روز طول میکشد تا اولین نشانههای آبله مرغان ظاهر شود. این بیماری بهطور متوسط بین ۵-۱۰ روز طول میکشد، که در این زمان بیمار نیاز به استراحت و مراقبت دارد. رایجترین نشانههای آبله مرغان موارد زیر هستند:
- دانههای قرمزی که اول روی سر و بدن ظاهر میشوند و بعداً به صورت، دستها و پاها هم میرسند. تعداد این دانهها بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ عدد است که خارش شدیدی در پوست ایجاد میکنند.
- تب
- سرفه کردن
- بدخلقی و بیحوصلگی
- سردرد
- بیاشتهایی
معمولاً آبله مرغان بهراحتی از علائماش مشخص میشود. در بعضی موارد نادر برای تشخیص در نوزادان و کودکان نیاز به آزمایش است.
علائم آبله مرغان در بزرگسالی
اگرچه علائم آبلهمرغان در بزرگسالی بسیار شبیه علائم آن در کودکان است، اما انتظار میرود شدت علائم در بزرگسالان بیشتر باشد. علائم آبلهمرغان در بزرگسالان عبارتند از:
- تب، بدن درد و سردرد که شاید یکی دو روز پیش از بروز دانههای پوستی آغاز شوند.
- دانههای قرمز پوستی که کمکم به تاولهای خارشدار بدل میشوند. این دانهها به طور معمول ابتدا روی بدن، سر و صورت دیده میشوند و سپس در دست و پا ظاهر میگردند.
در صورت آسیب دیدن این دانهها به دنبال خاراندن شدید، رد آنها روی پوست باقی میماند. اگر با خارش به تاولها آسیب نزنیم، خودبهخود خشک میشوند و روی آنها دَلَمههایی پدیدار میگردد و در نهایت ترمیم صورت میپذیرد.
عوارض آبله مرغان
این بیماری در بسیاری از موارد عوارض ندارد، اما در بعضی از موارد باعث آلودگی باکتریایی بعضی از نواحی بدن مثل پوست، استخوان، شش، مفاصل و خون میشود. در بعضی از موارد بسیار نادر این ویروس مغز را آلوده میکند. درست است که این موارد نادر هستند، اما خطرات جدی را به دنبال دارند.
عوارض احتمالی آبله مرغان در بزرگسالان
در بزرگسالان عوارض آبلهمرغان به دو دلیل رخ میدهد:
- انتشار ویروس در بدن و درگیر کردن سایر اعضای بدن با عفونت ویروسی
- اضافه شدن یک عفونت باکتریایی به عفونت آبلهمرغان
هر دو دلیل بالا ممکن است در بزرگسالان باعث بروز عوارض زیر شوند:
- عفونت باکتریایی در پوست، بافت نرم، استخوانها، مفاصل یا جریان داشتن باکتریها در خون (که به آن سِپسیس هم گفته میشود)
- ذاتالریه
- عفونت بافت مغز (که به آن انسفالیت هم میگوییم)
- سندروم شوک سمی (سندروم شوک توکسیک که یک وضعیت ناگهانی و بالقوه کشنده است که با آزادسازی مقدار زیادی از سموم میکروب در بدن رخ میدهد)
انتقال آبله مرغان
سرایت ویروس آبلهمرغان از دو راه ممکن است رخ دهد:
- تماس با ترشحات دانههای پوستی آبله مرغان
- استنشاق ریزقطرات تنفسی حاصل از سرفه یا عطسه فرد مبتلا به آبله مرغان
افرادی که به هر علت دستگاه ایمنی ضعیفتری دارند، مانند کسانی که داروهای سرکوبگر ایمنی دریافت میکنند یا تحت شیمیدرمانی هستند در صورت ابتلا به آبلهمرغان در بزرگسالی، در معرض احتمال بالاتر بروز عوارض جدی هستند؛ در نتیجه در فصل بروز آبله مرغان بیشتر باید مراقب خود باشند.
نکانی درباره انتقال آبله مرغان
- آبله مرغان، سرماخوردگی و آنفولانزا به روشی مشابه انتقال می یابد.
- با لمس مستقیم تاول ها یا از طریق تنفس و از هوای اطراف شخص آلوده، می تواند به افراد سالم منتقل شود.
- آبله مرغان بیشتر از طریق تماس مستقیم با تاول های کسی که ویروس واریسلا زوستر دارد، تنفس از ذرات ویروس تاول های شخص، تنفس از ذرات کوچک دهان کسی که در حال صحبت یا سرفه است.
- بثورات ناشی از آبله مرغان 10 تا 21 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شود.
- بیماری یک فرد آلوده حدود 2 روز قبل از ظاهر شدن بثور مسری است.
- این بثورات می تواند 250 تا 500 تاول خارشی ایجاد کند.
- آبله مرغان 5 تا 7 روز بعد از ظاهرشدن بثورات مسری است، حتی تا زمانی که همه تاول ها به صورت زخم تبدیل شوند.
- هنگامی که تمام ضایعات پوسته پوسته شده اند، افراد آلوده دیگر نمی توانند آن را به دیگران منتقل کنند، اما افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف برای مدت طولانی می توانند مسری باشند.
- در بیشتر موارد، آبله مرغان علائم بهبودی را بدون زخم نشان می دهد.
پیشگیری از آبله مرغان
کسی که تا به حال یکبار به آبلهمرغان مبتلا شده باشد، بهاحتمال نزدیک به صد در صد دیگر مبتلا نخواهد شد. اما برای افرادی که مبتلا نشدهاند، واکسن آبلهمرغان یکی از روشهای موثر برای پیشگیری از ابتلا است. واکسن آبله مرغان در واقع نسخهی ضعیفشدهی ویروس است. ویروس آبله مرغان در آزمایشگاه اصلاح یا تضعیف میشود. بدن در مقابل ویروس ضعیف شده قرار میگیرد و سیستم ایمنی در برابر ویروس مقاوم میشود.
