سوختگی درجه یک چیست؟
زمانی که پوست یا سایر بافتهای بدن در اثر گرما، نور خورشید، برق، مواد شیمیایی یا تشعشع آسیب ببینند، به آن سوختگی میگویند. سوختگی درجات مختلفی داشته و از خفیف تا شدید دستهبندی میشوند. سوختگی درجه یک حالت خفیف آن بوده و معمولا در حین آشپزی یا اتوکشی اتفاق میفتد.
سوختگی درجه یک لایه بیرونی پوست را تحت تاثیر قرار میدهد. جای سوختگی قرمز و دردناک میشود. زخم این نوع سوختگی سطحی بوده و معمولا نیازی به اقدامات پزشکی ندارد. اما گاهی سوختگی سطحی در سطح بزرگی بوده و ممکن است دردناک باشد. در این شرایط میتوانید به پزشک مراجعه کنید.
علائم سوختگی درجه یک
معمولا علائم سوختگی درجه یک خفیف بوده و در عرض چند روز برطرف میشوند. اما گاهی ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. از رایجترین علائم سوختگی درجه ۱ میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
• قرمزی شبیه آفتابسوختگی
• درد هنگام لمس ناحیه سوختگی (معمولا تا ۷۲ ساعت ادامه دارد.)
• التهاب جزئی
• خشکی پوست
• خارش
• لایهبرداری پوست (حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از آسیب، لایههای پوست بلند میشود.)
• تغییر رنگ پوست به دلیل لایهبرداری
• در افراد دارای پوست سفید، محل سوختگی در صورت فشار، سفید میشود.
چه زمانی باید برای سوختگی درجه یک به پزشک مراجعه کرد؟
سوختگی درجه یک سطحی بوده و معمولا نیازی به درمان ندارد. اما اقدامات فوری میتوانند آسیبهای طولانیمدت و جای زخم را کاهش دهند. اگر دچار هر یک از موارد زیر هستید، به پزشک مراجعه کنید.
• سطح سوختگی بزرگتر از کف دست است.
• یک نوزاد دچار سوختگی درجه یک شده است.
• صورت شما میسوزد.
• در ناحیه تناسلی دچار سوختگی شدهاید.
• همراه با تب یا تغییر رنگ است.
• درد آن با مصرف مسکن کاهش پیدا نمیکند.
• به نظر میرسد، آسیب بیشتر از لایه بیرونی پوست است.
علت و عوامل سوختگی درجه یک
دلایل مختلفی ممکن است باعث سوختگی درجه یک شوند. از علل شایع آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
• آفتابسوختگی: اگر مدتزمان زیادی زیر نور خورشید باشید و از کرم ضدآفتاب استفاده نکنید، دچار آفتابسوختگی میشوید. اشعه ماورا بنفش خورشید لایه بیرونی پوست را تحت تاثیر قرار داده و باعث قرمزی و خشکی پوست میشود.
• آب جوش یا بخار آب: یکی از علل شایع سوختگی هم در کودکان و هر بزرگسالان سوختن با آب جوش یا بخار آب است. بهعنوانمثال زمان آشپزی ممکن است مایع داغ روی دست یا پا بریزد یا بخار ناشی از مایع داغ دست یا صورت را بسوزاند. گاهی هم حمامکردن با آب خیلی داغ باعث سوختگی میشود. دمای آب باید کمتر از ۴۹ درجه سانتیگراد باشد. دمای بیشتر بهویژه به پوست کودکان آسیب وارد میکند.
• سوختگی با برق: گاهی ممکن است کودکان خردسال به دلیل کنجکاوی دست خود را به پریز بچسبانند، سیم برق را گاز بگیرند یا با وسیله برقی بازی کنند. در این شرایط ممکن است کودک دچار سوختگی با برق یا برقگرفتگی شود.
درمان سوختگی درجه یک
سوختگی درجه یک معمولا با درمانهای خانگی بهبود پیدا میکند. این نوع سوختگی خفیف بوده و نیازی به اقدامات پزشکی ندارد. اما اگر کودک شما دچار سوختگی شده است و نگران زخم او هستید، بهتر است با متخصص اطفال مشورت کنید. همچنین درصورتیکه سوختگی بعد از ۴۸ ساعت بهبود پیدا نکرد یا علائم آن بدتر شد، نیاز به مداخله پزشکی دارد. پزشک باید ابتدا سوختگی را معاینه کند تا موارد زیر بررسی شود.
• سوختگی تا چه حد به لایههای پوست نفوذ کرده است.
• اگر سوختگی بزرگ باشد یا در ناحیه حساسی مانند چشم، بینی یا دهان باشد، نیاز به درمان فوری دارد.
• علائم عفونت مانند چرک، تورم و ترشح باید بررسی شوند.
