شهر باستانی تیکال بازمانده تمدن مایاها
تیکال، که یکی از بزرگترین سایتهای باستانشناسی و یک امپراطوری قدرتمند در تاریخ قوم مایا است، به معنای «مکانی برای زمزمهها» است. ساکنان محلی، نقل میکنند که ارواح قوم مایا هنوز هم در میان این خرابهها و بازماندهها، سرگردان هستند.
تیکال نام یکی از شهرهای مشهور و پر رونق مایاهای باستان بوده است و بخشی از پارک ملی تیکال به شمار میرود که از سال 1979 به ثبت جهانی یونسکو رسید. این شهر در قلب جنگلهای انبوه و سرسبز گواتمالا پنهان شده و مجموعهای عظیم و تاریخی از هرمهای بلند دوران باستان را نشان میدهد.
تمدن مایاها یکی از رمز آلود ترین تمدن های بشری است که پیش از ورود سفید پوستان به قاره آمریکا در آن جا وجود داشته است.
مایاها تکامل تاریخی خود را از یک جامعه شکارچی به تمدن کشاورزی در این منطقه گذرانده اند. در کاوشهای انجام گرفته در این منطقه، بقایای پنبه، تنباکو، حبوبات، کدو تنبل ، فلفل و میوههای زیادی کشف شده که نشان گر اوج تمدن این قوم قدیمی است.
شهر تیکال در پایان دوره کلاسیک مایاها حدود یکصدهزار تن سکنه داشتهاست.
همه ما همیشه در مورد ماچوپیچو چیزهایی شنیدهایم، اما مقیاس و نحوه نگهداری و محافظت از تیکال که در زمینهای جنگلهای گرمسیری شرق گواتمالا قرار دارد، شهرت ویرانههای اینکا در پرو را تحتالشعاع قرار میدهد.
برخی از معابد بلند تیکال در بالای جنگلهای متراکم سر برآوردهاند و تا قرن ۱۹ میلادی بلندترین ساختمانهای جهان جدید محسوب میشدند.
این یک تمدن پیشرفته بود که در آن مهندسی، ریاضی و نجوم به کار گرفته شده بود و خیلیها آن را بهتر از تمدن همتایان اروپایی در قرن ۸ میلادی میدانند.
ساکنان تیکال تقویمی با ۳۶۵ روز اختراع کرده بودند و چرخه قمری آنها فقط ۷ دقیقه با محاسباتی که امروزه توسط بهترین ابزارها و سازههای مدرن تعیین شده است، تفاوت دارد.
برخی از تاریخ نویسان بر این عقیده بودند، یکی از دلایلی که این اهرام بلند و مرتفع ساخته میشدند، این است که یادآور این نکته بودند که خدایان، همه جا حاضرند و شاهد کارهای آنها هستند. در زمان گذشته، اقوام مایا این هرمهای عظیم را بدون کمک هیچ چرخ، ابزارهای فلزی و حیوانات اهلی میساختند، چراکه در آن زمان این چیزها اختراع نشده بود.
شهر تاریخی تیکال، بیش از 300 بنا دارد و بقایای کشف شده آن، بیش از 6 مایل مربع است. ساختمانهای کوچکتر که احتمالاً بهعنوان خانهها کارایی دارند، در حاشیه این شهر قرار گرفتهاند و سازههای اصلی در مرکز شهر واقع شدهاند.
سازههای اصلی که از سنگ آهک ساخته شده است، شامل پنج معبد هرمی و سه مجتمع بزرگ میشود، که به آکروپولیس (معابد و کاخهایی برای اعضای ثروتمند) شهرت دارند.
یکی از هرمهای مشهور مایایی در تیکال، مقبره بزرگترین فرمانروای مایایی بوده است که به معبد جکوار شناخته میشود. این بنا 44 متر (145 فوت) ارتفاع دارد و از 9 سطح پلهدار تشکیل میشود که نشاندهنده 9 مرحله از جهان دیگر است.
اکثر ساختمانهای اصلی قابل رویتی که امروزه مشاهده میکنید، قدمتشان به روزهای اوج تیکال، یعنی سالهای ۵۵۰ تا ۹۰۰ میلادی بازمیگردد. تیکال در سال ۸۰۰ میلادی، با جمعیتی بین ۱۰ هزار تا ۹۰ هزار نفر، بزرگتر از لندن بود.
در تیکال چندین زمین توپبازی قرار دارد که یکی از آنها در میدان اصلی واقع شده است، جایی که ورزشکاران دوران باستان سعی داشتند تا بدون استفاده از دست خود، توپهای لاستیک مانند را در حد توان در هوا نگه دارند.
مشخص نیست که چگونه این کار انجام میشد و امتیازات بر چه اساسی به دست میآمد، اما مطمئنا انگیزهای برای پیروزی وجود داشت. کارشناسان میگویند که مجازات شکست برای رهبر تیم بازنده، مرگ بود. عده دیگری فکر میکنند که این برندهها بودند که میتوانستند مرگ باشکوهی داشته باشند.
برخلاف سایر مکانهای باستانی (که معمولا روی تپههای پوشیده از چمن قرار دارند یا اینکه مجسمههای سنگی آن تخریب شده و ارتفاعش به ندرت از قد انسانها بلندتر است)، در تیکال اکثر سازهها در همان اندازه و مقیاسی هستند که هزاران سال قبل بودهاند. این امر بهویژه در مورد میدان بزرگ ( جایی که مراسمها و تشریفات تیکال آنجا برگزار میشد) صدق میکند؛ جایی که به نظر میرسد توسط فرعون متمردی ساخته شده است.
به هر حال به هر دلیلی، مردم مایا مکانی را انتخاب کرده بودند که دهها هزار نفر در آن سکونت داشتند، اما هیچ رود یا پهنه آبی خاصی نداشت. آنها برای تامین ذخیره آبی مورد نیازشان، کاملا متکی به بارشهای فصلی بودند که در آبانبارها و مخازن ذخیره میکردند.
ساکنان تیکال که به بارشهای فصلی متکی بودند، با افزایش جمعیت در برابر خشکسالی و انقراض نسل، آسیبپذیر میشدند.
دیدگاه