تفاوت های روانشناسی و روانپزشکی | فرق روش درمانی روانپزشک و روانشناس | 5 تفاوت اساسی روانشناس و روانپزشک

به روانشناس مراجعه کنم یا روانپزشک؟ این سوالی است که بسیاری از کسانی که تابحال با مشکلات روح و روان سروکاری نداشته باشند، برای اولین بار که می خواهند پروسه درمان اختلالات روانی و مشکلات روحی را آغاز کنند با آن روبرو می شوند. اما برای این که بدانیم هرکس برای درمان به چه متخصصی در حوزه اعصاب و روان نیاز دارد، ابتدا بهتر است که فرق روانپزشک با روانشناس را بدانیم.

اول از همه باید بدانید که روانپزشک و روانشناس، در یک راستا هستند ولی تفاوت های بزرگی با یکدیگر دارند. همچنین این دو جایگزین یکدیگر نیستند و در بسیاری از موارد، نیاز است که فرایند روانشناسی و روانپزشکی، در موازات یکدیگر برای بهبود بیمار استفاده شوند.

تفاوت های روانشناسی و روانپزشکی

بیشتر افراد جامعه، روانشناس و روانپزشک را با یکدیگر اشتباه می گیرند و نمی توانند دکتر روانپزشک را از دکتر روانشناس تشخیص دهند. اما تفاوت بین این دو گروه از متخصصین بسیار زیاد است. به طور کلی تفاوت های روانپزشک و روانشناس را می توان در این سه مورد مشخص نشان داد:

1- روانپزشکی از گرایش های رشته پزشکی است اما روانشناسی اینطور نیست.
2- روانپزشک صلاحیت تجویز دارو را دارد اما روانشناس نمی تواند دارو تجویز کند.
3- روانپزشک بیشتر با درمان دارویی سروکار دارد اما روانشناس از روش های روان درمانی و رفتاردرمانی استفاده می کند.

روانپزشک کیست؟ 

روانپزشک همانطور که از عنوانش مشخص است در رشته پزشکی تحصیل کرده و پس از گذراندن پزشکی عمومی، دوره تخصص خود را در رشته روانپزشکی (یا همان تخصص اعصاب و روان که یکی از تخصص های پزشکی است) گذرانده است. حتما می دانید که پزشکی تخصص های مختلفی دارد از جمله تخصص چشم، داخلی، قلب و غیره که روانپزشکی هم یکی از آنهاست. روانپزشک (یا همان متخصص اعصاب و روان) بیشتر بر جنبه جسمی و فیزیولوژیک بیماری ها تأکید دارد و برای درمان مشکلات بیماران دارو تجویز  می کند و در صورت لزوم و در شرایط خاص بیمار را بستری می کند.

روانشناس کیست؟

روانشناس در دوران دبیرستان در رشته علوم انسانی و در دانشگاه در رشته روانشناسی تحصیل کرده است و پس از گرفتن مدرک کارشناسی ارشد یا دکتری، اجازۀ داشتن مطب یا فعالیت در مراکز مشاوره را دارد. یکی از شاخه های رشته روانشناسی که بیشتر بر درمان تأکید دارد، روانشناسی بالینی است. هدف روانشناسان بالینی نیز کمک به مراجعان برای درمان مشکلات آنهاست و از روان درمانی برای رسیدن به این هدف استفاه می کنند.

روان درمانی روش های مختلفی دارد؛ از جمله شناخت درمانی، رفتار درمانی، طرحواره درمانی، درمان های تحلیلی، روان کاوی، بازی درمانی و غیره. هر روانشناس از یک یا چند روش مختلف روان درمانی برای کمک به مراجعان خود استفاده می کند.

تحقیقات نشان می دهد بیش از ۵۰۰ روش روان درمانی وجود دارد. که اثربخشی همه این روش ها مشابه هم نیست. برخی از این روش ها اثرات تسکینی بر مشکلات مراجعان دارند و برخی می توانند به صورت ریشه ای مشکلات مراجعان را درمان کنند. البته به شرط آنکه روانشناس بر روش درمانی خود تسلط کافی داشته باشد.

پس بر خلاف روانپزشک که شیوه کار او مشخص تر است. هر روانشناس ممکن است از روش های درمانی متفاوتی استفاده کند.

فرق روش درمانی روانپزشک و روانشناس

کار روانپزشک و روانشناس، مکمل بوده و به همین علت، روانپزشک مراجعی را که نیاز به درمان روانشناختی دارد را نزد روانشناس ارجاع می دهد و به همین صورت، روانشناس هم مراجعی را که نیاز به درمان دارویی دارد به روانپزشک انتقال می دهد.

1- روان پزشک برای درمان داروهای اعصاب و روان تجویز می کند اما روانشناس با روش های مختلف درمان غیر دارویی، به درمان مشکلات روحی و روانی مراجعین می پردازد.

2- روانپزشک همچنین می تواند برای بیمار بستری در بیمارستان را تجویز کند و حتی از روش های درمانی خاصی مانند الکتروشوک استفاده کند اما روانشناس چنین صلاحیتی ندارد.

3- روانپزشک توجه چندانی به شرایط خانوادگی، محیطی ، تجارت و سبک زندگی شخص ندارد و بیشتر به جنبه فیزیولوژیک فرد توجه دارد اما روانشناس با بررسی همه موارد ذکر شده، به فرد مشاوره غیر دارویی می دهد.

4- روانپزشکی تنها یک شاخه است اما روانشناسی دارای 30 زیرشاخه تخصصی است.

5- برخی اختلالات شدید مثل اختلال شخصیت مرزی و افسردگی حاد نیاز به مراجعه همزمان به روانشناس و روانپزشک دارد.

5 تفاوت اساسی روانشناس و روانپزشک

1- به دلیل آنکه کار روانپزشک اغلب تشخیص و درمان بیماری به کمک دارو است، عمدتاً جلسات درمان کوتاه و فاصله بین مراجعه هم طولانی تر است (معمولاً هر یک ماه یا دو ماه یک بار).

2- برخی از مشکلات جسمی می تواند اثرات روانشناختی داشته باشد (مثل کم کاری یا پرکاری تیروئید یا مشکلات هورمونی و …) که در برخی شرایط نیاز است روانپزشک آزمایش های پزشکی برای بیمار تجویز و نتایج آن را بررسی کند.

3- طول جلسات روان درمانی بیشتر و فاصله بین جلسات آن کمتر است. جلسات مشاوره یا روان درمانی بین ۴۵ دقیقه تا یک ساعت ( و در برخی از روش ۲ ساعت) طول می کشد و معمولاً فاصله بین جلسات هم کوتاه تر است (جلسات، هفتگی یا دو هفته یکبار و در برخی شرایط دو یا سه جلسه در هفته است).

4- روانشناس در هیچ شرایطی اجازه و صلاحیت لازم برای تجویز دارو را ندارد (هر چند متأسفانه از برخی مراجعان شنیده ام که روانشناس برایشان دارو تجویز کرده است)

5- معمولأ در درمان برخی از اختلالات روانی، روانپزشک و روانشناس با همکاری یکدیگر فرایند درمان را پیش می برند (مثل اختلال شخصیت مرزی، افسردگی شدید و …). به عبارت دیگر برخی از مراجعان باید به روانپزشک و روانشناس همزمان مراجعه کنند.