درمان دارویی سوختگی درجه یک
اگر برای درمان سوختگی درجه یک به پزشک مراجعه کنید، ابتدا پزشک ناحیه آسیبدیده را تمیز میکند. پمادهای موضعی مخصوص سوختگی به کاهش علائم کمک زیادی میکنند. معمولا پزشک پمادهای حاوی آلوئهورا یا عسل را تجویز میکند. اگر درد شدید باشد، استامینوفن یا ایبوپروفن هم تجویز میشود.
دقت داشته باشید که نباید از کورتیکواستروئیدهای موضعی برای درمان سوختگی استفاده کنید. زیرا تحقیقات نشان دادهاند که این داروها هیچ تاثیری روی سوختگی ندارند.
درمان خانگی سوختگی درجه یک
برای بهبود سوختگی درجه یک اقدامات مربوط به درمان خانگی میتواند موثر باشد. در اولین مرحله برای درمان سوختگی، باید لباس، انگشتر یا هر اکسسوری که در تماس با زخم است، خارج کنید. اگر میخواهید زخم خود را در خانه درمان کنید، موارد زیر موثر است.
1. استفاده از آب خنک
بهمحض سوختگی، ناحیه آسیبدیده را پنج دقیقه زیر آب خنک نگه دارید. این کار باعث میشود، دمای پوست کاهش پیدا کند و تورم کمتر شود. هرچه زودتر پوست آسیبدیده را با آب خنگ بشویید، علائم سوختگی کمتر میشود. اگر آب خنک در دسترس ندارید، هر نوع مایع خنکی میتواند به بهبود علائم سوختگی کمک کند.
2. کمپرس سرد
کمپرس سرد را روی سوختگی قرار دهید. این کار درد و تورم را کاهش میدهد. ۵ تا ۱۵ دقیقه کمپرس را قرار داده و سپس بردارید. توجه داشته باشید که کمپرس یخ یا خیلی سرد میتواند علائم سوختگی را تشدید کند.
3. محصولات حاوی آلوئهورا
آلوئهورا به تسکین درد سوختگی کمک میکند. برخی محصولات بدون نسخه حاوی آلوئهورا و لیدوکائین هستند. همچنین محصولات حاوی آلوئهورا و عسل در درمان سوختگی درجه یک تاثیر خوبی دارند. بههیچوجه برای بهبود سوختگی از روغن از جمله کره استفاده نکنید. زیرا این روغنها سرعت بهبودی را کاهش میدهند.
جلوگیری از ایجاد اسکار در سوختگی درجه یک
معمولا در سوختگی درجه یک جای زخم باقی نمیماند. سوختگیهایی که به لایه زیرین پوست آسیب میزنند، اسکار ایجاد میکنند. اما بااینحال باید مراقب پوستهای حساس و آسیبدیده بود. زمانی که پوست ناحیه سوخته شروع به لایهبرداری میکند، از کندن آن خودداری کنید. این کار باعث ایجاد درد شده و جای زخم باقی میماند.
ممکن است در طول روند بهبود زخم دچار خارش پوست شوید. سعی کنید تا جای ممکن زخم را نخارانید. زیرا این کار باعث میشود، به پوست آسیب بیشتری وارد شود. در این شرایط میتوانید از مرطوبکننده یا آنتیهیستامینی مانند دیفنهیدرامین استفاده کنید.
عوارض سوختگی درجه یک
هر نوع سوختگی ممکن است باتوجهبه ابعاد سوختگی و نوع پوست اثرات ماندگاری داشته باشد. همچنین گاهی ممکن است مدیریت نادرست زخم باعث بروز عوارضی شود. البته در سوختگی درجه یک احتمال بروز عوارض زیر بسیار کم است.
• عفونت پوست
• خارش شدید پوست
• درد عصبی
پیشگیری از سوختگی درجه یک
با اقدامات بسیار ساده میتوان از سوختگی درجه یک پیشگیری کرد. سعی کنید همیشه موارد زیر را رعایت کنید.
• همیشه از ضدآفتاب به مقدار لازم استفاده کنید. SPF کرم ضدآفتاب شما باید بیشتر از ۳۰ باشد. این کرم از آفتابسوختگی جلوگیری میکند.
• سعی کنید هنگام آشپزی، قابلمه را روی شعله پشتی قرار دهید. دستگیره قابلمه به سمت مرکز اجاقگاز باشد تا به لباس یا دست شما برخورد نکند.
• کودکان خردسال را از آشپزخانه دور نگه دارید.
• دمای آب نباید بیشتر از ۴۹ درجه سانتیگراد باشد. میتوانید دمای مخزن آب گرم را بهصورت دستی تنظیم کنید.
• تمامی پریزها را با محافظ بپوشانید تا کودک دست نزند.
• وسایلی که استفاده نمیکنید، از برق بکشید.
• کابلهای برق را در جایی قرار دهید که دست کودک به آنها نرسد.
دیدگاه