بیش از ۹۹ درصد کودکان با واکسیناسیون، در مقابل آبله مرغان مقاوم میشوند. در بزرگسالان تزریق اول واکسن احتمال ابتلا به بیماری را تا ۷۸ درصد کاهش میدهد و این عدد در تزریق دوم به ۹۹ درصد میرسد.
۲ درصد از کودکان واکسینه شده، به آبله مرغان مبتلا میشوند. اما نشانههای آبله مرغان در آنها خفیف است و بیماری زودتر خوب میشود.
بسیاری از پدرها و مادرها سعی میکنند کودک خود را در معرض آبله مرغان قرار بدهند تا بیماری را بگیرد و در بزرگسالی نسبت به آن مقاوم باشد. اما خوب است بدانید دریافت واکسن آبله مرغان بهتر از این است که یکبار به آن مبتلا شویم.
چه کسانی میتوانند از واکسن آبله مرغان استفاده کنند؟
- همهی کودکان زیر ۱۳ سال باید یک بار در حدود ۱۲-۱۵ ماهگی و یک بار بین ۴-۶ سالگی واکسینه شوند.
- همهی افراد بالای ۱۳ سالی که تا به حال به آبله مرغان مبتلا نشدهاند باید دو بار به فاصله ۴-۸ هفته واکسینه شوند.
اگر واکسن دریافت نکردهاید و در معرض ویروس قرار گرفتهاید، واکسینه شدن تا ۷۲ ساعت بعد از مواجهه با ویروس میتواند موثر واقع شود و از ابتلا به بیماری جلوگیری کند.
چه کسانی نباید از واکسن آبله مرغان استفاده کنند؟
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- کسانی که به ژلاتین و آنتیبیوتیک آلرژی شدید دارند.
- کسانی که نسبت به تزریق واکسن اول آلرژی نشان دادهاند نباید دوز دوم را مصرف کنند.
- زنانی که باردار هستند یا میخواهند باردار شوند. (اگرچه بهتر است قبل از بارداری فرد واکسن را بزند تا در دوران بارداری به آبله مرغان دچار نشود.)
درمان آبله مرغان
توصیه میشود اکثر افرادی که دچار آبله مرغان میشوند تا زمانی که دوره آبله مرغان تمام میشود با اقداماتی علائم خود را مدیریت کنند. در واقع درمان آبله مرغان اقداماتی است که برای تسکین علائم فرد صورت میگیرد تا دوره بیماری وی تمام شود.
برای جلوگیری از گسترش ویروس، والدین کودکانی که دچار آبله مرغان میشوند، باید آنها را از رفتن به مدرسه باز دارند و در خانه از آنها مراقبت کنند. برای تسکین خارش بثورات پزشک ممکن است برای شما آنتی هیستامین یا پماد موضعی تجویز کند. علاوه بر آن میتوانید با استفاده از لوسیونهای بدون عطر و بو، استفاده از لباسهای نخی به کاهش خارش کمک کنید.
اگر دچار عوارض ناشی از آبله مرغان شدید و یا در معرض این عوارض قرار داشتید، پزشک شما ممکن است برای شما داروهای ضد ویروسی تجویز کند. این داروهای ضد ویروس آبله مرغان را درمان نمیکنند بلکه باعث کاهش شدت علائم از طریق کاهش فعالیت ویروسی میشوند و این به سیستم ایمنی شما اجازه میدهد تا سریعتر بهبود یابد.
به طور کلی بدن میتواند اکثریت موارد ابتلا به آبله مرغان را برطرف کند. مردم معمولاً طی یک تا دو هفته پس از تشخیص، به فعالیت عادی خود باز میگردند. هنگامی که آبله مرغان بهبود مییابد، بیشتر مردم نسبت به ویروس ایمن میشوند. در واقع ویروس دوباره فعال نمیشود، زیرا به طور معمول ویروس واریسلا زوستر در بدن فرد باقی میماند.
در موارد نادری ممکن است دوباره ویروس ظاهر شود تا باعث نوع دیگری از آبله مرغان شود، این حالت در بیماری زونا شایعتر است. در واقع واریسلا زوستر که در بدن فرد قرار دارد، در طول دوره بزرگسالی، هنگامی که سیستم ایمنی بدن به طور موقت ضعیف میشود، دوباره فعال میشود و خود را به صورت زونا نشان میدهد. که این حالت بیشتر در اثر افزایش سن و بیماری ناتوان کننده ایجاد میشود.
درمان آبله مرغان در بزرگسالی
اگرچه درمان آبله مرغان در بزرگسالی بسیار شبیه درمان آن در کودکی است، اما شاید اهیمت بیشتری داشته باشد که بزرگسالان مبتلا به آبله مرغان با پزشک متخصص داخلی یا بیماریهای عفونی مشورت کنند.
شاید با توجه به احتمال بیشتر عوارض جدی آبله مرغان در بزرگسالی، درمان دارویی با داروهای ضدویروس نقش پررنگتری در مداوای بزرگسالان مبتلا به آبله مرغان داشته باشد.
در کل بیماری آبله مرغان دیگر جای نگرانی ندارد و در اکثر موارد با واکسیناسیون پیشگیری میشود. در بدن کسانی که به آبله مرغان مبتلا میشوند، بعد از پایان بیماری ویروس باقی میماند و طی سالها یا حتی دههها بعد ممکن است خود را به صورت بیماری زونا نشان بدهد.
دیدگاه